Ulga mieszkaniowa – jak korzystać?
Co to jest ulga mieszkaniowa?
Ulga mieszkaniowa to potoczna nazwa preferencji podatkowej przysługującej na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej także „ustawa o PIT”), dotycząca warunków zwolnienia z opodatkowania w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości. Na czym polega?
Otóż, w ramach ulgi mieszkaniowej wolne od podatku dochodowego, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e ustawy o PIT, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.
Przez odpłatne zbycie nieruchomości należy rozumieć sprzedaż, zamianę i inne odpłatne (tzn. za wynagrodzeniem) rozporządzenie nieruchomością lub prawem majątkowym przenoszące własność na drugi podmiot (np. w drodze umowy odpłatnego zniesienia współwłasności).
Natomiast wydatkowanie przychodu na własne cele mieszkaniowe oznacza, według stanowiska prezentowanego w orzecznictwie i doktrynie, że celem podatnika jest realizacja potrzeby zapewnienia sobie tzw. „dachu nad głową”.
Kiedy przysługuje ulga mieszkaniowa?
Wyjaśnijmy, że co do zasady odpłatne zbycie nieruchomości podlega opodatkowaniu, na co wskazuje wspomniany powyżej art. 30e ustawy o PIT, zgodnie z którym od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku.
Podatek jest wymagany w przypadku gdy podatnik dokona odpłatnego zbycia:
a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,
d) innych rzeczy,
– jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a–c – przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy – przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
Dzięki uldze mieszkaniowej podatnicy mogą jednak uniknąć podatku, tj. podatku dochodowego od sprzedaży nieruchomości. Ponieważ, zgodnie z powyżej opisaną zasadą, nie muszą go płacić osoby, które sprzedały nieruchomość, gdy uzyskany w ten sposób przychód w ciągu trzech lat od sprzedaży przeznaczyły na własne cele mieszkaniowe.
Co obejmuje ulga mieszkaniowa?
Cele, na które można wydatkować przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, żeby skorzystać z ulgi mieszkaniowej zostały określone w art. 21 ust. 25 ustawy o PIT.
Za wydatki korzystające z ulgi mieszkaniowej ustawodawca uznaje:
1) wydatki poniesione na:
a) nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
– położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej;
2) wydatki poniesione na:
a) spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT, na cele określone w pkt 1,
b) spłatę kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT, na spłatę kredytu (pożyczki), o którym mowa w lit. a,
c) spłatę każdego kolejnego kredytu (pożyczki) oraz odsetek od tego kredytu (pożyczki) zaciągniętego przez podatnika przed dniem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a–c ustawy o PIT, na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa w lit. a lub b
– w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, mających siedzibę w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, z zastrzeżeniem ust. 29 i 30;
3) wartość otrzymanego w ramach odpłatnego zbycia w drodze zamiany znajdującego się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej:
a) budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, lub
b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub udziału w tych prawach, lub
c) gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, lub
d) gruntu, udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z budynkiem lub lokalem wymienionym w lit. a.
Do powyższych regulacji dotyczących art. 21 ust. 25 ustawy o PIT, ustawodawca zastrzegł co następuje.
Za wydatki, o których mowa w pkt 1 lit. a–c, uznaje się za wydatki poniesione na cele mieszkaniowe, jeżeli przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, nastąpiło nabycie własności rzeczy lub praw wymienionych w pkt 1 lit. a–c, w związku z którymi podatnik ponosił wydatki na nabycie.
Przez własny budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w pkt 1 lit. d i e, rozumie się budynek, lokal lub pomieszczenie stanowiące własność lub współwłasność podatnika lub do którego podatnikowi przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach. Przez własne budynek, lokal lub pomieszczenie, o których mowa w pkt 1 lit. d i e, rozumie się również niestanowiące własności lub współwłasności podatnika budynek, lokal lub pomieszczenie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, podatnik nabędzie ich własność lub współwłasność albo spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udział w takich prawach, jeżeli uprzednio prawo takie mu nie przysługiwało.
Dodatkowo, w przypadku ponoszenia wydatków na cele mieszkaniowe w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej, ulgę mieszkaniową stosuje się pod warunkiem istnienia podstawy prawnej wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innych ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, na którego terytorium podatnik ponosi wydatki na cele mieszkaniowe.
Za wydatki w ramach ulgi nie uważa się natomiast wydatków poniesionych na:
1) nabycie gruntu lub udziału w gruncie, prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie, budynku, jego części lub udziału w budynku, lub
2) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę, adaptację lub remont budynku albo jego części
– przeznaczonych na cele rekreacyjne.
W przypadku gdy kredyt (pożyczka), o którym mowa w pkt 2 lit. a–c, stanowi część kredytu (pożyczki) przeznaczonego na spłatę również innych niż wymienione w tych przepisach zobowiązań kredytowych (pożyczkowych) podatnika, za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT, uważa się wydatki przypadające na spłatę kredytu (pożyczki) określonego w pkt 2 lit. a–c oraz zapłacone odsetki od tej części kredytu (pożyczki), która proporcjonalnie przypada na spłatę kredytu (pożyczki), o których mowa w pkt 2 lit. a–c.
Jak udokumentować ulgę mieszkaniową?
Generalnie w przypadku korzystania z ulg i zwolnień w PIT, obowiązek udowodnienia, że określony wydatek został poniesiony przez podatnika przy spełnieniu wszystkich warunków wynikających z przepisów podatkowych, spoczywa na podatniku.
