REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wątpliwości związane z Jednolitym Plikiem Kontrolny (JPK)

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Jednolity plik kontrolny. Ochrona danych wymaga doprecyzowania /Fot. Fotolia
Jednolity plik kontrolny. Ochrona danych wymaga doprecyzowania /Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Przepisy wprowadzające kontrole podatkowe przy zastosowaniu Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK) zaczną obowiązywać od 1 lipca 2016 r. Dla przedsiębiorców wiele zagadnień wciąż jest niejasnych, a podmioty aktualizujące systemy księgowe dostrzegają niespójności techniczne wewnątrz struktur JPK. Jakie są obawy, jak w praktyce nowe przepisy będą funkcjonować, a także jak na swoją korzyść mogą je wykorzystać podatnicy?

Polecamy: Jednolity Plik Kontrolny – praktyczny poradnik (książka)

REKLAMA

Zmiany wprowadzone ustawą z 10 września 2015 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1649 ze zm.) w zakresie przekazywania ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych na żądanie organów podatkowych w postaci elektronicznej, odpowiadającej określonej strukturze logicznej (dalej: jednolity plik kontrolny) już teraz budzą wiele wątpliwości i generują wiele pytań wśród przedsiębiorców.

Kogo będą dotyczyć zmiany

REKLAMA

Od 1 lipca 2016 r. obowiązek przekazywania danych w formie JPK na żądanie organów podatkowych będzie dotyczył dużych przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.), tj. w uproszczeniu zatrudniających co najmniej 250 pracowników lub osiągających roczny obrót netto powyżej 50 milionów euro i sumę aktywów bilansu powyżej 43 milionów euro.

Z kolei dla małych i średnich przedsiębiorców przekazywanie danych w określonej strukturze JPK będzie do 1 lipca 2018 r. fakultatywne. Pierwsze wątpliwości w tym zakresie budzi okres przejściowy dla podmiotów niewskazanych wprost w ustawie zmieniającej, np. podmiotów będących podatnikami w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.), a nietraktowanych co do zasady jako przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (np. uczelnie wyższe).

Obowiązek składania pliku JPK_VAT co miesiąc

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak przygotować się na Jednolity Plik Kontrolny (JPK)

Literalne brzmienie przepisów mogłoby prowadzić do wniosku, że podmioty takie byłyby objęte obowiązkiem raportowania danych w formie JPK już od 1 lipca 2016 r. Nie wydaje się jednak, żeby taka była intencja ustawodawcy i w praktyce zmiany powinny ich dotyczyć dopiero od 1 lipca 2018 r.

Pytania przedsiębiorców dotyczą również samego sposobu ustalenia wielkości przedsiębiorstwa, a w szczególności, czy przy ustalaniu wielkości przedsiębiorstwa należy brać pod uwagę wskaźniki finansowe przedsiębiorstw powiązanych. W tym przypadku jednak literalna wykładnia prowadzi do wniosku, że tzw. kryterium niezależności, czyli wielkości przedsiębiorstw związanych lub partnerskich, się nie uwzględnia. Znaczenie mają zatem wyłącznie dane finansowe samego przedsiębiorcy podatnika. ©?

Jeszcze przed 1 lipca 2016 r.

REKLAMA

Szczególnie istotna na tym etapie dla dużych przedsiębiorców (których obowiązek raportowania danych w formie JPK będzie dotyczył już od 1 lipca 2016 r.) będzie identyfikacja obszarów wymagających zmian (np. w formie tzw. mapowania procesów) oraz ich wdrażanie równolegle z aktualizacją lub tworzeniem nowego oprogramowania przez specjalistów IT (z reguły w systemach typu ERP).

Obecnie w praktyce część danych uwzględnionych w strukturze opublikowanej przez Ministerstwo Finansów nie jest umieszczana przez przedsiębiorców w systemach księgowych (np. szczegółowe dane dotyczące faktur zakupowych). Wiele z nich nie jest też uwzględnianych wyłącznie w ramach jednego systemu (często np. na potrzeby rozdzielenia działalności produkcyjnej i dystrybucyjnej przedsiębiorcy korzystają równolegle z kilku systemów). Zintegrowanie danych w sposób zaproponowany w opublikowanych strukturach będzie się wiązać nie tylko z koniecznością dostosowania funkcjonalności oprogramowania, ale również z wprowadzeniem zmian w wewnętrznych rozwiązaniach organizacyjnych oraz poniesieniem kosztów wdrożeniowych. ©?

