Darowizny od byłych rodziców zastępczych. Jakie skutki podatkowe?

• Czym jest darowizna w świetle prawa?
• Kiedy nabywca musi zapłacić podatek od darowizny?
• Kto może liczyć na zwolnienie z podatku od darowizny?
• a) Podstawowe zasady zwolnienia
• b) Grupa zerowa w kontekście podatku od darowizn
• c) Warunki skorzystania ze zwolnienia
• d) Wyjątki od obowiązku zgłoszenia
• Specyfika darowizn od byłych rodziców zastępczych
• Analiza konkretnego przypadku

Czym jest darowizna w świetle prawa?

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, darowizna to umowa, dzięki której darczyńca przekazuje określone dobra majątkowe obdarowanemu, nie oczekując niczego w zamian. Jest to forma przysporzenia majątkowego, która ma charakter nieodpłatny.

Kiedy nabywca musi zapłacić podatek od darowizny?

Opodatkowaniu podlega nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, jeśli ich wartość przekracza określone kwoty. Wysokość tych kwot, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zależy od grupy podatkowej, do której zalicza się nabywca. Grupy te są określone na podstawie relacji rodzinnych między darczyńcą a obdarowanym.

Kto może liczyć na zwolnienie z podatku od darowizny?

Istnieją określone grupy osób, które mogą liczyć na zwolnienie z podatku od darowizny. Dotyczy to m.in. małżonków, zstępnych, wstępnych, pasierbów, rodzeństwa, ojczymów i macoch. Aby skorzystać ze zwolnienia, nabywca musi zgłosić nabycie do odpowiedniego urzędu skarbowego w wyznaczonym terminie.

a) Podstawowe zasady zwolnienia

Zgodnie z przepisami prawa, zwolnienie z podatku od darowizny przysługuje w określonych sytuacjach. Kluczowym kryterium jest relacja rodzinna między darczyńcą a obdarowanym.

Zobacz: Kwoty wolne w podatku od spadków i darowizn – stawki od lipca

b) Grupa zerowa w kontekście podatku od darowizn

Zwolnienie z podatku od darowizny obejmuje tzw. "grupę zerową", do której zaliczane są osoby ściśle określone w przepisach. W skład tej grupy wchodzą:

• małżonkowie,
• zstępni (dzieci, wnuki itd.),
• wstępni (rodzice, dziadkowie itd.),
• pasierb,
• rodzeństwo,
• ojczym,
• macocha.

c) Warunki skorzystania ze zwolnienia

Aby skorzystać ze zwolnienia z podatku od darowizny, nabywca musi spełnić pewne formalności. Kluczowym warunkiem jest zgłoszenie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Termin zgłoszenia wynosi 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. W przypadku nabycia w drodze dziedziczenia, termin ten liczony jest od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku.

d) Wyjątki od obowiązku zgłoszenia

Istnieją sytuacje, w których obowiązek zgłoszenia nabycia jest wyłączony. Dotyczy to przypadków, gdy:

1. Wartość majątku ostatnio nabytego, doliczona do wartości majątku nabytego dotychczas od tej samej osoby lub po tej samej osobie w roku, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, i w okresie 5 lat poprzedzających ten rok, nie przekracza kwoty określonej w przepisach.
2. Nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego lub w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Specyfika darowizn od byłych rodziców zastępczych

Osoby, które przebywały lub nadal przebywają w rodzinie zastępczej, w rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo-wychowawczych czy regionalnych placówkach opiekuńczo-terapeutycznych, są traktowane jako zstępni w kontekście podatku od darowizn. Oznacza to, że mogą one korzystać z tych samych ulg i zwolnień, co osoby otrzymujące darowizny od rodziców biologicznych. Analogicznie, osoby tworzące rodzinę zastępczą czy pracujące z dziećmi w wymienionych placówkach są traktowane jako wstępni.

Analiza konkretnego przypadku

W jednym z opisanych przypadków kobieta, która w dzieciństwie przebywała w rodzinie zastępczej, otrzymała darowiznę w postaci nieruchomości od swoich byłych rodziców zastępczych. Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 1 września 2023 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4015.139.2023.1.JKU, potwierdziła, że jej sytuacja jest zgodna z przepisami prawa i może korzystać ze zwolnienia podatkowego.

Darowizny od byłych rodziców zastępczych, choć mogą wydawać się nietypowe, są traktowane przez prawo podatkowe w sposób szczególny. Osoby, które otrzymują takie darowizny, mogą liczyć na korzystne traktowanie podatkowe, pod warunkiem przestrzegania odpowiednich procedur i terminów.

Podsumowując, opodatkowanie darowizn od byłych rodziców zastępczych jest tematem, który może budzić wątpliwości. Dzięki analizie interpretacji indywidualnej oraz przepisów prawa możemy jednak lepiej zrozumieć ten proces i uniknąć ewentualnych problemów związanych z opodatkowaniem takich darowizn.