Skutki podatkowe zawarcia umowy nowacji

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 24 sierpnia 2016 r., nr IBPB-1-2/4510-621/16-1/MM.

Autopromocja

We wniosku o interpretację skierowanym do katowickiej izby skarbowej Wnioskodawca (dalej także: „Spółka”) wskazał, że jest spółką kapitałową z siedzibą w Polsce prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie usług medycznych. W celu zabezpieczenia działalności oraz płynności Wnioskodawca otrzymał od swoich udziałowców pożyczki. Pomimo że termin zwrotu pożyczki jeszcze nie upłynął, Wnioskodawca w ramach umowy nowacji zamierza wyemitować długoterminowe obligacje, które zostaną przydzielone dotychczasowemu pożyczkodawcy w miejsce udzielonych wcześniej pożyczek. Obligacje będą obejmowały zarówno wartość nominalną pożyczki jak również odsetki. Na dzień objęcia obligacji ich część obejmująca odsetki zostanie przez Wnioskodawcę potraktowana jako odsetki wypłacone i z tego tytułu zostaną uiszczone należne zobowiązania publicznoprawne.

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Czy umowa cash poolingu to pożyczka podlegająca opodatkowaniu?

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Czy zatem w przypadku zawarcia umowy nowacji zobowiązań z tytułu pożyczek udzielonych Spółce przez udziałowca powstanie przychód w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, dokonanie odnowienia (nowacji) zobowiązań z tytułu pożyczek udzielnych Spółce przez udziałowca nie spowoduje powstania przychodu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.; dalej: „updop”).

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Przez umowę nowacji (novatio) uregulowaną w art. 506 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm.; dalej: „k.c.”) strony postanawiają, że w miejsce dotychczasowego zobowiązania dłużnika, które zostaje umorzone, dłużnik spełni inne świadczenie albo nawet to samo świadczenia, lecz z innej podstawy prawnej. W efekcie odnowienia dotychczasowe zobowiązanie (z tytułu pożyczki) zostaje zastąpione nowym (z tytułu emisji obligacji). Pod względem prawnym Wnioskodawca w dalszym ciągu ma zobowiązanie wobec swoich udziałowców z tym, że inna będzie podstawa prawna jego spełnienia. Również w sensie ekonomicznym sytuacja zobowiązanego zasadniczo nie zmieni się. W wyniku umorzenia jednego zobowiązania nie powstaje przysporzenie po stronie dłużnika, ponieważ w to miejsce wchodzi inne zobowiązanie i w takim samym stopniu dłużnik będzie musiał zaangażować posiadane aktywa majątkowe w celu realizacji odnowionego zobowiązania.

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 (winno być: art. 12 ust. 1 pkt 3) updop, przychodem podlegającym opodatkowaniu jest wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, (dotyczy bankowego postępowania ugodowego, postępowania upadłościowego, programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych przepisów) umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Użyte w przepisie art. 12 ust. 1 pkt 3 updop określenie „umorzonych lub przedawnionych zobowiązań” wskazuje, że chodzi o takie umorzenie, które ma charakter trwały - wówczas z jednej strony ulegną zmniejszeniu pasywa dłużnika, z drugiej nie będzie konieczności angażowania jego aktywów. W jednym z wielu orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazano (wyrok z 27 listopada 2003 r. sygn. akt III SA 3382/02), że do przychodów można zaliczyć tylko takie wartości, które określają definitywny przyrost majątku podatnika. Przychodem są więc tylko definitywne przysporzenia, które powiększają majątek w tym znaczeniu, że powodują zwiększenia aktywów lub zmniejszenie zobowiązań w sposób trwały.

W wyroku z 17 listopada 2015 r. sygn. akt II FSK 1875/13, wydanym co prawda na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dotyczącym jednak analogicznego przepisu umorzenia lub przedawnienia zobowiązania), Sąd zwrócił uwagę na konieczność zastosowania, w podobnym do rozpatrywanego w niniejszym wniosku wypadku, wykładni systemowej i celowościowej, a nie tylko literalnej. Zdaniem Sądu, występowanie w art. 506 § 1 k.c., statuującym instytucję odnowienia, pojęcia „umorzenia zobowiązania” samo w sobie nie może przesądzać, że w okolicznościach sprawy będącej przedmiotem wyroku, podatnik uzyskał przychód w związku z zawarciem umowy nowacji.

Jak opodatkować umowę zamiany wierzytelności na towary

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku zawarcia przez niego umowy nowacji, w wyniku której dojdzie do umorzenia zobowiązania z tytułu pożyczki i w miejsce tych pożyczek zaciągnie zobowiązanie z tytułu emisji obligacji, nie dojdzie u niego do powstania przychodu na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 3 updop.

Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.