Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) - kto i kiedy musi zapłacić?

Kiedy wystąpi obowiązek zapłaty PCC?

Podatek od czynności cywilnoprawnych wystąpi w przypadku, gdy przedmiotem zawartej umowy będą rzeczy lub prawa majątkowe znajdujące się na terytorium Polski, lub znajdujące się za granicą, pod warunkiem, że ich nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, oraz umowa zawarta została również w Polsce.

Autopromocja

Do umów podlegający opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, zalicza się czynności wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, do których należą:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku;
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów, albo zobowiązań darczyńcy;
• umowy dożywocia;
• umowy o dział spadku, oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
• umowy ustanowienie hipoteki;
• umowy ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności;
• umowy depozytu nieprawi­dłowego;
• umowy spółki.

Zawarcie powyższych umów zobowiązuje podatnika do zgłoszenia ich nabycia na właściwym formularzu deklaracji, jak i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych do urzędu skarbowego, któremu podatnik podlega (co do zasady właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę).

Jak spełnić obowiązek PCC?

Zgłoszenie i zapłatę podatku od czynności cywilnoprawnych, należy wykonać na podstawie złożenia odpowiedniej do tego celu deklaracji PCC-3, na której dokonuje się wykazania zawartej czynności.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Wypełniony formularz podatnik powinien złożyć do urzędu skarbowego właściwego ze względu na zamieszkanie (w przypadku osób fizycznych) lub siedzibę podatnika, co może wykonać:

• osobiście,
• wysłać listem poleconym,
• elektronicznie.

Jednak elektroniczna wysyłka PCC-3 możliwa jest za pomocą własnego podpisu kwalifikowanego, a w przypadku jego braku, podatnik może posłużyć się danymi autoryzacyjnymi, w tym imię, nazwisko, data urodzenia, identyfikator PESEL lub NIP, oraz kwota przychodu z poprzedniego roku podatkowego. Wówczas wysyłkę formularza PCC poświadczoną danych autoryzacyjnych, można wykonać poprzez e-deklaracje na stronie Ministerstwa Finansów.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych podlegającego wpłacie do urzędu, uzależniona jest od wartości nabytej rzeczy lub prawa majątkowego, oraz zastosowanej stawki podatku, która przypisana jest według rodzaju zawartej umowy. Wykaz obowiązujących stawek podatku od czynności cywilnoprawnych został ujęty w art. 7 ust. 1 ustawy o PCC. Przykładowo dla umowy sprzedaży rzeczy ruchomych, stawka podatku wynosi 2% podstawy opodatkowania, natomiast dla umowy pożyczki, oraz depozytu nieprawidłowego wynosi co do zasady 0,5%.

Zbiorcza deklaracja PCC już od 1 lipca 2019 roku

Podatnik, który dokonuje kilku czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, obecnie składa osobne deklaracje PCC-3 na każdą z dokonanej czynności, nawet gdy wystąpiły one w tym samym miesiącu. Ustawodawca od 1 lipca 2019 roku wprowadza ułatwienie w spełnieniu tego obowiązku, na podstawie ustawy wprowadzającej uproszczenia dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym. Polegać ma ono na tym, że podatnik, który dokona w ramach jednego miesiąca zawarcia co najmniej trzech lub więcej czynności cywilnoprawnych, będzie mógł złożyć zbiorczą deklarację PCC. Do tego celu służyć będzie odpowiedni formularz PCC-4.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Zbiorcze PCC nie będzie obowiązywało jednak dla wszystkich umów cywilnoprawnych. Ma dotyczyć wyłącznie:

• umów sprzedaży rzeczy ruchomych,
• umów sprzedaży praw majątkowych,
• umów pożyczki.

Warunkiem jest, aby ostatnia z dokonanych czynności została zawarta przed upływem 14 dni od dokonania pierwszej z nich. Natomiast niezależnie czy wystąpią umowy tego samego rodzaju, czy różne (spośród wymienionych), podatnik przy spełnieniu powyższych wymogów, będzie mógł spełnić obowiązek wobec PCC na zbiorczej deklaracji.

Złożenie i zapłatę podatku ze zbiorczej deklaracji PCC-4, podatnik powinien wykonać w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy. Zatem pierwszą zbiorczą deklarację dotyczącą PCC podatnicy będą mogli złożyć już w sierpniu 2019 roku. Natomiast zapłata wyliczonego podatku, powinna być wykonana jednym przelewem.

Zwolnienia z PCC

Jedną z najczęściej występujących czynności podlegających obowiązkowi zgłoszenia i zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, jest nabycie rzeczy ruchomych, przede wszystkim samochodów, ale również droższego sprzętu elektronicznego, od osoby prywatnej na podstawie umowy sprzedaży.

W związku ze wspomnianym zwolnieniem nasuwa się pytanie: czy mimo zwolnienia z opłaty PCC z uwagi na wartość rzeczy ruchomej nieprzekraczającej 1000 zł, należy zgłosić nabytą rzecz na deklaracji PCC-3?

Odpowiedź brzmi: Nie. Jeżeli podstawa opodatkowania od nabycia rzeczy ruchomych np. samochodu, nie przekracza 1000 zł, to podatnik nie ma obowiązku ani zapłaty, ani złożenia formularza PCC-3.

Polecamy: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej

Warto nadmienić, że zawierając pożyczki pieniężne od członków najbliższej rodziny, również mamy możliwość skorzystania ze zwolnienia z PCC. Zwolnienie obowiązywać będzie, jeżeli pożyczka otrzymana od jednej osoby w ciągu 5 lat nie przekracza kwoty 9637 zł oraz została udzielona przez osobę należącą do I grupy podatkowej (małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pradziadkowie, rodzeństwo, pasierb, ojczym, macocha, teściowie, zięć i synowa). Pożyczając większą wartość pieniężną niż wskazany limit kwotowy od tej grupy osób, aby w dalszym ciągu skorzystać ze zwolnienia z PCC, należy spełnić obowiązek udokumentowania (np. umową) i zgłoszenia jej otrzymania w urzędzie.

W przypadku pożyczki od innych osób spoza I grupy podatkowej, można skorzystać ze zwolnienia z opłaty PCC, pod warunkiem, że kwota pożyczki nie przekroczy 1000 zł.

Katalog czynności cywilnoprawnych, które są zwolnione z PCC, został zawarty w art. 9 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Anna Wakulik - ekspert wFirma.pl