Opodatkowanie sprzedaży nalewek wyprodukowanych we własnym gospodarstwie przez rolnika

W zapytaniu poselskim nr 8412 poseł Mirosław Maliszewski zapytał 14 lipca 2015 r. Ministra finansów o zasady opodatkowania i dokumentowania sprzedaży nalewek przygotowanych z owoców wyprodukowanych we własnym gospodarstwie i przetworzonych w małej przetwórni przez rolnika nieprowadzącego pozarolniczej działalności gospodarczej.

Poseł zauważył, że jedną z możliwości uzyskania dodatkowych dochodów przez rolników - producentów owoców, jest działalność przetwórcza produktów pochodzących z własnego gospodarstwa. Ogrodnicy chcieliby skorzystać z tej możliwości produkując w małych przetwórniach produkty, których zbyt nie jest zagrożony niską opłacalnością. Do tych produktów należą nalewki – alkoholowe wyciągi z owoców.

Jednak producenci owoców są w większości tzw. rolnikami ryczałtowymi, podlegającymi zwolnieniu z VAT. Inwestując w małe przetwórstwo chcą utrzymać dotychczasową formę rozliczania przychodów, bez otwierania pozarolniczej działalności gospodarczej.

50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

VAT po zmianach od 1 lipca 2015 r.

Poseł zadał następujące pytania:

1. Czy rolnik ryczałtowy może produkować nalewki z owoców wyprodukowanych we własnym gospodarstwie przetworzonych w należącej do niego małej przetwórni bez zmiany dotychczasowej formy opodatkowania?

2. W jaki sposób może rozliczać sprzedaż wyprodukowanych nalewek?

3. Czy sprzedając nalewki jest zobowiązany do wystawiania dokumentów sprzedaży i jakich?

W imieniu Ministra finansów odpowiedzi udzielił 4 sierpnia 2015 r. Jarosław Neneman - podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów. Poniżej prezentujemy te wyjaśnienia w całości.

Podatek dochodowy (PIT) czy ryczałt ewidencjonowany

Na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą PIT” źródłem przychodów ze sprzedaży przetworzonych - w sposób inny niż przemysłowy – produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, jest działalność gospodarcza. Dochody z tej działalności opodatkowane są na ogólnych zasadach według skali podatkowej ze stawkami 18% i 32% (podstawowa forma opodatkowania) albo na zasadzie wyboru, według 19% stawki podatku.

Kiedy rolnik płaci PIT

Osoby fizyczne osiągające przychody ze sprzedaży przetworzonych produktów rolnych w ramach działalności gospodarczej, dla przychodów osiąganych z tego tytułu, mogą również wybrać opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych, na podstawie przepisów ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930, z późn. zm.). W tym przypadku ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 5,5% przychodów (działalność wytwórcza).

Od dnia 1 stycznia 2016 r. na mocy ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 699), przychody osiągane ze sprzedaży przedmiotowych produktów rolnych, przy zachowaniu określonych w ustawie warunków, będą zaliczane do przychodów z innych źródeł.

Kwalifikacja tych przychodów do innych źródeł nie będzie jednak możliwa w przypadku sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.

Kwestie związane z opodatkowaniem podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych, organizacją obrotu wyrobami akcyzowymi jak również z oznaczaniem znakami akcyzy uregulowane zostały w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2014 r., poz. 752 z późn. zm.) oraz w aktach wykonawczych do tej ustawy. Zgodnie z art. 8 ww. ustawy, przedmiotem opodatkowania akcyzą jest produkcja wyrobów akcyzowych.

Wyrobami akcyzowymi, zgodnie z art. 2 ust 1 pkt 1ww. ustawy są m.in. napoje alkoholowe. Ustawa o podatku akcyzowym definiując dla celów fiskalnych napoje alkoholowe, do których zalicza: alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane oraz produkty pośrednie, określa dla nich odpowiednio stawki podatku akcyzowego (art. 93 – 97 ww. ustawy).

Co do zasady, produkcja wyrobów akcyzowych, a zatem również napojów alkoholowych, w tym nalewek zaliczanych do napojów spirytusowych, może odbywać się wyłącznie w składzie podatkowym. Zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego wydaje naczelnik urzędu celnego. Z obowiązku produkcji wyrobów akcyzowych w składzie podatkowym wyłączona została (art. 47 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym) produkcja wyrobów akcyzowych, z wykorzystaniem wyłącznie wyrobów akcyzowych, od których akcyza została zapłacona w wysokości równej lub wyższej od kwoty akcyzy przypadającej do zapłaty od wyprodukowanych wyrobów akcyzowych, albo z wykorzystaniem wyłącznie wyrobów akcyzowych zwolnionych od akcyzy ze względu na przeznaczenie, pod warunkiem że wyprodukowany wyrób jest również wyrobem akcyzowym zwolnionym od akcyzy ze względu na przeznaczenie oraz (art. 47 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy) produkcja wyrobów akcyzowych, od których została zapłacona przedpłata akcyzy.

