Udzielanie pożyczek z ZFŚS a podatek od niektórych instytucji finansowych

Takie stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 12 maja 2016 r., sygn. BPB-1-3/4510-253/16/JKT.

Z wnioskiem o interpretację wystąpił Wnioskodawca (dalej: „Spółka”), który prowadzi podstawową działalność gospodarczą w zakresie wydobywania kopalin rudy miedzi oraz produkcji z tych rud: miedzi, metali nieżelaznych oraz metali szlachetnych. Produkty te są przedmiotem sprzedaży, która generuje dominującą część przychodów ze sprzedaży.

Zgodnie z danymi rejestrowymi Spółki - jako osoby prawnej:

• według wypisu z KRS:

- przedmiot przeważającej działalności przedsiębiorcy obejmuje górnictwo rud metali nieżelaznych;

- przedmiot pozostałej działalności przedsiębiorcy obejmuje (pierwsze dziewięć wg KRS): wydobywanie soli, produkcja metali szlachetnych, produkcja ołowiu, cynku i cyny, produkcja miedzi, produkcja pozostałych metali nieżelaznych, wytwarzanie energii elektrycznej, dystrybucja energii elektrycznej, handel energią elektryczną;

• według REGON:

- rodzaj przeważającej działalności Spółki wg PKD 2007: 0729Z górnictwo pozostałych rud metali nieżelaznych.

Podatek od niektórych instytucji finansowych (podatek bankowy) – poradnik

W ramach struktury organizacyjnej Spółki wyodrębnione są poszczególne Oddziały, których zadania powiązane są z cyklem produkcyjnym Spółki:

• oddziały górnicze (kopalnie) - których głównym przedmiotem działalności jest wydobycie urobku rud miedzi w kopalniach podziemnych, który to urobek jest finalnym produktem produkcji w kopalniach Spółki;
• oddział zakłady wzbogacania rud - którego głównym przedmiotem działalności jest przetwórstwo rud (wydobytych przez oddziały górnicze Spółki) do postaci koncentratów miedzi;
• oddziały hutnicze (huty) - których głównym przedmiotem działalności jest przetwarzanie koncentratów oraz nabywanych złomów do postaci metali, tj. miedzi oraz innych metali;
• pozostałe oddziały wspomagające podstawową działalność Spółki w zakresie obsług IT, składowania odpadów poprodukcyjnych, świadczenia usług ratownictwa górniczego czy zarządzania Spółką.

W związku z zatrudnieniem pracowników w poszczególnych Oddziałach Spółki, które w odniesieniu do zatrudnianych tam pracowników pełnią rolę pracodawcy, Oddziały Spółki tworzą Zakładowy Funduszu Świadczeń Socjalnych, do czego zobligowane są na mocy art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 111 ze zm.; dalej „ustawa o ZFŚŚ”). Działalność socjalna realizowana w ramach ZFŚS obejmuje m.in. udzielanie zwrotnych pożyczek mieszkaniowych pracownikom Oddziału, jak i emerytom i rencistom - byłym pracownikom uprawnionym do korzystania z ZFŚS zgodnie z regulaminem obowiązującym u pracodawcy. Zakres działalności realizowanej w ramach ZFŚS, obejmuje również udzielanie pożyczek mieszkaniowych, co wynika z definicji działalności socjalnej, przez którą należy rozumieć również udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową (art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS).

Dofinansowanie do wczasów ze środków ZFŚS a VAT

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Spółka spełnia kryteria uznania jej za instytucję pożyczkową, a w konsekwencji za podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych, w związku z udzielaniem pożyczek z ZFŚS dla byłych pracowników Spółki (emerytów i rencistów)?

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielanie pożyczek ze środków ZFŚS dla emerytów i rencistów Spółki, nie daje podstaw do uznania jej za instytucję pożyczkową, a tym samym za podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych.

Zgodnie z postanowieniami art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych (Dz.U. z 2016 r., poz. 68), podatnikami podatku od niektórych instytucji finansowych są instytucje pożyczkowe w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1497 ze zm.; dalej: „ustawa o kredycie konsumenckim”).

Ustawa o kredycie konsumenckim wskazuje zaś, że przez pojęcie instytucji pożyczkowej należy rozumieć kredytodawcę innego niż:

a. bank krajowy, bank zagraniczny, oddział banku zagranicznego, instytucja kredytowa lub oddział instytucji kredytowej w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.),

b. spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa,

c. podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług.

