Strona główna » Księgowość » Podatki » PCC » Cesja praw i obowiązków z przedwstępnej umowy deweloperskiej bez PCC

Cesja praw i obowiązków z przedwstępnej umowy deweloperskiej bez PCC

13 marca 2019, 12:32

Umowne przeniesienie na inną osobę (za zgodą dewelopera) praw i obowiązków z przedwstępnej umowy deweloperskiej nie jest opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych i nie podlega zgłoszeniu do urzędu skarbowego. Warunkiem nieopodatkowania PCC takiej cesji jest jednak, to by nie miała ona cech żadnej z umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (tj. w szczególności np. umowy sprzedaży lub zamiany).

Cesja

Cesja (od łacińskiego czasownika „cedere” oznaczającego „ustąpić”, „odchodzić”) jest zwyczajową nazwą przelewu, tj. określonego w art. 509 i n. Kodeksu cywilnego przeniesienia wierzytelności przez wierzyciela na osobę trzecią bez zgody dłużnika.

Cesja wierzytelności może wynikać z umów nazwanych (np. umowy sprzedaży, zamiany, darowizny) albo z innych umów (nienazwanych – tj. nie mających odrębnej nazwy w Kodeksie cywilnym).

Potocznie cesją nazywa się jednak różnego typu umowy lub porozumienia skutkujące przeniesieniem praw ale też obowiązków z jednej strony umowy na osobę trzecią.

W takich przypadkach dokonuje się to za zgodą innych stron umowy, bowiem zazwyczaj nie są przenoszone tylko prawa (wierzytelności) ale także obowiązki (długi). A zgodnie z art. 519 Kodeksu cywilnego przejęcie długu (tj. wstąpienie osoby trzeciej na miejsce dłużnika) może nastąpić:

1) przez umowę między wierzycielem a osobą trzecią za zgodą dłużnika; oświadczenie dłużnika może być złożone którejkolwiek ze stron;

2) przez umowę między dłużnikiem a osobą trzecią za zgodą wierzyciela; oświadczenie wierzyciela może być złożone którejkolwiek ze stron; jest ono bezskuteczne, jeżeli wierzyciel nie wiedział, że osoba przejmująca dług jest niewypłacalna.

Cesja umowy deweloperskiej i niesłusznie pobrany PCC

Na pytania dotyczące opodatkowania cesji podatkiem od czynności cywilnoprawnych odpowiedział Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 1 marca 2019 r. (sygn. 0111-KDIB2-2.4014.288.2018.2.HS).

Z wnioskiem o interpretację wystąpiła pewna pani (Pani W.), która na mocy cesji nabyła od poprzedniego klienta dewelopera (Pana A.) prawa i obowiązki z tytułu przedwstępnej umowy deweloperskiej. Umowa ta została zawarta za zgodą dewelopera i w formie notarialnej. Cesji tej towarzyszyło porozumienie, na mocy którego Pani W. przekazała Panu A. kwotę ponad 140 tys. zł, stanowiącą równowartość rat wpłaconych wcześniej przez Pana A. deweloperowi z tytułu umowy deweloperskiej.

Wskutek tych czynności prawnych Pani W. stała się (w miejsce Pana A.), stroną zawartej wcześniej przez Pana A. przedwstępnej umowy deweloperskiej. Pani W. w ten sposób zobowiązała się m.in. do spłaty pozostałych rat ceny nabycia lokalu mieszkalnego oraz do zawarcia z deweloperem umowy ustanawiającej odrębną własność lokalu i kupna tego lokalu.

Od tej kwoty notariusz pobrał od Pani W. 1% podatku od czynności cywilnoprawnych (tak jak od umowy sprzedaży lub zamiany „innych praw majątkowych”) – zdaniem Pani W. niesłusznie bo nie doszło do podpisania ani umowy sprzedaży ani zamiany.

We wniosku o interpretację Pani W. zapewniła, że czynność prawna przeniesienia ww. praw i obowiązków została dokonana na podstawie art. 509 Kodeksu cywilnego, a charakter prawny tej czynności nie przyjął postaci żadnej z czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W szczególności przedmiotowa cesja praw i obowiązków nie przyjęła postaci umowy sprzedaży. Zdaniem Pani W. przedmiotowa cesja praw i obowiązków z przedwstępnej umowy deweloperskiej przybrała formę umowy pisemnej, nienazwanej. Z tych powodów zdaniem Pani W. nie powinien zostać pobrany od tej cesji podatek od czynności cywilnoprawnych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w ww. interpretacji indywidualnej zgodził się z Panią W.

Dyrektor KIS przypomniał, że art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Z tego przepisu wynika, że PCC są opodatkowane wyłącznie następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Ponadto podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania (np. ceny) podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

PCC podlegają także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak ww. czynności cywilnoprawne.

Jednocześnie organ podatkowy zastrzegł, że o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa.

Dlatego też Dyrektor KIS stwierdził, że umowa cesji jako nie wymieniona w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o ile nie przybierze postaci jednej z umów wymienionych w tym przepisie w szczególności umowy sprzedaży uregulowanej w przepisach Kodeksu cywilnego.

Zdaniem Dyrektora KIS z przedstawionego we wniosku o interpretację stanu faktycznego nie wynika obowiązek zapłaty PCC od przedmiotowej cesji ani obowiązek zgłoszenia cesji w urzędzie skarbowym. Stąd PCC został pobrany przez notariusza bezpodstawnie i Pani W. ma uzasadnione prawo ubiegać się o zwrot tego podatku.

Dowiedz się więcej z naszej publikacji