Danina solidarnościowa - jak i kiedy rozliczyć?

Poniższe wyjaśnienia opracowane zostały na podstawie projektu objaśnień Ministerstwa Finansów z 6 marca 2019 r. dotyczących stosowania przepisów o daninie solidarnościowej zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Danina solidarnościowa, nazywana też "podatkiem solidarnościowym" lub "podatkiem od najbogatszych", została wprowadzona do polskiego systemu podatkowego od 1 stycznia 2019 r. ustawą z dnia 23 października 2018 r. o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 2192).

Zgodnie z założeniem ustawodawcy ta nowa danina pobierana od dochodów najlepiej zarabiających osób fizycznych oraz część składki z Funduszu Pracy (stanowiąca 0,15% podstawy wymiaru składki) będą głównymi źródłami przychodu Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, powołanego powyższą ustawą.

Nowy fundusz ma przynieść dodatkowe 2 mld zł rocznie na przezwyciężenie barier utrudniających osobom z niepełnosprawnościami pełnienie ról społecznych.

Środki z Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych przeznaczone zostaną na działania wspierające osoby niepełnosprawne i ich opiekunów w ramach Pakietu Społecznej Odpowiedzialności m.in. na wsparcie społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych, na zadania związane z promowaniem i wzmacnianiem systemu wsparcia dla niepełnosprawnych oraz na zadania z zakresu innowacyjnych rozwiązań dotyczących rehabilitacji społecznej i zawodowej.

Którzy podatnicy podlegają pod daninę?

W gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych daninę reguluje art. 30h.

Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej dotyczy osób fizycznych, które uzyskują dochody (przychód minus koszty) podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w:

- art. 27 ust. 1, 9 i 9a ustawy PIT,  dochody podlegające opodatkowaniu według skali podatkowej (np. z pracy, emerytury, kontraktów menedżerskich), od których należny podatek oblicza się w rocznym obliczeniu podatku PIT-40A albo w zeznaniu PIT-36 lub PIT-37, z wyłączeniem dochodów, do których zgodnie z postanowieniami umów o unikaniu podwójnego opodatkowania ma zastosowanie metoda wyłączenia z progresją;

- art. 30b ustawy PIT,  dochody z niektórych zysków kapitałowych (np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających), od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-38,

- art. 30c ustawy PIT, dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej oraz z działów specjalnych produkcji rolnej, od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-36L;

- art. 30f ustawy PIT,  dochody z zagranicznej jednostki kontrolowanej, od których należny podatek oblicza się według stawki 19% w zeznaniu PIT-CFC. 

Obowiązek zapłaty daniny powstaje, gdy suma ww. dochodów, po ich zmniejszeniu o kwoty pomniejszające, przekracza 1 000 000 zł.

Polecamy: PIT 2019. Komentarz

W sumie dochodów uwzględnia się dochody wykazywane w rocznym obliczeniu podatku PIT-40A oraz w zeznaniach PIT-36, PIT-36L, PIT-37, PIT-38 oraz PIT-CFC, dla których termin złożenia upływa nie później niż 30 kwietnia roku kalendarzowego oraz nie wcześniej niż 1 maja roku poprzedniego. Zastrzec jednak należy, że dochody z PIT-40A uwzględnia się jedynie wtedy, gdy podatek wynikający z tego rozliczenia jest podatkiem należnym, a więc gdy podatnik nie składa samodzielnie zeznania z uwzględnieniem danych z tego formularza

W kwotach pomniejszających uwzględnia się odliczone od ww. dochodów kwoty składek na ubezpieczenia społeczne (krajowych i zagranicznych), o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 i 2a ustawy PIT, a także kwoty, o których mowa w art. 30f ust. 5 ustawy PIT, tj. uwzględnioną w podstawie opodatkowania podatnika dywidendę otrzymaną od zagranicznej jednostki kontrolowanej oraz dochód z odpłatnego zbycia udziału w zagranicznej jednostce kontrolowanej, w części uwzględnionej w podstawie jego opodatkowania.

Nadwyżka ponad 1 000 000 zł sumy tak ustalonych dochodów, po ich zmniejszeniu o kwoty pomniejszające te dochody, stanowi podstawę obliczenia daniny solidarnościowej.

∑dochodów – kwoty pomniejszające – 1 000 000 zł = podstawa obliczenia daniny

Podstawę obliczenia daniny solidarnościowej zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Powyższą zasadę ustalania podstawy obliczenia daniny stosują również osoby fizyczne, które w zeznaniu PIT-36 albo PIT-37 opodatkowały swoje dochody wspólnie z dochodami małżonka. Oznacza to, że każdy z małżonków, niezależnie od sposobu opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w PIT-36 albo w PIT-37, przy ustalaniu podstawy obliczenia daniny solidarnościowej uwzględnia wyłącznie swoje dochody (nie łączy ich z dochodami małżonka, ani nie dzieli na pół).

Jaka jest wysokość daniny i kiedy należy ją zapłacić?

Danina solidarnościowa wynosi 4% podstawy jej obliczenia.

Jeżeli w podstawie obliczenia daniny solidarnościowej zostały uwzględnione dochody uzyskane ze źródeł przychodów położonych za granicą, daninę solidarnościową pomniejsza się proporcjonalnie o kwotę równą podatkowi zapłaconemu od tych dochodów za granicą, zgodnie z postanowieniami zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Odliczeniu od daniny solidarnościowej podlega kwota podatku zapłaconego za granicą, w części przekraczającej kwotę podatku odliczonego zgodnie z art. 27 ust. 9 i 9a, art. 30b ust. 5a i 5b lub art. 30c ust. 4 i 5 ustawy PIT.

Termin zapłaty daniny solidarnościowej upływa 30 kwietnia roku kalendarzowego.

Od niewpłaconej w terminie kwoty daniny solidarnościowej wykazanej w deklaracji lub wpłaconej w niepełnej wysokości naliczane są odsetki za zwłokę, zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej.