REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Raportowanie schematów podatkowych [tajemnica zawodowa]

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Raportowanie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa /fot.shutterstock
Raportowanie schematów podatkowych a tajemnica zawodowa /fot.shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Już od 2019 roku mają wejść w życie nowe regulacje, które zobowiązują określone podmioty do raportowania schematów podatkowych. Nowe regulacje budzą poważne wątpliwości. Podnosi się, że przekazywanie przez doradcę podatkowego, adwokata czy radcę prawnego informacji o schemacie podatkowym, nawet bez ujawniania tożsamości korzystającego ze schematu, może prowadzić do naruszenia tajemnicy zawodowej.

W czerwcu 2018 r. opublikowano nową Dyrektywę Rady UE 2018/822/UE, która narzuca obowiązkowe informowanie o transgranicznych schematach podatkowych. Jest to reakcja Brukseli na zjawisko kurczenia się wpływów podatkowych w państwach członkowskich, wywołane rzekomo tym, iż wielu podatników optymalizuje swoje podatki przez ucieczkę do rajów podatkowych. Dyrektywa w swoim głównym założeniu ma pomóc państwom członkowskim UE w szybkiej, adekwatnej reakcji na nielegalne, nieetyczne praktyki podatkowe (np. poprzez prowadzenie kontroli podatkowych) i załataniu luk w prawie podatkowym. Intencja jak zwykle szlachetna, diagnoza nie do końca słuszna, ale nie to stanowi największy problem. Polskie Ministerstwo Finansów po raz kolejny interpretuje unijne prawo „po swojemu” i zniekształca zamysł pierwotnego dokumentu. Gdzie są pułapki i kontrowersje?

REKLAMA

Autopromocja

Raportowanie schematów. O co chodzi?

REKLAMA

Lapidarnie ujmując, jak zwykle chodzi o pieniądze. Ale po kolei, najpierw uporządkujmy pojęcia. Schemat podatkowy to rozwiązanie, za pomocą którego podatnik zapłacił niższą daninę podatkową lub wykazał stratę. Schemat nie zawsze musi być „podejrzany”, może być działaniem jak najbardziej legalnym, a w zakresie tego pojęcia mieszczą się opinie czy porady prawne.

Dyrektywa unijna nakłada przymus informowania o schematach podatkowych właściwe krajowe organy skarbowe, które z kolei będą wymieniać się nabytą wiedzą z odpowiednikami w państwach członkowskich. Dostęp do niej będzie miała również Komisja Europejska. Według unijnego prawodawcy schemat musi zawierać w sobie element transgraniczny, czyli dotyczyć co najmniej dwóch państw Unii lub państwa Unii i kraju trzeciego. Niezbędny jest udział podmiotu zagranicznego lub podmiotu, który działa poza granicami danego państwa, czyli na przykład podmiotu polskiego prowadzącego działalność za granicą.

Schemat, aby został objęty raportowaniem, musi zawierać w sobie cechy budzące wątpliwości, a więc wskazujące, iż chodzi w nim o unikanie opodatkowania. Dyrektywa zalicza do nich:

- wykorzystywanie strat nabywanego przedsiębiorstwa w celu zmniejszenia obciążenia podatkowego,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

-przekształcenie dochodu w kapitał, darowizny lub inne kategorie dochodów, które są niżej opodatkowane lub zwolnione z podatku,

- angażowanie podmiotów pośredniczących nieodgrywających innych funkcji gospodarczych,

- zawieranie transakcji wzajemnie się kompensujących lub znoszących,

- korzystanie z odliczeń lub ulg z tego samego tytułu w dwóch lub więcej państwach.

Niezbędne przy tym jest zaistnienie warunku, iż główną korzyścią (lub jedną z głównych korzyści), jakie dana osoba oczekuje dzięki konkretnemu schematowi, jest korzyść podatkowa.

REKLAMA

Do informacji objętych obowiązkiem raportowania należy zaliczyć m.in.: dane identyfikacyjne pośredników i podatników, cechy charakterystyczne raportowanego schematu i jego opis, dzień dokonania pierwszej czynności służącej wdrożeniu schematu, jak również wskazanie państw członkowskich oraz innych podmiotów, których dany schemat może dotyczyć.

Główną rolę w raportowaniu przejmuje na siebie nie podatnik, ale pośrednik, w polskim projekcie określony jako promotor, za którą to nazwą kryją się doradcy podatkowi, radcy prawni lub adwokaci.

Unijna Dyrektywa przewiduje sankcje za naruszenia obowiązku raportowania przez pośredników, ale pozostawia je w kompetencjach państw członkowskich, zaznaczając, iż muszą one być „skuteczne, proporcjonalne i odstraszające”. Ministerstwo Finansów zakłada, że sankcja wydana na podstawie klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania może wynieść nawet 40% korzyści podatkowej.

Pośpiech legislacyjny nie jest wskazany, a jednak…

Przepisy Dyrektywy mają obowiązywać od 1 lipca 2020 r., jakkolwiek obowiązkiem raportowania będą objęte schematy stosowane od 25 czerwca do 1 lipca 2018 r., a informacje o tych schematach będą musiały zostać przekazane organom podatkowym do 31 sierpnia 2020 r.

