Koszty uzyskania przychodów 2024 - umowa o pracę, zlecenie, umowa o dzieło

• Umowa o pracę - koszty w 2024 roku
• Koszty autorskie
• Umowa zlecenie i umowa o dzieło

Umowa o pracę - koszty w 2024 roku

Na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W przypadku przychodów osiąganych z tytułu stosunku pracy (a także z tytułu stosunku służbowego, spółdzielczego stosunku pracy oraz pracy nakładczej) ustawodawca jako domyślne rozwiązanie przewidział określenie wysokości tych kosztów w sposób zryczałtowany przy zachowaniu następujących limitów:

Autopromocja

Skorzystanie przez pracownika z tzw. podwyższonych kosztów uzyskania przychodów z uwagi na posiadanie miejsca stałego lub czasowego zamieszkania poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, uzależnione jest od złożenia pracodawcy stosownego oświadczenia. Co istotne, wykonywanie pracy zdalnej z innej miejscowości niż ta, w której znajduje się zakład pracy, nie wyklucza prawa do skorzystania z podwyższonych kosztów pracowniczych. Potwierdził to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 19 lipca 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.433.2023.2.SJ.

O ile pracownik udokumentuje imiennymi biletami okresowymi wydatki na dojazdy do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej przekraczające roczne koszty uzyskania przychodów określone w sposób zryczałtowany, to w rocznym rozliczeniu podatku koszty te mogą być przyjęte przez pracownika w wysokości wydatków faktycznie poniesionych, o ile nie uzyskał w tym zakresie zwrotu od pracodawcy.

Dopuszczalne jest także złożenie pracodawcy wniosku o zaniechanie w ogóle uwzględniania kosztów uzyskania przychodów ze stosunku pracy przy obliczaniu zaliczek na podatek dochodowy. Z rozwiązania tego w szczególności skorzystać mogą osoby pracujące jednocześnie na więcej niż jednym etacie, bowiem ustawa o PIT przewiduje roczne limity kosztów uwzględnianych przez pracowników, podczas gdy każdy pracodawca z mocy tej samej ustawy zobowiązany jest - przy braku stosownych oświadczeń pracownika - uwzględniać standardowe koszty uzyskania przychodów przez pracownika. Odpowiedni wniosek o nieuwzględnianie kosztów przez jednego z pracodawców pozwoli uniknąć konieczności dopłaty podatku dochodowego po rozliczeniu rocznym.

Koszty autorskie

Uwzględniając wysoki poziom nakładów przy działalności z dziedziny praw autorskich i wynalazczych ustawa o PIT przewiduje stosowanie kosztów uzyskania przez pracownika określonych źródeł przychodów na poziomie 50% tych przychodów, a mianowicie:

1. z tytułu zapłaty twórcy za przeniesienie prawa własności wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego;
2. z tytułu opłaty licencyjnej za przeniesienie prawa stosowania wynalazku, topografii układu scalonego, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, znaku towarowego lub wzoru zdobniczego, otrzymanej w pierwszym roku trwania licencji od pierwszej jednostki, z którą zawarto umowę licencyjną;
3. z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, w rozumieniu odrębnych przepisów, lub rozporządzania przez nich tymi prawami. Dotyczy to wyłącznie:

• działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
• produkcji audialnej i audiowizualnej;
• działalności publicystycznej;
• działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
• działalności konserwatorskiej;
• prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t. j. Dz. U. 2022 r. poz. 655), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
• działalności badawczo-rozwojowej, naukowej, naukowo-dydaktycznej, badawczej, badawczo-dydaktycznej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej.

Korzystne jest, aby z zapisów umowy o pracę wynikało, w jakim stopniu wynagrodzenie z niej pochodzące dotyczy rozporządzenia prawami autorskimi, a w jakim - wynagrodzenie to dotyczy innych czynności. Co istotne, automatyczne wykorzystanie kosztów autorskich co miesiąc w umowie na tym samym poziomie nie jest realnym odzwierciedleniem prac twórczych w danym okresie i może być kwestionowane.

W przypadku przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami koszty uzyskania przychodów oblicza się nie od pełnego przychodu, ale od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe, których podstawę wymiaru stanowi ten przychód.

Wprawdzie stosowanie 50% kosztów ograniczone jest limitem rocznym do wysokości górnej granicy pierwszego przedziału skali podatkowej (120 000 zł) i po jego przekroczeniu nie można już uwzględnić żadnych kosztów autorskich, to jednak jeżeli podatnik udowodni, że koszty uzyskania przychodów były wyższe niż wynikające z zastosowania normy procentowej, koszty uzyskania przyjmuje się w wysokości kosztów faktycznie poniesionych.

Autopromocja

Webinar:
KSeF – na co warto przygotować firmę?