W świetle w/w definicji, Spółka stoi na stanowisku, że udzielanie pożyczek byłym pracownikom (emerytom i rencistom) ze środków ZFŚS, nie daje podstaw do uznania jej za instytucję pożyczkową, a tym samym za podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych. Przemawia za tym fakt, że Spółka, w związku z udzielaniem w/w pożyczek nie posiada statusu kredytodawcy, który zgodnie z art. 5 pkt 2 ustawy o kredycie konsumenckim, definiowany jest jako: przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm., dalej: „Kodeks cywilny”), który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu. Przy czym jak stanowi art. 431 Kodeksu cywilnego, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.

Biorąc pod uwagę zakres działalności wykonywanej przez Spółkę, stwierdzić należy, że przedmiotem działalności gospodarczej i zawodowej Spółki jest górnictwo rud miedzi oraz przetwórstwo wydobytych rud do postaci metali, a nie działalność polegająca na udzielaniu pożyczek ze środków ZFŚS. Działalność socjalna, w ramach której udzielane są przedmiotowe pożyczki, wykonywana jest jedynie w związku z obowiązkami nałożonymi na Spółkę przepisami ustawy o ZFŚS, co nie daje podstaw do uznania tej działalności za działalność gospodarczą lub zawodową przedsiębiorcy. Co więcej, w/w działalność socjalna - w związku z przywołaną definicją „przedsiębiorcy” - nie jest wykonywana przez Spółkę w jej własnym imieniu, gdyż Spółka w tym przypadku jest jedynie administratorem ZFŚS, co wynika wprost z art. 10 ustawy o ZFŚS.

Stąd też udzielanie pożyczek byłym pracownikom (emerytom i rencistom) ze środków ZFŚS, nie stanowi czynności, która kwalifikowałaby Spółkę do kategorii instytucji pożyczkowej, a w związku z tym Spółka nie może być uznana za podatnika podatku od niektórych instytucji finansowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznał za prawidłowe, wyjaśniając co następuje:

Przedmiotem zapytania Wnioskodawcy jest ustalenie, czy jest on podatnikiem podatku od niektórych instytucji finansowych w związku z udzielaniem pożyczek z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych byłym pracownikom (emerytom i rencistom).

Zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o podatku od niektórych instytucji finansowych (Dz.U. z 2016 r., poz. 68), podatnikami podatku są instytucje pożyczkowe w rozumieniu art. 5 pkt 2a ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 1497 ze zm.). Art. 5 pkt 2a ppkt c) ustawy o kredycie konsumenckim stanowi, że instytucją pożyczkową jest kredytodawca inny niż podmiot, którego działalność polega na udzielaniu kredytów konsumenckich w postaci odroczenia zapłaty ceny lub wynagrodzenia na zakup oferowanych przez niego towarów i usług.

W ustawie tej szczegółowo określono także formę i zasady funkcjonowania instytucji pożyczkowych. Podkreślić należy sformułowany tamże wymóg zachowania odpowiedniej formy prawnej (sp. z o.o., spółka akcyjna - art. 59a ust. 1) i złożenie oświadczenia, że podmiot zamierza prowadzić działalność gospodarczą w zakresie udzielania kredytów konsumenckich jako instytucja pożyczkowa. Ponadto, zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 ustawy o kredycie konsumenckim, ustawy nie stosuje się m.in. do umów o kredyt udzielany wyłącznie pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy w ramach działalności dodatkowej, w której pracownik nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania lub jest zobowiązany do zapłaty rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania niższej od powszechnie stosowanych na rynku. Stanowi to więc uzupełnienie zapisu art. 5 pkt 2a ustawy o kredycie konsumenckim.

Podatek od niektórych instytucji finansowych - wytyczne dla organów podatkowych

Tym samym z kręgu podatników wyłączono jednostki udzielające pożyczek w ramach przepisów o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych pracownikom.

W myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 111 ze zm.), osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Jednocześnie, istniejące w ustawie o kredycie konsumenckim odwołanie do definicji kredytodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.) precyzuje, że za kredytodawcę uważa się przedsiębiorcę, który w zakresie swojej działalności gospodarczej lub zawodowej, udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi kredytu.

W tym miejscu przywołać należy także fragment interpretacji ogólnej z 3 marca 2016 r. nr PK1.8201.1.2016, w którym stwierdzono w związku z tym należy przede wszystkim wskazać, że intencją ustawodawcy nie było objęcie opodatkowaniem przedsiębiorstw udzielających pożyczek własnym pracownikom, a podatnikami w tym przypadku są przedsiębiorstwa/instytucje pożyczkowe działające na polskim rynku.

Mając na względzie, że Spółka udziela pożyczek uprawnionym byłym pracownikom (emerytom i rencistom) z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, zgodnie z zapisami ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych stwierdzić należy, że nie spełnia kryteriów zaliczenia jej do „instytucji finansowych”. Tym samym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od niektórych instytucji finansowych.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy należy uznać za prawidłowe.