Tymczasem Ministerstwo Finansów, chcąc wszelkie zmiany „upchnąć” jednym pociągnięciem w ordynacji podatkowej, planuje, aby w Polsce obowiązek raportowania rozpoczynał się od stycznia 2019 r. Naszym zdaniem są to zbyt poważne regulacje prawne, zasługujące na wnikliwe potraktowanie, a nie pośpiech. Przepisy dotyczące raportowania są niezwykle trudne, bo kwestia, której dotyczą, jest skomplikowana.

Ministerstwo natomiast jest zdeterminowane, aby natychmiast „chwycić za gardło” podejrzanych podatników. Podobnie jak przy okazji wdrażanego w tej samej ordynacji Exit Tax, Ministerstwu zapewne nie chodzi tylko o to, aby być w zgodzie z przepisami unijnymi, ale również o opanowanie wypływu podatkowego pieniądza. Jak się szacuje, zjawisko może dotyczyć około 1000 polskich podmiotów, które stosują optymalizację podatkową.

Polecamy: Komplet podatki 2019

Polscy promotorzy (pośrednicy) będą musieli przekazać szefowi Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) pierwszą informację o schematach podatkowych w ciągu 3 miesięcy od wejścia w życie ustawy, czyli do końca marca 2019 r. Ujawnią w niej schematy udostępnione lub wdrożone w okresie od 25 czerwca 2018 r. do 31 grudnia 2018 r.

Podkreślmy jeszcze kolejną nadgorliwość polskiego fiskusa. Dyrektywa wskazuje na schematy „podejrzane”, a więc nie wszystkie schematy są w kręgu zainteresowania Brukseli, natomiast Ministerstwo Finansów chciałoby czerpać wiedzę o wszystkich schematach podatkowych, które noszą cechę transgraniczności i zakłada, że za schemat podlegający ujawnieniu będzie uważana struktura przynosząca korzyść ponad 5 mln zł. Chodzi o różnicę między podatkiem zapłaconym według polskich reguł bez istnienia struktury a kwotą do zapłaty po dokonaniu optymalizacji. Dodatkowo podmioty doradztwa podatkowego, których przychody lub koszty przekroczą 8 mln zł rocznie, muszą wdrożyć wewnętrzne procedury zapewniające wywiązanie się z obowiązku ujawniania schematów. Za niezastosowanie się do tego wymogu szef KAS będzie mógł nałożyć na firmę karę do 2 mln zł, a w niektórych sytuacjach nawet 10 mln zł.


Zagrożone tajemnice zawodowe

Istotną rolę w procesie raportowania, jak już wcześniej wspomnieliśmy, będzie odgrywał „pośrednik”. Jest on szeroko zdefiniowany w unijnym dokumencie: obejmuje podmiot tworzący, wprowadzający do obrotu, organizujący lub udostępniający do wdrożenia schemat, lub zarządzający wdrażaniem takiego schematu, ale również może to być osoba, która zdaje sobie sprawę (lub powinna zdawać sobie sprawę) z faktu udzielania przez siebie pomocy, wsparcia lub porad przy powyższych czynnościach. Według unijnych przepisów „pośrednik” nie musi raportować, jeśli naruszałoby to tajemnicę wynikającą z wykonywanego przez niego zawodu.

W sytuacjach, gdy nie będzie instytucji pośrednika, na przykład, kiedy podatnik wdraża schemat samodzielnie lub w sytuacji zwolnienia go z raportowania z uwagi na tajemnicę zawodową, zadanie to przejmie w całości podatnik. W warunkach polskich pośrednik zostaje zdefiniowany jako „promotor”, czyli przede wszystkim doradca podatkowy, adwokat i radca prawny, a więc osoby, które na rzecz podatnika opracowały określone rozwiązania, czyli schemat. Oznacza to w praktyce, iż będą oni zmuszeni „donosić” na swoich klientów, pomimo iż obowiązuje ich tajemnica zawodowa. Na reakcje środowisk nie trzeba było długo czekać.

W dniu 10 września do ministerialnego projektu zmian w ordynacji podatkowej odniosło się bardzo negatywnie Prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych zaniepokojone tym, iż „przekazywanie przez radcę prawnego informacji o schemacie podatkowym – nawet bez ujawniania tożsamości korzystającego ze schematu – może prowadzić do naruszenia tajemnicy zawodowej ze względu na zakres przekazywanych danych, który może pozwalać na identyfikację korzystającego ze schematu”. Rada logicznie argumentuje, iż Ministerstwo jest nadgorliwe, a jego propozycje wykraczają „w sposób znaczący” poza ramy przewidziane w Dyrektywie, która nakreśla jedynie obowiązek raportowania schematów transgranicznych, a nie krajowych. Co więcej, autorzy Dyrektywy zaznaczają wręcz, że każde państwo członkowskie winno zapewnić promotorowi warunki do ochrony tajemnicy zawodowej tzn. prawo do uchylenia się od obowiązku raportowania tam, gdzie może dojść do ujawnienia tajemnicy. Tymczasem polski prawodawca widzi rzecz inaczej: przewiduje zwolnienia promotora (w tym radcy prawnego) z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej. Problem jednak w tym, że nie wskazuje jednocześnie trybu i podmiotu, który mógłby to zrobić. Mając na uwadze wcześniejsze propozycje Ministerstwa, można domniemywać, że mógłby to być klient, czego ustawa o radcach prawnych absolutnie nie przewiduje.

