REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu - skutki w CIT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu - skutki w CIT /Fotolia
Nieodpłatne ustanowienie służebności przesyłu - skutki w CIT /Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Służebność przesyłu można ustanowić zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie. Oznacza to, że strony mają swobodę w ukształtowaniu tej umowy. Pojawia się jednak wątpliwość, czy opodatkowanie CIT ma zastosowanie w przypadku, gdy służebność przesyłu ustanowiona jest nieodpłatnie.

Przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. 1992 nr 21, poz. 86 ze zm.) stanowi, że przychodem są również wartości rzeczy, praw lub świadczeń otrzymanych nieodpłatnie. Jednak według najnowszej linii orzeczniczej Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazana regulacja nie ma zastosowania do nieodpłatnej służebności przesyłu. Nie jest więc źródłem przychodu podlegającym opodatkowaniu CIT. Potwierdza to wyrok WSA w Gliwicach z 1 sierpnia 2018 r. (I SA/Gl 596/18).

REKLAMA

Autopromocja

Zgodnie z art. 49 § 1 kodeksu cywilnego: „Urządzenia służące do doprowadzania (…) energii elektrycznej (…) nie należą do części składowych nieruchomości, jeżeli wchodzą w skład przedsiębiorstwa” (Dz.U. 1964 nr 16, poz. 93 ze zm.). „Nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń (służebność przesyłu)” (Art. 305¹. kodeksu cywilnego).

Brak definicji nieodpłatnego świadczenia

Zajmująca się wytwarzaniem, dystrybucją i obrotem energią elektryczną podatkowa grupa kapitałowa wystąpiła do fiskusa z zapytaniem, czy korzystanie przez nią z nieodpłatnej służebności przesyłu na cudzym gruncie w celu budowy nowych, jak i eksploatacji już istniejących urządzeń elektroenergetycznych stanowić będzie dla niej przychód podlegający opodatkowaniu.

Zdaniem przedsiębiorcy przepis art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT nie znajduje w tym przypadku zastosowania. Przemawia za tym fakt, iż zarówno w samej ustawie, jak i innych aktach prawnych brak jest definicji „nieodpłatnego świadczenia”. Przedsiębiorca przywołał zatem głos orzecznictwa (uchwała 7 sędziów NSA z 18.11.2002 r., FPS 9/02; uchwała 7 sędziów NSA z 24.05.2010 r., II FPS 1/10; uchwała 7 sędziów NSA z 16.10.2006 r., II FPS 1/06; wyrok Sądu Najwyższego z 06.08.1999 r., III RN 31/99; wyrok SN 13.06.2002 r., III RN 106/01), zgodnie z którym: „przez nieodpłatne świadczenie należy rozumieć wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku osobie, mające konkretny wymiar finansowy" (I SA/Gl 596/18).

Świadczenie powodujące przysporzenie o konkretnym wymiarze finansowym

REKLAMA

Przedsiębiorca wyprowadził z powyższej definicji trzy przesłanki łączne, warunkujące powstanie w świetle art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia. Przede wszystkim musi dojść do wykonania określonego świadczenia na rzecz przedsiębiorcy. Po drugie konieczne jest, aby spowodowało ono powstanie przysporzenia po stronie odbiorcy świadczenia kosztem innego podmiotu. Wreszcie po trzecie przysporzenie to musi mieć konkretny wymiar finansowy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zdaniem przedsiębiorcy żadna z tych przesłanek nie zachodzi w przypadku służebności przesyłu, chociażby dlatego, że jej essentialia negoti nie stanowi odpłatność. Zawierając umowę o nieodpłatną służebność przesyłu, strony dokonują więc wyboru między stosunkiem odpłatnym a nieodpłatnym. Nie modyfikują zatem – jak dowodził tego organ – czynności obligatoryjnie odpłatnej.

Polecamy: Komplet podatki 2019

REKLAMA

Spółki wchodzące w skład podatkowej grupy kapitałowej, korzystając w ramach służebności z cudzej nieruchomości, nie uzyskują również przysporzenia o wymiarze majątkowym kosztem innego podmiotu. Przysporzenie, jakie otrzymują, zabezpiecza tylko prawidłowe wykonywanie przez nie działalności gospodarczej w zgodzie z wymogami przepisów prawa energetycznego (Dz.U. 2012 r., poz.1059, ze zm.). Stanowisko to potwierdzały wyroki NSA z 23.04.2013 r., II FSK 171/11; z 25.09.2013 r., II FSK 2642/11; i z 20.04.2017 r., II FSK 602/15).