Jeżeli zatem przedsiębiorca produkuje, a następnie oferuje do sprzedaży nalewki alkoholowe oraz jeżeli do ich produkcji wykorzystuje zakupiony alkohol etylowy z zapłaconą akcyzą produkcja nalewek nie musi odbywać się w składzie podatkowym.

Dodatkowo wskazać w tym miejscu należy, że w myśl art. 18 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży może być prowadzona tylko na podstawie zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta), właściwego ze względu na lokalizację punktu sprzedaży, na podstawie wniosku przedsiębiorcy.

Dla celów podatku dochodowego, przychody ze sprzedaży nalewek z owoców wyprodukowanych we własnym gospodarstwie i przetworzonych w małej przetwórni przez rolnika, czyli produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, nie będą zaliczane do przychodów z innych źródeł, a w konsekwencji nie będą mogły być opodatkowane 2% stawką ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Przychody ze sprzedaży nalewek z owoców wyprodukowanych we własnym gospodarstwie i przetworzonych w małej przetwórni przez rolnika kwalifikowane mogą być wyłącznie jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Przy czym, dla przychodów tych nie ma możliwości wyboru ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 pkt 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych nie stosuje się do podatników wytwarzających wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Dochody z tej działalności będą opodatkowane na zasadach ogólnych według skali podatkowej ze stawkami 18% i 32% (podstawowa forma opodatkowania) albo na zasadzie wyboru, według 19% stawki podatku. Koszty uzyskania przychodów będą ustalane na podstawie ogólnej zasady wyrażonej w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. Osoby fizyczne, osiągające przychody ze sprzedaży nalewek, będą obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe.

Zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. z 2014 r. poz. 1037).

Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych określa ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330, z późn. zm.).

Podatek od spadków i darowizn 2015 - PDF

Spadki - testament, zachowek, dziedziczenie. Zmiany w prawie spadkowym 2015 – PDF

VAT

Osoby fizyczne prowadzące działalność rolniczą w rozumieniu art. 2 pkt 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.) – zwanej dalej „ustawą o VAT”, mogą rozliczać podatek od towarów i usług według szczególnych procedur dotyczących rolników ryczałtowych (por. art. 115-118 ustawy o VAT).

Przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych (art. 2 pkt 19 ustawy o VAT).

Za produkty rolne i usługi rolnicze ustawa o VAT uznaje towary i usługi wymienione w załączniku nr 2 do tej ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (por. art. 2 pkt 20 i 21 ustawy o VAT).

Dodatkowo należy zauważyć, że zgodnie z art. 117 ustawy o VAT rolnik ryczałtowy w zakresie prowadzonej działalności rolniczej dostarczający produkty rolne jest zwolniony z obowiązku:

1) wystawiania faktur, o których mowa w art. 106 ustawy o VAT,

2) prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług,

3) składania w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, o której mowa w art. 99 ust. 1 ustawy o VAT,

4) dokonania zgłoszenia rejestracyjnego, o którym mowa w art. 96 ustawy o VAT.

Ponadto w świetle § 2 ust. 1 w związku z poz. 48 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014r., poz. 1544), zwanego dalej „rozporządzeniem w sprawie kas rejestrujących”, zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas są dokonywane przez rolnika ryczałtowego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, jeśli korzystają one ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT.

Rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku od towarów i usług, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych (art. 115 ust. 1 ustawy o VAT).

Mając na względzie cel wprowadzenia systemu ryczałtowego dla rolników (uproszczenie rozliczeń podatku VAT dla tej grupy podatników), podkreślić należy, że te szczególne rozwiązania odnoszą się zasadniczo do sprzedaży przez rolników płodów rolnych (nieprzetworzonych produktów rolnych) oraz typowych produktów wytworzonych z tychże płodów rolnych w sposób nieprzemysłowy, a więc przy użyciu typowych dla gospodarstwa rolnego środków.

W zakres tego systemu nie wpisują się jednak napoje alkoholowe, w tym takie jak nalewki - alkoholowe wyciągi z owoców (korzeni, kwiatów lub ziół bądź mieszaniny składników), objęte szczególnymi regulacjami m.in. w zakresie ustawy z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r., poz. 1356, z późn. zm.), czy też opodatkowaniem podatkiem akcyzowym – zgodnie z ustawą z dnia 6 grudnia 2008r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2014r., poz. 752, z późn. zm.), jak również objęte bezwzględnym obowiązkiem ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących (gdzie, jak wskazano w rozporządzeniu w sprawie kas rejestrujących, zwalnia się z tego obowiązku dostawę produktów rolnych przez rolnika ryczałtowego), przy czym zwolnień z obowiązku ewidencjonowania nie stosuje się w przypadku m.in. napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%, bez względu na symbol PKWiU, z wyjątkiem towarów dostarczanych na pokładach samolotów (§ 4 pkt 1 lit. n rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących).