Wspólne rozliczenie małżonków – odpowiedzi na najczęstsze pytania

1. Dla możliwości zastosowania preferencyjnego sposobu opodatkowania małżonków bez znaczenia pozostaje fakt, że podatnik mimo, iż miał zgłoszoną działalność nie osiągnął przychodów opodatkowanych podatkiem liniowym lub podatkiem zryczałtowanym (bo np. faktycznie jej nie wykonywał).

Okoliczność ta miała znaczenie do końca 2002 roku, gdzie możliwość wspólnego opodatkowania była wykluczona jeżeli przynajmniej jeden z małżonków osiągał (dochody) przychody opodatkowane podatkiem zryczałtowanym. W obecnym stanie prawnym jeżeli podatnik wybierze w/w formę utraci możliwość wspólnego opodatkowania (pismo MF z dnia 26.05.2004r. nr PB2/RB-066-0241-898/04).

2. Ustanie wspólności w jakimkolwiek okresie roku podatkowego skutkuje brakiem prawa do wspólnego opodatkowania. Oznacza to, że małżonkowie nie będą mogli skorzystać ze wspólnego opodatkowania:

- w razie umownego ustanowienia rozdzielności majątkowej, czyli zawarcia w trakcie roku podatkowego tzw. intercyzy,
- w razie ustania wspólności majątkowej z mocy prawa, np. w przypadku orzeczenia przez sąd separacji pomiędzy małżonkami (art. 54 KRO),
- jeżeli w tym samym roku podatkowym, w którym wspólność ustała, małżonkowie rozwiążą umowę ustanawiającą rozdzielność majątkową lub na zgodne ich żądanie sąd orzeknie o zniesieniu separacji.
- w razie ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków rozdzielność majątkowa powstaje z mocy prawa (art. 53 KRO),
- w razie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków - zgodnie z art. 124 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (w brzmieniu obowiązującym od 02.05.2009 r.) z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, o której mowa w art. 53 § 1 KRO. (do 01.05.2009 r. art. 124 ust. 1 brzmiał: w razie ogłoszenia upadłości jednego z małżonków wspólność ustawowa między małżonkami ustaje z mocy prawa z dniem ogłoszenia upadłości).

Polecamy: Najczęstsze błędy w PIT-ach

Polecamy: Kiedy można rozliczyć się wspólnie z małżonkiem

W razie uchylenia ubezwłasnowolnienia, a także umorzenia, ukończenia lub uchylenia postępowania upadłościowego, między małżonkami powstaje ustawowy ustrój majątkowy (art. 53 § 2 KRO).

3. Zgłoszenie przerwy na cały rok w działalności gospodarczej opodatkowanej w formie karty podatkowej – nie uprawnia do wspólnego rozliczenia.

4. Nie jest przeszkodą do złożenia wspólnego zeznania fakt uzyskania przez któregokolwiek małżonka dochodów z tzw. Kapitałów pieniężnych (wykazywanych w zeznaniu PIT-38) czy też dochodów opodatkowanych podatkiem zryczałtowanym określonym w ustawie o PIT, np. z dywidendy, z wygranych, z odsetek uzyskanych z tytułu oszczędzania, ze sprzedaży nieruchomości.

Jeżeli dla każdego z małżonków właściwy jest inny urząd skarbowy, wspólne zeznanie składane jest w urzędzie właściwym dla jednego z małżonków – obojętnie którego (§ 4 Rozporządzenia MF z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych - Dz. U. z 2005 r. Nr 165 poz. 1371 z późn zm.). W takiej sytuacji nie ma potrzeby zawiadamiania naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla drugiego małżonka o miejscu składania wspólnego zeznania.

5. Podatnikowi (jednemu z małżonków) przysługuje prawo do złożenia korekty wspólnego zeznania w sytuacji gdy drugi małżonek zmarł po złożeniu wspólnego zeznania. Jeżeli korekta ta zostanie dokonana przed upływem terminu do złożenia zeznania (do 30 kwietnia), może dotyczyć również rezygnacji ze wspólnego opodatkowania.

6. Jeżeli małżonkowie złożyli odrębne zeznania, to do dnia, w którym upływa termin określony dla złożenia zeznania (30 kwietnia), mogą dokonać ich korekty składając wspólne zeznanie.