Ustawodawca nie przewidział ściśle określonego sposobu dokumentowania wydatków poniesionych na cele określone w art. 21 ust. 25 ustawy o PIT, tj. wydatków dających prawo do korzystania z ulgi mieszkaniowej. Należy więc uznać, zgodnie z art. 180 § 1 Ordynacji podatkowej, że jako dowód traktujemy wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Podatnik, który korzystał z ulgi mieszkaniowej powinien liczyć się z koniecznością wykazania faktu wydatkowania środków ze sprzedaży nieruchomości na cele mieszkaniowe. Jest tak, ponieważ organ podatkowy dla celów podatkowych, weryfikując możliwość skorzystania z ulgi, uprawniony jest żądać od podatników udowodnienia poniesienia wydatków poprzez przedłożenie rzetelnych i wiarygodnych dowodów, z których w sposób niebudzący żadnych wątpliwości będzie wynikało kto, kiedy i jaki wydatek poniósł, tj. czy środki uzyskane ze sprzedaży nieruchomości faktycznie przeznaczone zostały przez podatnika na cele mieszkaniowe, czy też wydatki na cele mieszkaniowe poczynione zostały z innych źródeł, czy też przez inne osoby.
W związku z tym, dokumentami w zakresie ulgi mieszkaniowej mogą być więc m.in. umowy, faktury VAT bądź też inne dokumenty, które mogą potwierdzić wydatki na cele mieszkaniowe. Takimi dokumentami mogą więc być również - umowa z wykonawcą na prace budowlane oraz potwierdzenie zapłaty za ich wykonanie - o ile z dokumentów tych jednoznacznie wynika kto, w jakim terminie, jakie wydatki i w jakiej kwocie poniósł.
Poza tym, warto zauważyć, że przepisy ustawy o PIT nie zawierają wymogu dokumentowania wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe wyłącznie fakturami VAT.
Jak obliczyć ulgę mieszkaniową?
W ramach ulgi mieszkaniowej wolne od podatku PIT są dochody uzyskane z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli uzyskane przychody z tego tytułu przeznaczone zostaną na własne cele mieszkaniowe. Jak obliczyć te dochody?
Kwota ulgi mieszkaniowej jest limitowana i zależy od tego, w jakiej części przychód zostanie wydatkowany na cele mieszkaniowe, tzn. zwolniony będzie dochód w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.
Obliczając dochód wolny od podatku można posłużyć się poniższym wzorem:
dochód x wydatki na cele mieszkaniowe
dochód wolny od podatku = ____________________________________
przychód z odpłatnego zbycia
Warunkiem korzystania z ulgi jest ponadto poniesienie wydatków w ściśle określonym terminie, tj. począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie.
Jak rozliczyć ulgę mieszkaniową?
Ulgę mieszkaniową rozlicza się w rocznej deklaracji podatkowej PIT-39, po zakończeniu roku podatkowego, w którym podatnik uzyskał przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości.
Przy czym, w zeznaniu rocznym PIT-39 wykazuje się kwoty przychodu, kosztów i dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości (praw majątkowych) zarówno tego, który podlega opodatkowaniu, jak i tego, który jest zwolniony z opodatkowania, czyli korzysta z ulgi mieszkaniowej.
W zeznaniu wykazuje się dochody zwolnione z opodatkowania niezależnie od tego, czy wydatki na cele mieszkaniowe zostały poniesione do dnia złożenia zeznania, czy też będą poniesione dopiero w okresie trzech lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym uzyskany był przychód.
W przypadku zadeklarowania przez podatnika w zeznaniu PIT-39 kwoty uzyskanego dochodu jako wolnego od podatku (tj. korzystającego z ulgi mieszkaniowej) i niespełnienia warunków uprawniających do skorzystania ze zwolnienia, podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania i zapłaty podatku wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę. Odsetki te naliczane są od następnego dnia po upływie terminu płatności (terminu do złożenia PIT-39), aż do dnia zapłaty podatku włącznie.
Ulga mieszkaniowa 2021 – przedłużony termin
Do 31 grudnia 2021 r. przedłużono termin na wydatkowanie, uzyskanego w 2018 r. przychodu ze sprzedaży nieruchomości, na własne cele mieszkaniowe.
Podatnicy podatku PIT, którzy w 2018 r. sprzedali nieruchomość lub prawo majątkowe, żeby skorzystać z tzw. ulgi mieszkaniowej, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy PIT, muszą wydatkować uzyskane przychody na własne cele mieszkaniowe najpóźniej do końca 2-letniego okresu, licząc od końca roku w którym sprzedali nieruchomość (prawo majątkowe), czyli do końca 2020 r.
Natomiast od 1 stycznia 2019 r. obowiązują zmienione przepisy dot. ulgi mieszkaniowej. Okres na wydatkowanie przychodów został wydłużony z 2 lat do 3 lat. Czyli osoba, która sprzedała nieruchomość (prawo majątkowe) w 2019 r., ma czas na wydatkowanie przychodu uzyskanego z tej sprzedaży do końca 2022 r.
Obecna sytuacja gospodarcza, spowodowana epidemią, w wielu przypadkach uniemożliwia podatnikom wypełnienie warunków zwolnienia z przyczyn od nich niezależnych. Stąd Minister Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej wydał rozporządzenie z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie przedłużenia terminu na wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe przychodu uzyskanego w 2018 r. z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego.
Rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw pod poz. 2368. Weszło w życie 29 grudnia 2020 r.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - t.j. z dnia 21 sierpnia 2020 r. (Dz.U. z 2020 r., poz. 1426).
- ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW, FUNDUSZY I POLITYKI REGIONALNEJ z dnia 23 grudnia 2020 r. w sprawie przedłużenia terminu na wydatkowanie na własne cele mieszkaniowe przychodu uzyskanego w 2018 r. z odpłatnego zbycia nieruchomości lub prawa majątkowego - Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 2368
Polecamy: Komplet PODATKI 2021
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
Komentarze(0)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarsze