Jaki podatek od zasiedzenia nieruchomości?

Podstawę opodatkowania stanowi wartość nieruchomości ustalona według jej stanu w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Autopromocja

Nie ma tu żadnych kwot wolnych, które obowiązują przecież przy podatku od spadków, czy darowizn.

Przy nabyciu w drodze zasiedzenia wyłącza się z podstawy opodatkowania wartość nakładów dokonanych na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia. W szczególności jeżeli budynek stanowiący część składową gruntu będącego przedmiotem nabycia został wzniesiony przez osobę nabywającą nieruchomość przez zasiedzenie, z podstawy opodatkowania wyłącza się też wartość tego budynku (art. 7 ust. 4-5 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Przy nabyciu w drodze zasiedzenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Autopromocja

Webinar:
KSeF 2.0 – co biuro rachunkowe musi wiedzieć przed wejściem w życie obowiązku?

Sprawdź

Warto też wiedzieć, że zwolnione z tego podatku jest nabycie własności fizycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości – do wysokości udziału we współwłasności (art. 4 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

W polskim prawie istnieją dwa rodzaje nabycia prawa własności nieruchomości:

- nabycie pochodne, czyli od określonej osoby lub innego podmiotu prawa na skutek zawartej umowy cywilnoprawnej lub z innego tytułu, np. dziedziczenia, oraz

- nabycie pierwotne, w przypadku którego nabywca nie uzyskuje prawa własności rzeczy lub prawa majątkowego od określonej osoby/innego podmiotu.

Do nabycia pierwotnego dochodzi wówczas, gdy nabywane prawo nie istniało lub istniało, ale zostało przeniesione z mocy prawa, np. przez zasiedzenie, wywłaszczenie, nacjonalizację. W tym przypadku nie ma ani przenoszącego, ani zbywcy prawa. Nabycie następuje z mocy prawa po spełnieniu określonych w przepisach prawa przesłanek.

Zasiedzenie po 20 albo 30 latach posiadania

Na podstawie art. 172 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.) posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat 20 jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie).

Po upływie lat 30 posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest zatem instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu, a nie przeniesienia prawa własności nieruchomości z jednego podmiotu na drugi. W tym przypadku nie ma znaczenia, kto był wcześniej właścicielem danej nieruchomości: czy osoba należąca do najbliższej rodziny, czy osoba obca.

Autopromocja

Webinar:
KSeF w małym biurze rachunkowym

Sprawdź

Ile zapłacisz PIT po sprzedaży nieruchomości?

Polecamy: Kontrola podatkowa

Taniej nie będzie

Nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia przez dotychczasowych posiadaczy nieruchomości wiąże się ze sporym wydatkiem, w tym opłaty sądowe (wpis sądowy stały - 2 tys. zł), opłaty związane z uregulowaniem spraw wieczystoksięgowych oraz podatek od zasiedzenia. Koszty te powodują, iż wiele osób, pomimo świadomości, iż należy uregulować stan prawny nieruchomości, nie decyduje się na ten krok właśnie ze względów finansowych.

Jednak Ministerstwo Finansów nie planuje żadnych inicjatyw w celu zmniejszenia opodatkowania z tego tytułu. Zdaniem fiskusa funkcja, jaką spełnia zasiedzenie, tj. umożliwienie usunięcia długotrwałej niezgodności między stanem prawnym nieruchomości a stanem posiadania, nie jest wystarczającym argumentem przemawiającym za wprowadzeniem zwolnienia z podatku od spadków i darowizn tego zdarzenia prawnego.

Minister uważa, że porównując do skali podatkowej w podatku od spadków i darowizn (od 3% do 20% podstawy opodatkowania), stopień obciążenia tym podatkiem osób fizycznych z tytułu zasiedzenia (7% podstawy opodatkowania) jest niewielki.

Nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez osoby zaliczane do najbliższej rodziny podlega zwolnieniu z podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4a tej ustawy, po spełnieniu warunków określonych w tym przepisie.

Zdaniem Ministra Finansów gdy w stosunku do właściciela nieruchomości posiadaczem samoistnym jest osoba należąca do I lub II grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn, osoby te mają wystarczająco dużo czasu (20-30 lat), aby dokonać czynności cywilnoprawnej przenoszącej własność nieruchomości na jej faktycznego posiadacza (np. umową darowizny) w celu skorzystania z ulg i zwolnień określonych w ustawie o podatku od spadków i darowizn.

Źródło:

- ustawa z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U z 1983 r. Nr 45, poz. 207, ze zm.);

- odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację poselską nr 22255/11.