Podatek dochodowy od inwestycji w złoto

Afera spółki Amber Gold rozbudziła zainteresowanie inwestycjami w złoto. Okazuje się, że kwestia opodatkowania dochodów z takich inwestycji nie jest jasna.

Sztabki złota, złote monety bulionowe i certyfikaty

Pewien obywatel we wniosku o interpretację podatkową z marca 2012 r. poinformował Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie o swoich zamiarach lokowania oszczędności w złoto.

Miał nabywać złoto inwestycyjne - sztabki złota lub złote monety bulionowe od firmy dokonującej obrotu metalami szlachetnymi. Złoto miało być nabywane prywatnie (do swojego osobistego majątku), jako lokata oszczędności, a nie w ramach działalności gospodarczej.

Nabywając złoto, albo fizycznie je odbierze od sprzedawcy albo, w ramach prowadzonego przez sprzedawcę programu certyfikatów (kompleksowy program obrotu i przechowywania metali szlachetnych), pozostawi złoto u sprzedawcy do przechowania w skarbcu.

W tym drugim przypadku nabywca otrzyma stosowny certyfikat (na złoto alokowane lub niealokowane) będący dokumentem poświadczającym prawo własności do nabytego złota. Złoto to nabywca będzie mógł w każdej chwili odebrać osobiście lub w inny sposób nim zadysponować, w tym sprzedać.

Przedmiotowe złoto - złote sztabki i monety bulionowe - spełnia definicję złota inwestycyjnego w rozumieniu przepisów VAT oraz złota dewizowego w rozumieniu przepisów dewizowych.

Pytania podatnika

W związku z powyższymi zamiarami obywatel zadał we wniosku o interpretację podatkową Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie następujące pytania.

1. Czy sprzedaż (nie następująca w wykonywaniu działalności gospodarczej) przez osobę fizyczną należącego do jej majątku osobistego złota inwestycyjnego (sztabek, monet bulionowych), w tym reprezentowanego przez certyfikaty na złoto alokowane lub niealokowane, stanowiłaby przychód ze źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT (odpłatne zbycie innych rzeczy), czy też przychód ze źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT czyli przychód z kapitałów pieniężnych ?

2. W przypadku uznania, że powyższy przychód ze sprzedaży mieściłby się w źródle przychodów określonym w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT, czy podlegałby on wówczas opodatkowaniu w sytuacji, gdy sprzedaż następowałaby po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie złota inwestycyjnego ?

Korzystne interpretacje fiskusa - złoto to rzeczy

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 29 maja 2012 r. (IPPB2/415-209/12-4/AK) stwierdził, że Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku dochodowego z tytułu przedmiotowej sprzedaży, jeśli zbycie złota będzie miało miejsce po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpił jego zakup.

Co do zasady w świetle ustawy o PIT w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie rzeczy, do których zaliczyć należy również rzeczy ruchome (w tym złoto).

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zgodził się z argumentacją wnioskodawcy, że złoto inwestycyjne (sztabki złota, złote monety bulionowe), w ślad za przepisami kodeksu cywilnego, jak i w potocznym tego słowa rozumieniu, należy traktować jako „rzeczy”. Zgodnie bowiem z art. 45 kodeksu cywilnego rzeczami są tylko przedmioty materialne.

Potwierdzeniem tezy, że złoto inwestycyjne jest rzeczą, są także przepisy ustawy o VAT, które uznają złoto inwestycyjne (sztabki złota i złote monety spełniające warunki określone w art. 121 ustawy o VAT), za towar, a skoro za towar to i za rzecz. Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, za towary rozumie się „rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii”.

Również z przepisów prawa dewizowego wynika, że złoto (dewizowe), choć stanowi wartość dewizową, to nie stanowi środków płatniczych, a skoro tak, to z pewnością jest rzeczą. Wniosek taki wypływa z samej definicji wartości dewizowych, zgodnie z którą wartościami dewizowymi są zagraniczne środki płatnicze oraz złoto dewizowe i platyna dewizowa”. Definicja ta wyraźnie rozróżnia między środkami płatniczymi a złotem (dewizowym). Za złoto dewizowe uznaje z kolei ‚złoto w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym są również przedmioty ze złota zazwyczaj /…/”.

Dlatego przychody ze zbycia złota inwestycyjnego przez osobę fizyczną, która nie dokonuje takiego zbycia w wykonywaniu działalności gospodarczej, winny być zaliczone do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d ustawy o PIT.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT, opodatkowaniu podlega odpłatne zbycie, /…/:

a) nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b) spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c) prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d) innych rzeczy

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a - c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Czyli podlegający opodatkowaniu PIT przychód powstaje wyłącznie, jeśli zbycie rzeczy następuje w okresie krótszym niż pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpił zakup.

Dlatego też, jeżeli sprzedaż następuje po upływie półrocznego okresu, wówczas przychód osiągnięty z tej sprzedaży nie podlega opodatkowaniu PIT, bowiem czynność ta nie stanowi źródła przychodu dla celów tego podatku.