Organ podatkowy zajął odmienne stanowisko. Stwierdził, że przedsiębiorca, zawierając umowę nieodpłatnej służebności przesyłu, uzyskał konkretne przysporzenie majątkowe o wymiarze finansowym. Jest nim kwota, jaką musiałby zapłacić właścicielowi nieruchomości, gdyby umowy o takim nieodpłatnym charakterze nie zawarł. W kontrze do przywołanego przez przedsiębiorcę orzecznictwa organ wskazał na głos przeciwny wyrażony m.in. w wyrokach: NSA z 12.02.2013 r., II FSK 1246/11; z 16.06.2011 r., II FSK 788/10; WSA w Warszawie z 11.01.2011 r., III SA/Wa 993/10; czy WSA w Łodzi z 12.05.2015 r., I SA/Łd 292/15).


Brak obligatoryjnej odpłatności umowy służebności

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zgodził się z przedsiębiorcą, że obowiązkowi podatkowemu podlegałaby służebność generująca po jego stronie przychód. Miałoby to miejsce, gdyby strony umowy zmieniły tylko czynność o charakterze odpłatnym w nieodpłatną. Skoro służebność przesyłu można ustanowić zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie oznacza to, że strony mają swobodę w ukształtowaniu tej umowy. Nie można zatem stwierdzać, że właściciel nieruchomości zrzeka się korzyści majątkowej, dokonując jednocześnie jej przysporzenia na rzecz przedsiębiorcy.

„(…) w stanie faktycznym (…) z którego wynika powstanie między spółką a właścicielem nieruchomości, na której posadowione zostały urządzenia elektroenergetyczne spółki, stosunku prawnego o charakterze nieodpłatnym – wobec braku wiążących unormowań prawnych zobowiązujących strony takiego stosunku do dokonania czynności prawnej o charakterze odpłatnym – przyjąć należy, że Spółka nie otrzyma nieodpłatnego świadczenia w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p.” (I SA/Gl 596/18).

Korzystna dla przedsiębiorców linia orzecznicza

Sprawa pokazuje, jak trudną dziedziną prawa jest prawo podatkowe i dlaczego na jego gruncie powstaje tak ogromna ilość sporów z fiskusem. „Odpłatna” w sferze podatkowej, bo rodząca obowiązek fiskalny, nieodpłatna służebność przesyłu nastręcza wątpliwości interpretacyjnych nie tylko przedsiębiorcom i urzędnikom, ale i samym sądom. Najnowsza sądowoadministracyjna linia orzecznicza wydaje się zgodna z duchem obrotu gospodarczego. Jest to korzystna wiadomość dla przedsiębiorców, którzy zyskali silnego sojusznika w walce z fiskusem, w sporach w przedmiocie służebności przesyłu. To ukłon w ich stronę pozwalający uniknąć nadmiernych kosztów obciążających prowadzenie działalności gospodarczej, przynajmniej w tym jednym zakresie. Przynajmniej do czasu zmiany przepisów. „Wprawdzie organ interpretacyjny w końcowej części udzielonej interpretacji wskazał, że praktyka orzecznicza w tym zakresie nie jest jednolita i powołał się na orzeczenia potwierdzające jego stanowisko, ale są to orzeczenia sprzed kilku lat. Natomiast analizując najnowsze orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego należy zauważyć, że ukształtowała się już nowa linia orzecznicza, potwierdzająca stanowisko strony skarżącej” (I SA/Gl 596/18).

Autor: radca prawny Robert Nogacki

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

REKLAMA

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA

Stawka VAT 0%: Jak poprawnie udokumentować dostawę wewnątrz UE, by nie stracić na podatku?

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT) może być opodatkowana stawką VAT 0%, ale tylko pod warunkiem spełnienia określonych wymogów formalnych. Sprawdź, czym dokładnie jest WDT, jakie dokumenty są niezbędne, by transakcja była zgodna z przepisami i jak uniknąć pułapek, które mogą skutkować dodatkowymi kosztami podatkowymi.

Urlop na samozatrudnieniu (kontrakt B2B) - komu przysługuje i co trzeba wiedzieć?

Zmęczenie i potrzeba oddechu od maili, telefonów i projektów to uczucia, które dobrze zna nie tylko pracownik etatowy. Coraz więcej samozatrudnionych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze przyznaje wprost: chcieliby odpocząć, ale mają wątpliwości, co będzie się działo z ich firmą podczas dłuższej nieobecności. Często nie wiedzą nawet, jakie prawa do odpoczynku im przysługują. Wyjaśniamy, jakie mechanizmy prawne, podatkowe oraz organizacyjne mogą pomóc przedsiębiorcy złapać oddech.

REKLAMA