Rada zaapelowała więc o poprzestanie w polskich rozwiązaniach na zasadach przewidzianych w Dyrektywie i odstąpienie od wprowadzenia w stosunku do zawodów zaufania publicznego, takich jak radcowie prawni, dodatkowych obowiązków sprawozdawczych czy informacyjnych w zakresie schematów podatkowych. Za wystarczające w tym zakresie uznała zobowiązanie radcy prawnego do poinformowania klienta o istniejącym obowiązku raportowania schematów podatkowych przez klienta.

Sytuacja związana z naruszaniem tajemnic zawodowych jest na tyle poważna, iż w dniu 17 października wspólny list otwarty do Posłanek i Posłów na Sejm RP wystosowały w tej sprawie organizacje potencjalnych promotorów, a więc Krajowa Rada Radców Prawnych, Naczelna Izba Adwokacka i Krajowa Rada Doradców Podatkowych. Sygnatariusze, wyrażając protest wobec zamiarów Ministerstwa Finansów, zwrócili uwagę ustawodawcy, iż projekt bezpośrednio godzi i narusza tajemnicę zawodową ich środowisk. Raportowanie umożliwia identyfikację klienta, nawet bez podawania jego danych personalnych. Dla specjalistów z zakresu bezpieczeństwa informacji nie ulega to wątpliwości.

Czy i na ile głosy zainteresowanych środowisk zostaną uwzględnione pozostaje sprawą otwartą. Z pewnością podano argumenty merytoryczne, które robią wrażenie na prawnikach, ale należy wątpić, iż skłonią do refleksji projektodawców i ustawodawcę. Odwoływanie się do zasad demokratycznego państwa prawa czy spadku zaufania obywatela do instytucji państwa oraz wymiaru sprawiedliwości jest jak najbardziej uzasadnione, ale może okazać się rzucaniem przysłowiowym „grochem o ścianę”. Rządzący niejednokrotnie już pokazali, iż kierują się własnym interesem, a jeśli zasadami, to chyba jedynie zasadą opłacalności. Wykazana przez Ministerstwo po raz kolejny nadgorliwość przy wdrażaniu przepisów unijnych świadczy o tym, iż przy tej okazji chce się zdyscyplinować, czyli włożyć kij w szprychy polskim przedsiębiorcom i pozyskać środki finansowe, niezwykle potrzebne na transfery socjalne.

Autor: radca prawny Robert Nogacki, Marek Ciecierski

Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

REKLAMA

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

JPK_KR_PD już nadchodzi – nowy obowiązek dla podatników CIT. Czy Twoja firma jest gotowa?

Nowy plik JPK_KR_PD to nie tylko kolejne wymaganie fiskusa, ale prawdziwa rewolucja w raportowaniu księgowym. Od 2025 roku obowiązek ten obejmie duże firmy, od 2026 – podmioty zobowiązane do przesyłania ewidencji JPK VAT, a od kolejnego roku – pozostałych podatników CIT. Zmiany w planie kont, nowe struktury danych, testy, audyty – przygotowań jest sporo, a czasu coraz mniej. Zobacz, co musisz zrobić, by nie obudzić się z ręką w księgowym chaosie.

REKLAMA

Kiedy członek rodziny współpracujący przy rodzinnym biznesie musi być zgłoszony do ZUS?

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nakłada obowiązek zgłoszenia do ZUS i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i z szeroko rozumianymi zleceniobiorcami. Podobnie czyni ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w zakresie ubezpieczenia zdrowotnego. Analizy wymaga zatem, kto spełnia definicję takiej osoby współpracującej i czy jej sytuacja uzależniona jest od formy tej współpracy - umownej bądź bezumownej. Spory z ZUS w przedmiocie obowiązku objęcia osób współpracujących ubezpieczeniami społecznymi trafiają aż do Sądu Najwyższego, warto więc wziąć pod uwagę również aktualne orzecznictwo w tej materii.

Francuska Administracja Celna wprowadza nowy system Obligatoryjnej Koperty Logistycznej (ELO). Co muszą wiedzieć przewoźnicy? Uproszczenie procedur dla kierowców

ELO to cyfrowe rozwiązanie, które usprawni proces odprawy celnej na granicy między Francją a Wielką Brytanią. Jest to francuski odpowiednik GMR - system będzie wymagać utworzenia jednej elektronicznej „koperty logistycznej” dla każdego pojazdu, zawierającej wszystkie niezbędne dane celne oraz deklaracje bezpieczeństwa.

REKLAMA