Przekazanie środków trwałych usługodawcy do korzystania – co z przychodem z nieodpłatnych świadczeń i amortyzacją?

Kiedy mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem?

Nieodpłatnym świadczeniem są wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.

O nieodpłatnym świadczeniu mającym cechy przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, zgodnie z przykładową interpretacją indywidualną z dnia 6 lutego 2020 r. o sygn. 0111-KDIB1-2.4010.497.2019.2.MZA, można mówić w sytuacji, gdy:

1. podmiot, na rzecz którego dokonywane jest tego rodzaju świadczenie odnosi korzyść, a więc musi zaistnieć u niego trwale przysporzenie majątkowe,
2. korzyść ta musi zostać odniesiona kosztem innego podmiotu, a więc powinna istnieć możliwość ustalenia kto poniósł ekonomiczny ciężar owego przesunięcia majątkowego,
3. korzyść musi mieć konkretny wymiar finansowy,
4. świadczenie musi mieć charakter nieodpłatny - nie może ono zatem wiązać się z jakimkolwiek ekwiwalentem ze strony podatnika.

Ponadto, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2 kwietnia 2003 r., sygn. akt III RN 49/02: "(...) nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 u.p.d.o.p. nie musi wynikać z zobowiązania cywilnoprawnego. Polega ono na uzyskaniu przez podatnika przychodu bez ekwiwalentnego świadczenia wzajemnego (...).”

Kluczową zatem cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, aby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego.

Powstanie przychodu ze świadczeń nieodpłatnych należy rozważyć zawsze wtedy, gdy podatnik CIT lub PIT otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw (w szczególności ze środków pieniężnych).

Polecamy: CIT 2020. Komentarz

W interpretacji indywidualnej z dnia 12 czerwca 2020 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.75.2020.3.BD Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgadza się ze stanowiskiem Wnioskodawcy (Spółki) w zakresie ustalenia czy powstanie przychód po stronie Usługodawcy oraz czy prawo do amortyzacji przekazanych środków trwałych zostanie zachowane.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym w powyższej interpretacji, nabywanie usług świadczonych przez Usługodawcę jest konieczne, z uwagi na to, że Spółka nie posiada personelu wykwalifikowanego do wykonywania niezbędnych czynności (obsługi oraz bieżących napraw sieci, instalacji etc.). Z kolei Usługodawca dysponuje personelem, a także wiedzą w zakresie świadczenia wyżej wymienionych usług, co wynika m.in. z faktu, iż Usługodawca został wyodrębniony ze struktur Spółki, przejmując część jej pracowników. Jest on zatem doświadczonym kontrahentem do współpracy.

W ramach prowadzonej działalności Spółka zawrze z Usługodawcą porozumienie, na podstawie którego będzie on uprawniony do korzystania ze środków trwałych będących własnością Spółki. Spółka udostępni ww. środki trwałe nieodpłatnie, a Usługodawca w zamian oferuje Spółce odpowiednio niższe ceny usług świadczonych w oparciu o powierzone środki trwałe.

Zgodnie z powyższym, składniki majątkowe przekazane przez Spółkę nieodpłatnie Usługodawcy, nie będą stanowić dla niego przychodu. Usługodawca jest zobowiązany do świadczenia usług z użyciem tych składników majątkowych wyłącznie na rzecz Spółki. Kluczowym elementem jest to, że faktyczne wynagrodzenie za przekazane składniki majątkowe skalkulowane jest w stosownym obniżeniu ceny wykonywanych usług. Wobec tego świadczenia te są ekwiwalentne.

Zatem, jeżeli Spółka przekazuje składniki majątkowe na rzecz Usługodawcy, aby umożliwić mu świadczenie konkretnych usług na jej rzecz, a Usługodawca obniża koszt tych usług o wartość przekazanych składników majątkowych to świadczenia te, w istocie nie mają charakteru nieodpłatnego ani częściowo nieodpłatnego, a po stronie Usługodawcy nie powstaje nieodpłatne przysporzenie majątkowe.