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2013 rok

Polecamy: Stawki maksymalne podatków i opłat lokalnych na 2012 rok

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zaaprobował więc stanowisko wnioskodawcy, który uważał również, że przychód ze zbycia złota inwestycyjnego nie mieści się w zakresie przedmiotowym art. 17 ustawy o PIT, który enumeratywnie wymienia przychody uważane za kapitały pieniężne.

Zdaniem wnioskodawcy, potwierdzonym interpretacją organu podatkowego, przychodów ze zbycia złota inwestycyjnego nie można zakwalifikować do żadnego z wymienionych w art. 17 ustawy o PIT  przypadków, w tym nie stanowią one przychodów z papierów wartościowych. Także certyfikatów na złoto alokowane i niealokowane nie można utożsamiać z jakimikolwiek papierami wartościowymi, w tym certyfikatami inwestycyjnymi, podlegającymi regulacjom ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Wydawane przez sprzedawcę certyfikaty na złoto alokowane i niealokowane, są tylko i wyłącznie dokumentami potwierdzającymi, poświadczającymi prawo własności złota. Certyfikaty takie nie stanowią przedmiotu obrotu - przedmiotem obrotu jest złoto inwestycyjne.

Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził ww. interpretację omawianej kwestii opodatkowania PIT inwestycji w złoto w kolejnej interpretacji z 19 lipca 2012 r. (nr IPPB2/415-530/12-2/AK). Interpretacja ta również dotyczyła lokowania oszczędności w złote sztabki i monety i organ podatkowy powtórzył, że nie trzeba płacić PIT, jeżeli zbycie złota nastąpi po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym miał miejsce jego zakup.

Tak samo wypowiedział się np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 2 lutego 2012 r. (nr ITPB1/415-1104/11/TK) i interpretacji z 17 lutego 2012 (nr ITPB1/415-1187/11/MR), a wcześniej np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 15 maja 2009 r. (nr ILPB2/415-190/09-2/ES).

Warto dodać, że jeżeli sprzedaż złota (czy innych metali szlachetnych) nastąpi przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpił zakup - dochód osiągnięty przez inwestora z transakcji sprzedaży tych metali podlega opodatkowaniu PIT. Nie trzeba płacić zaliczki na PIT w ciągu roku. Po zakończeniu roku podatkowego, w którym osiągnięto dochód z tego tytułu - podatnik sam ma obowiązek wykazać te dochody w rubryce „inne źródła” i obliczyć należny podatek dochodowy - w zeznaniu podatkowym PIT-36. Zeznanie to trzeba złożyć do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym.

KIP i MF: złoto inwestycyjne opodatkowane tak jak kapitały pieniężne

Wydawałoby się, że nie ma problemu ale okazuje się, że jest, bo inaczej interpretują omawianą kwestię Krajowa Informacja Podatkowa i Ministerstwo Finansów.

Zdaniem ekspertów KIP jeżeli zakup złota dokonywany jest w celach inwestycyjnych (zakup tzw. złota inwestycyjnego), działania takie (transakcje zakupu i sprzedaży złota), jako mające przynieść określone korzyści ekonomiczne, stanowią formę inwestowania kapitału, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT.

Osiągnięte z tego tytułu przysporzenie stanowi podstawę opodatkowania zryczałtowanym 19 % podatkiem dochodowym (tzw. podatek Belki) według zasad określonych w art. 30a ustawy o PIT.

Tak samo wypowiedziało się we wrześniu 2012 r. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie redakcji mojafirma.infor.pl/biznes.:

Jeżeli zakup złota dokonywany jest w celach inwestycyjnych (zakup tzw. złota inwestycyjnego), działania takie (transakcje zakupu i sprzedaży złota), jako mające przynieść określone korzyści ekonomiczne, stanowią formę inwestowania kapitału, o której mowa w art. 17 ust. 1 pkt 2 ustawy. Osiągnięte z tego tytułu przysporzenie stanowi podstawę opodatkowania zryczałtowanym 19% podatkiem dochodowym według zasad określonych w art. 30a ustawy. Przy czym dla oceny, czy zakup złota dokonany jest w celach inwestycyjnych, istotny jest zamiar osiągnięcia korzyści majątkowych ze sprzedaży złota już w momencie jego nabywania. W takim przypadku czynność zbycia złota jest elementem działalności o charakterze zarobkowym (inwestycyjnym) składającej się, z co najmniej dwóch czynności prawnych: nabycia i zbycia złota. Stąd też każdy przypadek uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia złota powinien być rozpatrywany ad casum, w szczególności po analizie treści zawartych umów.