7. Jeżeli małżonkowie złożyli wniosek o wspólne opodatkowanie, to po upływie terminu do złożenia zeznania (30 kwietnia), nie mogą dokonać korekty tegoż zeznania w celu złożenia odrębnych zeznań (zrezygnować ze wspólnego opodatkowania).

8. Jeżeli małżonkowie w terminie do złożenia zeznania (30 kwietnia) złożyli zeznanie podatkowe, zaznaczyli kwadrat wskazujący na wybór wspólnego opodatkowania a żaden z małżonków nie złożył podpisu na zeznaniu (podpis został uzupełniony dopiero po 30 kwietnia) to nie mają możliwości skorzystania z łącznego opodatkowania dochodów.

Zaznaczając kwadrat w punkcie 6.2 zeznania PIT -37 lub PIT -36 małżonkowie wyrażają jednoznacznie wolę wspólnego opodatkowania. Zgodnie z informacją zawartą na formularzu PIT 37 lub PIT-36 zaznaczenie odpowiednich kwadratów i złożenie podpisów traktuje się na równi ze złożeniem wniosku o zastosowanie wskazanego sposobu opodatkowania.

Dlatego brak podpisów małżonków na zeznaniu prowadzi do braku możliwości skorzystania z łącznego opodatkowania dochodów małżonków.

Od rozliczenia za 2010 rok wystarczy podpis jednego małżonka na wspólnym zeznaniu PIT.

9. Jeżeli jeden z małżonków prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną podatkiem liniowym a następnie w trakcie roku podatkowego podjął współpracę z byłym pracodawcą, z którym w poprzednim roku wiązała go umowa o pracę w wyniku czego, zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy o PIT, stracił prawo do opodatkowania podatkiem liniowym – małżonkowie mogą skorzystać ze wspólnego opodatkowania za rok podatkowy w którym nastąpiła utrata prawa do opodatkowania w sposób określony w art. 30c ustawy o PIT.

W wyniku wniosku wyrażonego we wspólnym zeznaniu rocznym, małżonkowie podlegają opodatkowaniu łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim dokonaniu odliczeń od dochodu odrębnie przez każdego z nich. W takim przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Powyższa zasada obliczania podatku ma zastosowanie również w sytuacji, gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów ze źródeł, z których dochód jest opodatkowany zgodnie z art. 27 ustawy o PIT, lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku (dochód ten w 2010 r. wynosi 3.091 zł) lub też poniósł stratę np. z działalności gospodarczej opodatkowanej na zasadach ogólnych (art. 6 ust. 3 ustawy o PIT).

10. Ustanowienie rozdzielności majątkowej wstecz, nie powoduje obowiązku korekty zeznania. Np. małżonkowie rozliczali się wspólnie za 2008 r., a w 2009 r. ustanowiono rozdzielność majątkową począwszy od 2008 r. – nie koryguje się zeznania za 2008 r.

11. Małżonkowie, wobec których w dniu 30 grudnia 2010 r. sąd orzeka rozwód, mają prawo skorzystać ze wspólnego rozliczenia za rok podatkowy 2010 r. Zgodnie z art. 367 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964r. Nr 43, poz. 296) od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu drugiej instancji.

Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie 2 tygodni od doręczenia stronie skarżącej wyroku z uzasadnieniem (art. 369 § 1 k.p.c.). Wyrok sądu pierwszej instancji staje się prawomocny z chwilą upływu terminu do wniesienia środka odwoławczego.

Natomiast wyrok sądu apelacyjnego (II instancji) jest prawomocny i kończy postępowanie w sprawie. Stosownie do art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego dopiero prawomocne orzeczenie wiąże strony, sąd który je wydał, inne sądy i inne organy państwowe i organy administracji publicznej.

Zatem w świetle powołanych powyżej przepisów Kodeksu postępowania cywilnego rozwód następuje z chwilą uprawomocnienia się wyroku sądu, więc orzeczenie rozwodu wyrokiem wydanym w roku podatkowym 2010, a uprawomocniającym się już w roku następnym nie stoi na przeszkodzie wspólnemu rozliczeniu małżonków za 2010 rok. 

Podobnie jest przy separacji orzeczonej przez sąd.

Dowiedz się więcej z naszej publikacji

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Obowiązki biur rachunkowych

Tylko teraz

89,00 zł

99,00 zł

Przejdź do sklepu