Sprawdź

W interpretacji z 12 lutego 2024 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.869.2023.2.IR) wyjaśnił, iż - tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku - dopuszczalne jest dokonanie korekty zeznań rocznych za lata ubiegłe i zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodu do otrzymywanego honorarium z tytułu stworzonych utworów, do którego wcześniej zastosowano standardowe koszty uzyskania przychodów.

Przegląd prasy i portali na INFOR.PL Subskrybuj nas na YOUTUBE!

Umowa zlecenie i umowa o dzieło

Umowa zlecenie zawiera pewne elementy charakterystyczne dla umowy o pracę, takie jak minimalna stawka godzinowa czy obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Różni się jednak od niej diametralnie w kontekście sposobu ustalania wysokości kosztów uzyskania przychodów. Takie same zasady obowiązują też w przypadku umowy o dzieło. Zleceniobiorca oraz wykonawca dzieła mają bowiem możliwość obniżenia podstawy opodatkowania o 20% lub 50% kosztów uzyskania przychodów. Alternatywnie, mogą wykazać faktycznie poniesione koszty związane z realizacją zlecenia albo dzieła jako koszty uzyskania przychodów. 

W praktyce najczęściej stosowane są standardowe koszty uzyskania przychodów wynoszące 20%. Są one wyliczane na podstawie przychodu, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne i dotyczą najczęściej:

1) przychodów z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, przychodów z tytułu udziału w badaniach i eksperymentach prowadzonych przez podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego i nauki, jak również przychodów z uprawiania sportu, stypendiów sportowych przyznawanych na podstawie odrębnych przepisów oraz przychodów sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,

2) przychodów z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwanych wyłącznie od:
a) osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej,
b) właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora - jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością,
c) przedsiębiorstwa w spadku
- z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej oraz przychodów uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (wyłączenie to nie dotyczy przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

W kontekście prawa podatników do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów przy umowach cywilnoprawnych zastosowanie znajdują te same zasady, co w przypadku umowy o pracę, a więc:

1. tylko określone grupy zawodów mają prawo do korzystania z kosztów autorskich. Dotyczy to:

• działalności twórczej w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, inżynierii budowlanej, urbanistyki, literatury, sztuk plastycznych, wzornictwa przemysłowego, muzyki, fotografiki, twórczości audialnej i audiowizualnej, programów komputerowych, gier komputerowych, teatru, kostiumografii, scenografii, reżyserii, choreografii, lutnictwa artystycznego, sztuki ludowej oraz dziennikarstwa;
• działalności artystycznej w dziedzinie sztuki aktorskiej, estradowej, tanecznej i cyrkowej oraz w dziedzinie dyrygentury, wokalistyki i instrumentalistyki;
• produkcji audialnej i audiowizualnej;
• działalności publicystycznej;
• działalności muzealniczej w dziedzinie wystawienniczej, naukowej, popularyzatorskiej, edukacyjnej oraz wydawniczej;
• działalności konserwatorskiej;
• prawa zależnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509), do opracowania cudzego utworu w postaci tłumaczenia;
• działalności badawczo-rozwojowej, naukowo-dydaktycznej, naukowej oraz prowadzonej w uczelni działalności dydaktycznej;

2. maksymalna wartość kosztów uzyskania przychodów wynosi 120 000 zł rocznie ze wszystkich umów objętych 50% kosztami uzyskania przychodów. Jeżeli twórca udokumentuje, że poniesione przez niego koszty uzyskania przychodu są wyższe niż koszty określone w ustawie, może pomniejszyć przychód o faktycznie poniesione wydatki;
3. podstawową zasadą jest liczenie kosztów jako 50% przychodu, ale w przypadku przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i artystów wykonawców z praw pokrewnych, koszty te oblicza się od przychodu pomniejszonego o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenie chorobowe.

Podatnik, który zawarł umowę zlecenia lub umowę o dzieło, ma możliwość wykazania kosztów uzyskania przychodów w wartościach faktycznie poniesionych. Jeżeli podatnik uzna, że jego koszty są wyższe niż koszty ryczałtowe, ma prawo do samodzielnego ich określenia. Płatnik (zleceniodawca) nie uwzględnia rzeczywistych kosztów, a jedynie nalicza koszty ryczałtowe. To podatnik (zleceniobiorca, wykonawca dzieła) samodzielnie ustala wartość kosztów, które faktycznie poniósł w danym roku podatkowym i wykazuje je jako koszty uzyskania przychodów z tytułu danej umowy. 

Wydatki poniesione przez zleceniobiorcę/wykonawcę dzieła, które są niezbędne do wykonania zlecenia/dzieła, powinny być odpowiednio udokumentowane. Wszystkie dokumenty związane z rozliczeniem podatkowym powinny być przechowywane do czasu przedawnienia się zobowiązania podatkowego.