Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania - nie będzie limitu 100 tys. zł

Co się stanie, gdy z przepisów usunięty zostanie limit 100 tys. zł? Czy fiskus będzie mógł stosować klauzule nawet, gdy korzyść podatkowa związana z optymalizacją będzie niewielka? Takie niebezpieczeństwo potwierdzają eksperci.

Ministerstwo Finansów jednak uspokaja: - Klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania nie powinni się obawiać podatnicy dokonujący czynności rzeczywistych i uzasadnionych ekonomicznie - zapewnił resort w odpowiedzi na pytanie DGP.

Od 1 euro i 1 złotego

Zmiana wynika z opublikowanej już nowelizacji ustaw o PIT, CIT i ordynacji podatkowej z 23 października 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 2193).

W trakcie prac nad nią rząd usunął dzisiejszy limit 100 tys. zł. Zrobił to pod wpływem opinii Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które twierdziło, że wymaga tego unijna dyrektywa antyoptymalizacyjna 2016/1164 (ATAD). Z jej art. 6 wynika, że państwa członkowskie mogą przy wyliczaniu zobowiązania w CIT zignorować wszelkiego rodzaju sztuczne porozumienia, których celem jest uzyskanie sprzecznej z prawem korzyści podatkowej.

W dyrektywie nie ma słowa o tym, że musi to być znacząca korzyść podatkowa. Może więc chodzić, przynajmniej w teorii, choćby nawet o 1 euro, a w polskich warunkach - o złotówkę.

Głównie ma odstraszać

Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania obowiązuje w Polsce od dwóch i pół roku (weszła w życie 15 lipca 2016 r.). Ciągle jednak efekty jej stosowania nie są imponujące. Do końca września 2018 r. szef Krajowej Administracji Skarbowej zakończył tylko jedno postępowanie klauzulowe. W wyniku tego podatnik skorygował rozliczenia i dopłacił do budżetu ponad 600 tys. zł.

Pod koniec października br. wiceminister finansów Piotr Cybulski tłumaczył, że klauzula ma mieć bardziej charakter odstraszający (odpowiedź z 26 października 2018 r., na zapytanie poselskie nr 8005). Tłumaczył też, że można ją stosować dopiero wobec zakończonych już rozliczeń rocznych, gdy zostaną one zakwestionowane w trakcie czynności sprawdzających lub kontroli podatkowej.

Jakie optymalizacje

- Likwidując limit 100 tys. zł,. polski ustawodawca wyszedł przed szereg, bo dyrektywa ATAD nie wskazuje dokładnie, jak powinny wyglądać krajowe przepisy dotyczące klauzuli. Istnieje niebezpieczeństwo, że będzie ona mogła dotyczyć nawet drobnych korzyści, które fiskus uzna za sztuczne i sprzeczne z przepisami - uważa Jan Tokarski, partner w dziale doradztwa prawnopodatkowego w PwC.

Przykład podaje Daniel Więckowski, doradca podatkowy w ATA Finance. - Nierzadko wysoko opłacani specjaliści wybierają liniową stawkę PIT (19 proc.), mimo że de facto prowadzą działalność wykonywaną osobiście i powinni płacić 32-proc. podatek - mówi ekspert.

W takiej sytuacji - jego zdaniem - wybór stawki liniowej może zostać uznany za sztuczny, nawet gdy wartość korzyści podatkowej nie przekroczy 100 tys. zł.

Na inny przykład zwraca uwagę Łukasz Warmiński, doradca podatkowy i partner w WTA Warmiński Tax Attorneys. - Często wspólnicy spółek kapitałowych decydują się na przekształcenie w spółkę osobową (np. komandytową), aby uniknąć podwójnego opodatkowania (na poziomie spółki i wspólników). - W takich sprawach fiskus już dziś podejrzewa sztuczność działania, a w 2019 r. nie będzie musiał nawet brać pod uwagę limitu 100 tys. zł - tłumaczy ekspert.

Polecamy: 11 kluczowych zmian 2019 – PODATKI I KADRY

Potrzebny zdrowy rozsądek

Eksperci liczą na zdrowy rozsądek urzędników. Jan Tokarski zwraca uwagę na pozostałe przepisy ordynacji podatkowej - wyraźnie wskazują one, że procedura dotycząca klauzuli ma wyjątkowy charakter.

- Zakładam, że administracja podatkowa przed formalnym wszczęciem postępowania klauzulowego będzie analizować, czy korzyść dla bud żetu z ewentualnej wygranej będzie współmierna do zaangażowanych środków - dodaje Jarosław Ziółkowski, doradca podatkowy w Independent Tax Advisers.

Wątpi, by w praktyce klauzula była stosowana w sytuacjach, gdy korzyść podatkowa będzie minimalna. - Wszczynanie tak sformalizowanego, skomplikowanego i czasochłonnego postępowania powinno być ostatecznością i dotyczyć najpoważniejszych spraw - mówi Jarosław Ziółkowski.