W uzupełniającej odpowiedzi p. Wiesława Dróżdż - Rzecznik Prasowy Administracji podatkowej wskazała na kryterium swobodnego dysponowania nabytym złotem:

(...) W powołanych przez Pana redaktora interpretacjach przedstawiono stan faktyczny, z którego wynika, że osoba nabywa na własność złoto inwestycyjne i może nim swobodnie dysponować. W konsekwencji w przedstawionych stanach faktycznych zbycie złota stanowi sprzedaż rzeczy. Do dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia rzeczy przez osoby fizyczne stosuje się zasady opodatkowania określone w w art. 9, art. 10 ust. 1 pkt 8, art. 24 ust. 6 i art. 45 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma uzasadnienia do podjęcia działań zmierzających do ujednolicenia stanowiska w tym zakresie.  
Jednocześnie pragnę podkreślić, że kwalifikacja do danego źródła przychodów uzyskiwanych korzyści ekonomicznych dla celów podatkowych, w każdym przypadku powinna być poprzedzona analizą treści zawartych umów.

Pani Rzecznik dodała, iż: W przypadku umów, z których wynika, że kupujący staje się właścicielem złota i może nim swobodnie dysponować (przykładowo: może je u siebie przechowywać, a nie u podmiotu zbywającego, nabyte złoto może być przedmiotem zastawu itp.) oraz sprzedający nie gwarantuje żadnego wynagrodzenia związanego z zakupem i przechowywaniem  złota, należy stwierdzić, że taka transakcja nie ma charakteru lokaty inwestycyjnej.
W każdym innym przypadku nabycie złota będzie lokatą inwestycyjną. Uzyskane przychody z takiej lokaty, zarówno ze sprzedaży złota,  jak i inne przychody zagwarantowane w umowie będą podlegały opodatkowaniu 19% zryczałtowanym podatkiem dochodowym, o którym mowa w art. 30a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Oczywiście ww. informacje z Ministerstwa Finansów nie mają charakteru interpretacji przepisów prawa podatkowego, o których mowa w art. 14a-14p ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 743 z późn. zm.).

Nadal można mieć jednak wątpliwości odnośnie decydującego kryterium rozróżnienia sytuacji nabycia i sprzedaży złota jako rzeczy i nabycia i sprzedaży złota jako inwestycji kapitałowej.

Czy rozstrzygający jest zamiar osiągnięcia korzyści majątkowej w chwili nabycia? Czy też decyduje obiektywne kryterium nabycia na własność określonych złotych przedmiotów (np. sztabek, czy monet) i możność swobodnego dysponowania tymi przedmiotami? Wydaje się, że to drugie kryterium jest ważniejsze. Jednak ww. wypowiedzi resortu finansów, w zestawieniu z cytowanymi interpretacjami dyrektorów izb skarbowych nie dają podatnikom jasnej informacji.

Dorady podatkowi analizując stanowisko KIP i MF próbują rozróżniać sytuacje kiedy to podatnik faktycznie posiada i swobodnie dysponuje nabytymi przedmiotami ze złota (tu nie powinno być opodatkowania PIT po sprzedaży po 6 miesiącach od nabycia), od sytuacji kiedy takiego posiadania brak (inwestor ma tylko certyfikaty inwestycyjne). W tej drugiej sytuacji można się dopatrywać analogii do obrotu papierami wartościowymi, a więc potencjalnie można zastosować 19% podatek Belki.

Warto zaapelować do Ministra Finansów o usunięcie tych rozbieżności i dokładne wyjaśnienie kwestii opodatkowania PIT dochodów z inwestycji w złoto w ogólnej interpretacji podatkowej. Bowiem wypowiedzi MF dla mediów ani nawet odpowiedzi KIP na pytania podatników nie mają mocy prawnej.

W tym kontekście podatnicy powinni raczej stosować się do tez zawartych w ww. interpretacjach, bo to one zostały oficjalnie wydane, choć formalnie obowiązują tylko w relacji z występującym o interpretację podatnikiem.

Ogólne interpretacje podatkowe Ministra Finansów

Ogólne interpretacje podatkowe 2012

Definicja złota inwestycyjnego

Definicję złota inwestycyjnego znajdziemy w polskich przepisach podatkowych jedynie w art. 121 ustawy o VAT.

Zgodnie z tym przepisem złotem inwestycyjnym jest:

1) złoto w postaci sztabek lub płytek o próbie co najmniej 995 tysięcznych oraz złoto reprezentowane przez papiery wartościowe;

2) złote monety, które spełniają łącznie następujące warunki:

a) posiadają próbę co najmniej 900 tysięcznych,

b) zostały wybite po roku 1800,

c) są lub były obowiązującym środkiem płatniczym w kraju pochodzenia,

d) są sprzedawane po cenie, która nie przekracza o więcej niż 80% wartości rynkowej złota zawartego w monecie.

Złote monety wymienione w spisie ogłaszanym co roku w serii C Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej spełniają warunki określone w pkt 2 przez cały rok obowiązywania spisu.

Złotych monet, o których mowa wyżej nie traktuje się jako przedmiotów kolekcjonerskich o wartości numizmatycznej.