Problemy z informacją MDR-3

Informacja MDR-3 składana wraz z deklaracją VAT-7 i VAT-7k, mimo że obowiązuje dopiero od stycznia 2019 r., zmieniła już dużo więcej niż zapewne przewidywali jej twórcy. Zarządy oraz właściciele firm muszą w nich złożyć swój podpis pod „wyczerpującym opisem” schematów podatkowych dotyczących VAT-u (i akcyzy), przedstawić ich istotę, istniejące powiązania między firmami uczestniczącymi w schemacie oraz cele zastosowania owych schematów.

Autopromocja

W dodatku koloryzowanie lub przeinaczanie tych informacji grozi dla podpisujących odpowiedzialnością karną za fałszywe oświadczenia, czyli będzie przestępstwem pospolitym (kara do 8 lat więzienia). O ile polskie sądy wciąż niezbyt sobie radzą ze skazaniem za skomplikowane przestępstwa skarbowe czy też finansowe, to za fałszywe oświadczenia w opisie zastosowanej optymalizacji podatkowej, która w dodatku przyniosła podatnikom korzyść (trzeba podać jej szacunkową wielkość), potrafią szybko wsadzić do więzienia.

Nie to jest jednak najważniejsze: opisując te schematy autorów często ogarnia strach, że w istocie opisują… oszustwa podatkowe. Po poprzednich publikacjach na temat MDR-3 otrzymałem od czytelników (dziękuję) wiele pytań na ten temat. Większość z nich koncentruje się wokół problemu: czy rzetelnie opisując zastosowany schemat podatkowy, który przynajmniej dotychczas był traktowany przez podatnika za działanie legalne, nie dokonujemy autodenuncjacji (samodonosu) o popełnieniu przestępstwa.

Problemy te koncentrują się wokół czterech typowych przypadków:

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

1. zawarcia – w celu eliminacji opodatkowania – transakcji z podmiotem mającym siedzibę poza terytorium kraju (pośrednikiem), a jedynym w istocie celem tych działań jest brak opodatkowania (pole 11 deklaracji VAT-7),
2. ukształtowanie transakcji łańcuchowej z ten sposób, aby „po drodze” pojawiło się krajowe odwrotne obciążenie (pole 31 deklaracji VAT-7) w celu uzyskania zwrotu podatku naliczonego,
3. dokonanie obiektywnie zbędnych transakcji, których jedynym celem jest zwiększenie wskaźnika tzw. preporcji lub proporcji dla zwiększenia podatku naliczonego; tu pytania pojawiły się zwłaszcza w instytucjach finansowych i jednostkach samorządu terytorialnego zobowiązanych do złożenia informacji MDR-3, a w tych podmiotach muszą się pod nią podpisać osoby publiczne,
4. odliczanie podatku naliczonego w związku z nabyciem rożnego rodzaju „usług niematerialnych”, których jedyną rolą jest likwidacja opodatkowania tym podatkiem.

Opisując w MDR-3 zastosowanie tych pomysłów rodzi się często obawa, że są to w najlepszym przypadku transakcje sztuczne, wystawione z tytułu lub użyte w celu odliczenia faktury potwierdzają nieprawdę, a „struktury optymalizacyjne” są czymś zmistyfikowanym. Podatnicy dali się często wplątać w coś, co elegancko nazywa się „agresywnym planowaniem podatkowym”, czyli tworzenie bardziej lub mniej pozornej rzeczywistości dającej „oszczędności podatkowe” lub zamieniającej opodatkowanie w zwrot podatku, którego w dodatku nie trzeba było zapłacić. Przecież wiemy, że wspólnotowy VAT jest bardziej „cywilizowany” niż nasz, krajowy, czyli daje (dawał?) wręcz nieograniczone możliwości „optymalizacji” jego obciążeń. Zastosowane przez podatnika „schematy” z tej półki mogą być wręcz uznane za:

• działania fikcyjne, a wpłacone z tego tytułu faktury są sfałszowane „w okolicznościach faktycznych mogących mieć wpływ na określenie należności publiczno-prawnej lub jej zwrotu” (art. 270a i 271a Kodeksu karnego),
• użyte w powyższych okolicznościach faktury, które wystawił „podmiot optymalizacyjny” w celu uzyskania zwrotu podatku, są wyłudzeniem a środki pochodzące z tej korzyści są praniem pieniędzy (art. 299 Kodeksu karnego).

Przez poprzednie lata istniało pełne przyzwolenie na odważne operacje w tym podatku. I tu pojawia się ważny szczegół: MDR-3 trzeba złożyć w przypadku, gdy schemat podlega raportowaniu, czyli był zastosowany po raz pierwszy od 1 listopada 2018 r. Zarazem jednak udzielona wcześniej ogólna porada może stać się odrębnym schematem, gdy podatnik po raz kolejny wykorzystuje ten pomysł. Dotyczy to zwłaszcza proporcji lub preporcji.

Polecamy: Biuletyn VAT

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Na koniec pewna dość zaskakująca refleksja: MDR-3 składane wraz z deklaracją VAT-7 i VAT-7k może mieć dla uszczelnienia tego podatku dużo większe znaczenie niż przereklamowany jednolity plik kontrolny, który, jak dotąd, nie przyniósł żadnych wymiernych skutków fiskalnych.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Witold Modzelewski
Profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Instytut Studiów Podatkowych