Ustanowienie służebności przesyłu bez wynagrodzenia – skutki w CIT

Użyte w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT określenie "otrzymane nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw" należy rozumieć jako nie skutkujące powstaniem przychodu w sytuacji, gdy czynność prawna jest ze swej istoty zawsze nieodpłatna (nabycie następuje w drodze zasiedzenia służebności przesyłu lub gdy podatnik, korzystając z zasady swobody umów i kształtowania swej sytuacji prawnej, dokonuje czynności prawnej nieodpłatnie, w drodze umowy lub ugody sądowej).

Autopromocja

Tak wynika z wyroku NSA z 20 kwietnia 2017 r., (sygn. II FSK 602/15).

Sprawa dotyczyła spółki , która świadczący usługi przesyłu i dystrybucji energii elektrycznej na podstawie umów zawartych z przedsiębiorstwami energetycznymi oraz na podstawie umów z odbiorcami. Spółka posiada oraz buduje urządzenia elektroenergetyczne. Spółka uzgadnia z właścicielami gruntów, na których urządzenia i obiekty wchodzące w skład sieci elektroenergetycznej znajdują się obecnie lub mają zostać w przyszłości posadowione, sposób uregulowania uprawnień do korzystania z gruntu zajętego przez urządzenia i obiekty sieci elektroenergetycznej w zakresie niezbędnym do prawidłowej eksploatacji tych urządzeń, w tym: prawo do przejazdu, przechodu, dostępu w celu wykonywania prac eksploatacyjnych, usuwania awarii itp., w wyniku czego następuje ustanowienie służebności przesyłu.

Na tym tle spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy ustanowienie na rzecz spółki nieodpłatnej służebności przesyłu, stanowi dla spółki przychód podatkowy.

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Prezentując własne stanowisko spółka wskazała, że nabycie (ustanowienie) służebności przesyłu bez obowiązku wypłaty przez spółkę wynagrodzenia z tego tytułu, nie może zostać uznane za przysporzenie zaliczane do katalogu przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. Nabycie służebności przesyłu, nie prowadzi ani do powstania nowych źródeł przychodów, ani do ulepszenia lub powiększenia już istniejących. Ustanowiona nieodpłatnie służebność przesyłu nie zwiększa także wartości aktywów spółki, ani nie zmniejsza jego pasywów, służy ona bowiem jedynie umożliwieniu właścicielowi (spółce) niezakłóconego korzystania z urządzeń energetycznych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, które stanowią już jego własność.

Organ uznał to stanowisko za nieprawidłowe. W uzasadnieniu wskazał, że ustanowienie na rzecz spółki nieodpłatnej służebności przesyłu poprzez jej ustanowienie w drodze umownej, postanowienia sądu powszechnego, ugody zawartej przed sądem powszechnym albo poprzez zasiedzenie w celu wybudowania na cudzym gruncie urządzeń elektroenergetycznych albo w celu zapewnienia możliwości prawidłowego korzystania z już istniejących lub planowanych do wybudowania urządzeń, stanowi dla spółki przychód na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

WSA w Poznaniu nie zgodził się jednak z organem podatkowym. W przypadku "otrzymania nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw" ustawodawca nie wskazał, by należało mu nadać inne niż cywilnoprawne znaczenie. W konsekwencji, opodatkowanie przychodu uzyskiwanego z każdego przypadku "otrzymania nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw" prowadziłoby do rozszerzającej wykładni art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT, niedopuszczalnej w zakresie ustalania obowiązku podatkowego w odniesieniu do przepisów określających w sposób mało precyzyjny zakres obowiązku podatkowego.

NSA również nie poparł stanowiska organu podatkowego. W uzasadnieniu wskazał, że z przepisów k.c. wynika, że ustanowienie służebności przesyłu może być zarówno nieodpłatne, jak i odpłatne. To z kolei implikuje konsekwencje, że nie następuje w tym przypadku zmiana przez strony kwalifikacji zawartej czynności, tak jak może to mieć miejsce w przypadku najmu bez wynagrodzenia na bezpłatne użyczenie.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Poza tym, sąd wskazał, że jeżeli mamy do czynienia ze zdarzeniem nabycia i stwierdzenia nabycia służebności, które zawsze ma charakter pierwotny, to w przypadku innej interpretacji, mielibyśmy do czynienia z różnicowaniem sytuacji operatorów sieci elektroenergetycznych, którzy korzystają ze służebności na podstawie umów i którzy nabywają prawo służebności poprzez upływ terminu, czyli na podstawie zasiedzenia. Jednocześnie sąd zaznaczył istnienie orzecznictwa dotyczącego oceny czy w przypadku służebności przesyłu mamy do czynienia z przychodem z nieodpłatnych świadczeń

Patrycja Łukasiewicz

Źródło: taxonline.pl  28.04.2017