Powyższe znajduje także potwierdzenie w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 września 2015 r., Znak: IBPB-1-2/4510- 267/15/AK, w której Organ uznał za prawidłowe następujące stanowisko podatnika: "Ze względu na ekwiwalentny charakter świadczeń Spółki oraz Kontrahentów, w niniejszej sprawie nie wystąpi nieodpłatne przysporzenie w majątku Spółki, bowiem Porozumienia, na podstawie których Wnioskodawca będzie uprawniony do wykorzystywania Środków Pracy, przesądzają o wzajemnym charakterze współpracy. Podsumowując, w ślad za cytowanymi wyrokami sądów administracyjnych, w opinii Wnioskodawcy, nie sposób twierdzić, że w analizowanym stanie faktycznym dochodzi do uzyskania przez Spółkę nieodpłatnego świadczenia".

Amortyzacja przekazanych środków trwałych

Drugim problemem omawianym w przytoczonej interpretacji nr 0111-KDIB1-2.4010.75.2020.3.BD jest możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od przekazanych składników majątkowych. Spółka – jako, że przeniesienia składników majątkowych uczyniła w celu osiągnięcia zysku, ma prawo do zaliczenia w koszty odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych, pomimo ich przekazania innemu podmiotowi.

Przepis art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, zawierający zamknięty katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, nie wyłącza z kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oddanych do używania na podstawie umów najmu, dzierżawy czy leasingu. Zatem skoro środki trwałe zostały udostępnione przez Spółkę za odpłatnością (za zmniejszeniem ceny danej usługi), w celu zwiększenie zysków, to odpisy amortyzacyjne mogą być uznane za koszty podatkowe.

Powyższe stanowisko zostało wyrażone także w odpowiedzi MF z 27 kwietnia 2018 r. na zapytanie poselskie nr 7136 (0115-KDIT3.4011.416.2017.1.PSZ), jeżeli korzystanie przez podatnika z udostępnionych mu nieodpłatnie rzeczy lub praw jest warunkiem koniecznym do wykonania określonych świadczeń, na rzecz podmiotu użyczającego te rzeczy lub prawa, to w takiej sytuacji u podatnika tego nie wystąpi w tym zakresie przychód z tytułu otrzymanych nieodpłatnych świadczeń. Przykładem takiej relacji gospodarczej jest tzw. umowa toolingu, na podstawie, której kontrahent nieodpłatnie udostępnia urządzenia w ramach świadczenia wzajemnego.

Jest to potwierdzone także w interpretacjach indywidualnych: Dyrektora KIS z 1 października 2018 r., nr 0111-KDIB2-1.4010.361.2018.1.AP oraz nr 0111-KDIB2-1.4010.303.2018.1.AP, dotyczącej środków trwałych udostępnionych zleceniobiorcy, niezbędnych do wykonania usługi na rzecz spółki (właściciela środków trwałych); udostępnienie to stanowiło element kalkulacyjny wynagrodzenia należnego zleceniobiorcy za usługę na rzecz spółki.

Mając na uwadze powyższe, należy podkreślić, że kluczowym elementem nieodpłatnego świadczenia jest brak jego ekwiwalentności – tj. brak wymogu wzajemnego świadczenia – gdy pojawia się taki warunek, przekazanie składników majątkowych traci cechę nieodpłatności.

Środki trwałe przekazane na rzecz innego podmiotu, w celu uzyskania świadczenia, które przyczynia się do uzyskania przychodu, bądź jego zabezpieczenia mogą dalej podlegać amortyzacji, mimo, że podmiot, który wlicza w koszty odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych nie korzysta z nich w sposób „fizyczny”. Taka sytuacja nie wyklucza zaliczenia odpisów z amortyzacji środków trwałych w koszty podatkowe, pomimo faktycznego korzystania ze środków trwałych poprzez inny podmiot - bowiem dalej przyczyniają się one do uzyskania zysków przez podmiot je przekazujący.

W konsekwencji, należy pozytywnie ocenić wydaną interpretację podatkową zarówno w zakresie nieodpłatnego świadczenia, jak i kontynuacji amortyzacji ww. stanie faktycznym.

Weronika Niklewicz, asystent doradcy podatkowego
Wioleta Biel, doradca podatkowy
BG TAX & LEGAL