Koszty uzyskania przychodów pracownika z praw autorskich

Umowa o pracę a prawa autorskie

Jak już wspomniano organy administracji skarbowej nie mają uprawnień do oceny odnośnie określonych efektów pracy za utwory w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W razie wątpliwości taką ocenę pozostawia się biegłym. Warto jedynie wskazać, że co do zasady prawo autorskie opiera się na pojęciu utworu, który definiuje jako każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Każdy utwór spełniający te wymogi jest chroniony prawem autorskim.

Na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych - w szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: 

1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); 
2. plastyczne; 
3. fotograficzne; 
4. lutnicze; 
5. wzornictwa przemysłowego; 
6. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; 
7. muzyczne i słowno-muzyczne; 
8. sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; 
9. audiowizualne (w tym filmowe). 
    

Powstanie i nabycie prawa autorskiego do utworów pracowniczych

W art. 12 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych określono, że o ile ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej - z chwilą przyjęcia utworu pracodawca nabywa własność przedmiotu, na którym utwór utrwalono. 

Zdaniem Dyrektora KIS podwyższone koszty uzyskania przychodów można  stosować, jeżeli umowa o pracę nie stanowi inaczej niż wynika to z treści art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, obowiązki ze stosunku pracy sprowadzają się do działalności twórczej, a wynagrodzenie za pracę stanowi równocześnie wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych. Najlepiej, jak wyraźnie z treści umowy o pracę wynika, że obowiązki ze stosunku pracy obejmują także działalność twórczą, a wyodrębniona część wynagrodzenia stanowi honorarium za przeniesienie praw autorskich do utworu. Konieczne jest dokładne i klarowne wyróżnienie tej części wynagrodzenia, która związana jest z przeniesieniem bądź korzystaniem z praw autorskich przez podatnika. 

Zatem aby możliwe było zastosowanie ryczałtowych 50% kosztów uzyskania przychodów do części wynagrodzenia pracownika związanego z rozporządzeniem prawami autorskimi muszą zostać spełnione poniższe warunki: 

• praca wykonywana przez pracownika jest przedmiotem prawa autorskiego, a więc spełnia przesłanki utworu określone w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
• pracownik jest twórcą w rozumieniu tej ustawy i uzyskiwanie przychodu przez pracownika wynika z korzystania przez twórcę z tychże praw lub rozporządzania tymi prawami,
• stosunek prawny łączący pracownika i pracodawcę przewiduje zróżnicowanie wynagrodzenia należnego pracownikowi za część związaną z korzystaniem z praw autorskich i część związaną z wykonywaniem typowych obowiązków pracowniczych oraz prowadzona jest stosowna dokumentacja w tym zakresie, np. szczegółowa ewidencja przeniesionych praw autorskich.