Podatkowe skutki zmiany kapitału spółki

Podwyższenie kapitału zakładowego

Podwyższenie kapitału zakładowego stanowi jedną z możliwych opcji dofinansowania spółki w sytuacji, gdy jej kondycja finansowa utrudnia lub uniemożliwia jej dalsze funkcjonowanie bądź realizację związanych z nią planów - jak zmiana formy prawnej. Kapitał zakładowy można podwyższyć, jeżeli zwiększy się wartość nominalną istniejących udziałów, bądź też dokona emisji nowych. Nowe udziały mogą zostać zakupione przez dotychczasowych wspólników spółki, bądź też inne zainteresowane podmioty.

Należy przy tym wskazać, iż podwyższenie kapitału zakładowego pociąga za sobą zobowiązanie z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie bowiem z regulacjami zawartymi w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, zmiana umowy spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Ponadto wskazać należy, iż zgodnie z art. 1 ust. 3 pkt 2 rzeczonej ustawy za zmianę umowy spółki uważa się w spółce kapitałowej podwyższenie kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz dopłaty.

Podstawą opodatkowania zgodnie z przepisami jest w tej sytuacji wartość dokonanych wkładów. Warto przy tym także wskazać, iż w przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych brak jest odniesienia do wartości rynkowej przedmiotowych wkładów, w związku z czym wycena dokonana przez spółkę nie może zostać zakwestionowana przez organ podatkowy. Stawka podatku w przedmiotowej sprawie wynosić będzie 0,5%. Wskazuje się przy tym, iż terminem, w którym po stronie spółki powstanie obowiązek podatkowy, jest dzień, w którym została podjęta uchwała dotycząca podwyższenia kapitału spółki - czy to zwiększenia wartości nominalnej udziałów, czy też emisji nowych.

Przychód spółki

W wyniku podwyższenia kapitału zakładowego dofinansowywana spółka otrzymuje albo określoną sumę pieniędzy, albo określony wkład materialny o konkretnej wartości. W związku z powyższym po stronie podatnika mogą pojawić się wątpliwości dotyczące powstania zobowiązania w podatku dochodowym od osób prawnych, wynikające z powyższego przysporzenia.

Polecamy: Ceny transferowe. Jak przygotować firmę do kontroli podatkowej

W związku z tym wskazać należy, iż przychodów, które zostały otrzymane przez spółkę w celu podwyższenia kapitału zakładowego nie należy zaliczać się do przychodów podatkowych, a więc w konsekwencji nie są one opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wynika to z uregulowania zawartego w  art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z jego treścią do przychodów nie zalicza się przychodów otrzymanych na powiększenie kapitału zakładowego osoby prawnej.

---

Agio

Zgodnie z uregulowaniami wynikającymi z Kodeksu spółek handlowych, udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Istnieje jednak możliwość „sprzedania” ich w kwocie wyższej niż ta wskazana jako ich wartość nominalna. Jeżeli udział będzie obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, różnicę pomiędzy ceną objęcia udziału oraz jego wartość nominalną przelać należy do kapitału zapasowego. Agio powstaje niezależnie od tego, w jaki sposób wartości udziałów zostaną pokryta - aportem, czy też wkładem pieniężnym.

Przepisy o podatku dochodowym od osób prawnych regulują kwestię opodatkowania agio w taki sposób, iż zgodnie z ich brzmieniem do przychodów podatkowych nie zalicza się m.in. dopłat wnoszonych do spółki, jeżeli ich wniesienie następuje w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach, kwot i wartości stanowiących nadwyżkę ponad wartość nominalną udziałów (akcji) otrzymanych przy ich wydaniu i przekazanych na kapitał zapasowy oraz w spółdzielniach i ich związkach - wartości wpisowego, przeznaczonych na fundusz zasobowy.

W związku z powyższym, powstanie agio nie skutkuje zobowiązaniem z tytułu podatku dochodowego.

W przepisach ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych także próżno szukać regulacji, która tworzyłaby obowiązek podatkowy w wyniku powstania agio - zwiększenie kapitału zapasowego nie stanowi bowiem w brzmieniu ustawy zmiany umowy spółki. W związku z powyższym w sytuacji, gdy spółka potrzebuje dofinansowania, dobrym rozwiązaniem jest wyemitowanie nowych udziałów, a następnie objęcie ich przez wspólników w cenie wyższej. Pozwoli to na zmniejszenie zobowiązania podatkowego z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych przy jednoczesnym uregulowaniu ujemnych kapitałów własnych spółki.