Ulga na złe długi w PIT i CIT od 2020 roku [PODCAST]

Ulga na złe długi obowiązuje już od wielu lat w podatku od towarów i usług. Ulga ta na ma na celu wsparcie podatnika, któremu kontrahenci zalegają dłuższy czas z zapłatą. Brakowało dotąd podobnego rozwiązania w podatkach dochodowych, czyli w PIT i CIT.

Z uwagi na to, że problem tzw. zatorów płatniczych nie maleje, a wręcz staje się coraz bardziej uciążliwy dla firm, Minister Przedsiębiorczości i Technologii wystąpił jesienią 2018 roku z inicjatywą ustawodawczą, która 19 lipca 2019 r. zmaterializowała się w postaci ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia zatorów płatniczych. Ustawa ta obowiązywać będzie od początku 2020 roku i wprowadza (oprócz wielu innych zmian) właśnie ulgę na złe długi w obu podatkach dochodowych.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Polecamy: INFORLEX Księgowość i Kadry

Nowa ulga w podatkach dochodowych od 1 stycznia 2020 roku

Nie ulegnie zmianie w podatkach dochodowych zasada, że jako przychód podatkowy z działalności gospodarczej (a także z działów specjalnych produkcji rolnej) trzeba wykazać należne od kontrahentów kwoty, choćby nie zostały faktycznie zapłacone.

Natomiast nowa ulga na złe długi w podatkach dochodowych polegać będzie od 2020 roku na tym, że wierzyciel będzie miał prawo pomniejszyć swój przychód (czyli tzw. podstawę opodatkowania) o wierzytelność pieniężną, której dłużnik nie zapłacił w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie, na fakturze lub na rachunku. Oczywiście tylko wtedy wierzyciel może tą niezapłaconą przez dłużnika wierzytelność odliczyć od przychodu, jeżeli wcześniej do tego przychodu ją zaliczył.

Mniejszy przychód to oczywiście niższy podatek do zapłaty i na tym polega korzyść z tej ulgi.

To odliczenie od przychodu kwoty niezapłaconej wierzytelności może być dokonane przez wierzyciela w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym bezskutecznie upłynął wyżej wspomniany 90-dniowy termin.  

Wierzyciel nie może skorzystać z ulgi na złe długi w odniesieniu do danej wierzytelności jeżeli przed końcem ww. terminu 90 dni od upływu terminu płatności zbył tą wierzytelność.

Co więcej, wierzyciel może dokonać tego odliczenia tylko wtedy, jeżeli do dnia złożenia zeznania podatkowego wierzytelność nie została uregulowana przez dłużnika lub zbyta przez wierzyciela.

Jeżeli wierzyciel miał stratę za dany rok podatkowy, to omawiane odliczenie zwiększy tą stratę podatkową. To też jest oczywiście korzystne dla wierzyciela, bo strata może pomniejszać dochody uzyskiwane w kolejnych 5 latach podatkowych (co też się wiąże z niższym albo nawet zerowym podatkiem do zapłaty).

Aby wierzyciel mógł skorzystać z ulgi na złe długi konieczne będzie ponadto spełnienie łączne poniższych trzech warunków:

Warunek 1) spełniony jest wtedy, gdy dłużnik na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego dzień złożenia zeznania podatkowego nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji;

Warunek 2) spełniony jest wtedy, gdy od daty wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym została wystawiona faktura (lub rachunek) lub została zawarta umowa. W przypadku gdy rok kalendarzowy, w którym wystawiono fakturę (rachunek), jest inny niż rok kalendarzowy, w którym zawarto umowę – gdy nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku kalendarzowego późniejszej z tych czynności.

Natomiast warunek 3) spełniony jest wtedy, gdy transakcja handlowa zawarta jest w ramach działalności wierzyciela oraz działalności dłużnika, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyżej wspomniane korekty przychodu dokonywane będą wyłącznie w odniesieniu do wierzytelności oraz zobowiązań pieniężnych powstałych w związku z transakcjami handlowymi, jeżeli z tytułu tych transakcji przynajmniej u jednej ze stron transakcji określa się przychody lub koszty uzyskania przychodów. Nie ma znaczenia termin ujęcia tych kwot w przychodach podatkowych lub kosztach uzyskania przychodów.

Omawiane nowe przepisy ustawy o PIT i ustawy o CIT nie pozwalają korzystać z ulgi na złe długi odnośnie wierzytelności istniejących między podmiotami powiązanymi. Zdaniem autora projektu omawianej nowelizacji problem zalegania z zapłatą z reguły nie występuje w relacjach między podmiotami powiązanymi.

Nowelizacja wprowadza ponadto obowiązek wykazywania w zeznaniu podatkowym wierzytelności lub zobowiązań, które powodują zwiększenia lub zmniejszenia podstawy opodatkowania (tj. przychodu).

Nowe przepisy przewidują też analogiczne regulacje dające wierzycielowi możliwość korygowania dochodu, stanowiącego podstawę obliczenia zaliczek na PIT i CIT.