Stypendia dla wybitnych młodych naukowców są zwolnione z PIT

Dotyczy to także tych stypendiów dla wybitnych młodych naukowców, które były przyznawane przed 11 października 2012 r., kiedy wszelkie wątpliwości zostały usunięte dzięki wydaniu regulaminu, zatwierdzonego przez Ministra Nauki.

Autopromocja

Powyższe stwierdzenia to zasadnicze tezy wynikające z ustnego uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 27 listopada 2012 r. (sygn. I SA/Kr 1255/12).

Stypendia – czy są opodatkowane?

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Prestiż i podatki

Sprawa dotyczyła krakowskiego naukowca, który uzyskał stypendium Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, przyznawane z puli stypendiów dla wybitnych młodych naukowców. Jest to jedno z najbardziej prestiżowych stypendiów naukowych w Polsce.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Minister przyznaje to stypendium na podstawie art. 5 pkt 11 oraz art. 28 ust. 2 i ust. 5 ustawy o finansowaniu nauki. Ponadto, kryteria i tryb jego przyznawania zostały uregulowane w rozporządzeniu tegoż Ministra, wydanym 9 września 2010 r. na podstawie upoważnienia zawartego w art. 28 ust. 6 tej samej ustawy.

Naukowiec zastanawiał się, czy stypendium, o którym była mowa powyżej, jest objęte całkowitym zwolnieniem podatkowym, wskazanym w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Przepis ten stanowi, że wolne od podatku dochodowego są różne stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i Prawa o szkolnictwie wyższym, a także „inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego (…)”.

Które stypendia są zwolnione z PIT

Warunek dla „innych stypendiów”

Z brzmienia tego przepisu wynika, że może być on stosowany do stypendiów dla wybitnych młodych naukowców, o ile byłyby to stypendia mieszczące się w kategorii „innych stypendiów” wspomnianych w zacytowanym fragmencie.

Oznacza to, że musi być spełniony warunek polegający na tym, że zasady przyznawania stypendium mają być „zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego".

Ten właśnie warunek stał się osią sporu między naukowcem i organami podatkowymi. Na początku naukowiec złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej do właściwego dyrektora IS.

We wniosku prosił o potwierdzenie stanowiska, wedle którego stypendia dla wybitnych młodych naukowców mieszczą się w kategorii „innych stypendiów” wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT i są objęte zwolnieniem podatkowym, jakie wynika z tego przepisu.

Dyrektor IS wydał interpretację, w której uznał, że stanowisko naukowca jest nieprawidłowe, zaś zwolnienie, o którym tutaj mowa – nie przysługuje.

Od 2011 roku zmiany w zwolnieniach stypendiów od podatku dochodowego

Uzasadniając rozstrzygnięcie, dyrektor stwierdził że zasady przyznawania stypendiów dla wybitnych młodych naukowców nie zostały ustanowione w trybie wskazanym w kluczowym dla sprawy przepisie.

Innymi słowy, nie zostały – jak tego chce art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT – „zatwierdzone przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego".

Nie litera, ale funkcja

Naukowiec nie zgodził się z takim ujęciem sprawy i złożył wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a następnie wniósł skargę do WSA w Krakowie. W jednym i drugim piśmie argumentował, że przy interpretowaniu warunku wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 39 nie można się ograniczać do wąskiej interpretacji językowej. Trzeba wziąć pod uwagę jego cel.

Ten zaś był taki, że ustawodawca wziął pod ochronę stypendia przyznawane na rzetelnych zasadach; rzetelnych, a więc takich, które zostały ustanowione pod kontrolą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Nowe stypendia będą wolne od podatku

Podatnik zgadzał się przy tym, że – ściśle rzecz ujmując – zasady przyznawania stypendiów, o których tutaj mowa, nie zostały „zatwierdzone” przez ministra „po zasięgnięciu opinii” odpowiedniej rady. Uważał jednak, że tryb przyjmowania tych zasad był wystarczająco oficjalny, by uznać, że przyznane w ten sposób stypendia są objęte zwolnieniem.

Przypomnijmy, że zasady te zostały ustanowione w rozporządzeniu Ministra NiSW na podstawie upoważnienia ustawowego. Co więcej, sam Minister – na podstawie określonych przez siebie zasad – musiał wydać decyzję o przyznaniu stypendium.

Wydaje się w przy tym, że ustanowienie zasad, to coś więcej niż ich zatwierdzenie, a więc warunek właściwego zatwierdzenia można uznać za spełniony. Dlatego, do pełnego trybu wskazanego w przepisie podatkowym, brakuje tylko zasięgnięcia opinii Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Podatnik uważał jednak, że to nie wyklucza stosowania art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT, biorąc pod uwagę cel tego przepisu.

Sądy zgadzają się z podatnikami

Po rozpatrzeniu skargi, WSA zgodził się ze skarżącym naukowcem i uchylił interpretację indywidualną, wydaną przez dyrektora IS.

Stypendium zwolnione z PIT

W ustnym uzasadnieniu stwierdził, że – w tej konkretnej sprawie – trzeba odejść od wąskiej wykładni językowej i wziąć pod uwagę cel regulacji. W sytuacji, gdy minister ustanawia kryteria i tryb przyznawania stypendiów w drodze prawidłowego rozporządzenia wykonawczego, trzeba uznać, że sprawa została uregulowana należycie – pod wystarczającą kontrolą właściwego organu państwowego.

 Dlatego takie stypendia mogą być objęte zwolnieniem podatkowym, określonym w art. 21 ust. 1 pkt 39 ustawy o PIT.

Dodajmy, że wyrok WSA jest potwierdzeniem linii orzecznictwa, jaka obecnie dominuje w kwestii stypendiów dla wybitnych młodych naukowców. Ta linia znalazła niedawno aprobatę Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z 29 czerwca 2012 r. (sygn. II FSK 2617/10).

Uchylanie wątpliwości

Niezależnie od tego, minister nauki postanowiła uchylić wszelkie wątpliwości i dlatego doprowadziła do wydania dodatkowego regulaminu przyznawania stypendiów dla wybitnych młodych naukowców. Regulamin został zatwierdzony 11 października 2012 r. – w takim trybie, jaki odpowiada wąskiej, literalnej interpretacji art. 21 ust. 1 pkt 39, stosowanej przez organy podatkowe.

Jak rozliczyć w PIT zagraniczne staże i stypendia

Dlatego stypendia dla wybitnych młodych naukowców przyznawane po tej dacie nie powinny wywoływać żadnych sporów podatkowych. Jeśli chodzi o stypendia przyznane wcześniej, trzeba liczyć na to, że organy podatkowe dostosują praktykę fiskalną do korzystnego orzecznictwa sądowego.

Piotr Kaim, doradca podatkowy