Kontrowersje związane z exit tax

Założenia exit tax

Konstrukcja exit tax zakłada, że będzie to podatek od niezrealizowanych zysków. Konkretyzując, rzecz w tym, że przenoszone za granicę aktywa zostaną opodatkowane. Podstawą opodatkowania będzie natomiast potencjalny zysk, jaki te aktywa osiągnęłyby w Polsce. Pomysł nowego podatku popierany przez polski rząd ma swoje źródło w dyrektywie Rady UE dotyczącej przeciwdziałania unikaniu opodatkowania (Anti-Tax Avoidance Directive, w skrócie ATAD). W Brukseli zauważono bowiem, że przedsiębiorcy uciekają do rajów podatkowych, ale nie na zasadzie tworzenia tam przedsiębiorstwa od zera, tylko przenosząc dotychczas prowadzoną działalność. Nowe obciążenia podatkowe mają ich do tego zniechęcić.

Kogo obejmie exit tax?

ATAD precyzyjnie wskazuje, kogo mają objąć zmiany. Obowiązek zapłaty exit tax zaktualizuje się w czterech przypadkach: gdy następuje przeniesienie aktywów z siedziby głównej do stałego zakładu w innym państwie członkowskim lub państwie trzecim; gdy dochodzi do przeniesienia aktywów ze stałego zakładu w państwie członkowskim do siedziby głównej lub innego stałego zakładu w innym państwie członkowskim, lub państwie trzecim; gdy będziemy mieli do czynienia z przeniesieniem rezydencji podatkowej do innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego (z wyłączeniem aktywów, które pozostają faktycznie powiązane ze stałym zakładem w pierwszym państwie członkowskim); gdy działalność gospodarcza prowadzona jest przez stały zakład z jednego państwa członkowskiego do innego państwa członkowskiego lub państwa trzeciego.

Kontrowersyjne orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE

Exit tax budzi wiele kontrowersji, szczególnie mając na uwadze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Już w 2004 r. poruszono tę kwestię w kontekście francuskiego podatnika. Trybunał stwierdził wtedy, że „opodatkowanie osób, których miejsce zamieszkania dla celów podatkowych znajduje się w danym kraju, na podstawie zrealizowanych zysków, zaś osób, które przenoszą miejsce zamieszkania za granicę – na podstawie zysków niezrealizowanych, stanowi nierówne traktowanie, które narusza swobodę przemieszczania się”. Swoboda przepływu osób oraz swoboda przedsiębiorczości to jedne z najważniejszych zasad europejskiego systemu prawnego. W 2011 r. Trybunał zmienił jednak front, wydając kontrowersyjny wyrok, w którym uznał, iż „państwo członkowskie powinno mieć prawo do opodatkowania zysków powstałych w ramach jego kompetencji przed przeniesieniem kapitału do innego państwa". To orzeczenie stało się wyrazem kierunku, który obrała Unia Europejska w zakresie uszczelniania krajowych systemów podatkowych.

Polecamy: Komplet podatki 2019

Czy exit tax może pogrążyć Unię Europejską?

Chociaż polityka obrana przez Unię Europejską jest spójna i całkiem logiczna, to jednak nie można oprzeć się wrażeniu, że kłody rzucane pod nogi przedsiębiorcom w którymś momencie mogą przelać czarę goryczy. Na razie mamy do czynienia jedynie z Brexitem, ale z czasem w ślad za Wielką Brytanią mogą pójść inne państwa europejskie, niezadowolone z tego, że kolejne obciążenia podatkowe nie są rekompensowane przez nowe ulgi i udogodnienia.