Czy Jednolity Plik Kontrolny pozwoli dokładniej skontrolować podatnika?


Problematyczne dane

Ministerstwo Finansów na początku marca br. opublikowało finalne struktury JPK oraz odpowiedzi na pytania, które pojawiły się w trakcie konsultacji. Na razie możliwe jest m.in. określenie danych obligatoryjnych i fakultatywnych w ramach poszczególnych modułów, jednak część z nich w dalszym ciągu budzi wątpliwości, głównie ze względu na ich poziom szczegółowości oraz techniczne aspekty raportowania.

Przykładowo wątpliwości dotyczą następujących obszarów:

● Księgi rachunkowe: stopień dokładności informacji z tzw. kont pomocniczych, m.in. dotyczących konieczności dostarczenia danych w podziale np. na każdego pracownika (księgowanie płac) lub na każdy środek trwały (księgowanie amortyzacji);

● Magazyn: dane dotyczące przesunięć magazynowych, brak danych dotyczących częstotliwości ewidencjonowania takich informacji, np. dziennie lub tygodniowo;

● Ewidencja sprzedaży i zakupu VAT: nr dokumentu, data wpływu faktury VAT, tj. dane, które dotychczas z reguły nie były uwzględniane w systemach księgowych.

Co istotne, dane ujęte w strukturach Faktury VAT oraz Ewidencja zakupu i sprzedaży VAT powinny być spójne z danymi z deklaracji VAT za dany okres. ©?

Czy przekazywane dane będą wystarczająco chronione

Zgodnie z założeniami ustawy zmieniającej oraz projektem rozporządzenia wykonawczego do ustawy księgi opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu w rozumieniu ustawy z 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 262 ze zm.) mogą być przesyłane za pomocą oprogramowania interfejsowego (dostępnego na stronie, której adres zostanie podany w Biuletynie Informacji Publicznej Ministra Finansów) lub na informatycznych nośnikach danych. Indywidualne dane zawarte m.in. w dokumentach składanych przez podatników, w informacjach podatkowych przekazywanych organom podatkowym oraz w aktach dokumentujących czynności sprawdzające, aktach postępowania podatkowego, kontroli podatkowej (art. 293 par. 1 i par. 2 ordynacji podatkowej) oraz informacje gromadzone i przetwarzane w ramach kontroli skarbowej (art. 34 ust. 1 ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej, t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 553 ze zm.) są objęte tajemnicą skarbową.

W praktyce jednak obawy podatników budzi zakres przekazywanych danych oraz ich poufny charakter, w szczególności wrażliwe informacje dotyczące stosowanych cen, marży, częstotliwości realizowanych transakcji czy kontrahentów podatnika. Co prawda organy podatkowe w toku prowadzonych czynności kontrolnych czy czynności sprawdzających mają dostęp do tego typu danych już teraz, jednak nie na taką skalę.

Jednolity Plik Kontrolny (JPK) od 1 lipca 2016 r.

Wydaje się, że stosowane obecnie przez organy podatkowe procedury mogą okazać się niewystarczające dla zabezpieczenia takiej ilości danych, zwłaszcza jeśli będą one przekazywane jak dotąd na przenośnych nośnikach. Sprawa ta wymaga więc jeszcze doprecyzowania. ©?

Co będzie kontrolowane

JPK mocno pobudza wyobraźnię co do możliwości kontroli przez organy podatkowe. Będą one dysponowały narzędziem, które pozwoli w sposób ułatwiony i efektywny objąć kontrolą całe rzesze przedsiębiorców i ogromne spektrum informacji generowanych przez ich systemy księgowe.

W pierwszej kolejności kontroli podlegać będzie kompletność i prawidłowość danych. Z uwagi na wielość wątpliwości dotyczących struktury plików należy przewidywać, że w początkowej fazie organy podatkowe będą się starały wskazywać na konieczność wyeliminowania błędów i usunięcia braków.

W drugiej kolejności (co jest zasadniczym celem wdrożenia JPK) organy podatkowe będą w stanie zweryfikować merytoryczną spójność danych zawartych w JPK z punktu widzenia poprawności ustalania zobowiązań podatkowych.

Przede wszystkim dotyczy to VAT oraz, po uzupełnieniu danych o informacje ze sprawozdania finansowego, również CIT.


Z uwagi na wielkość zbioru danych organy podatkowe będą się posługiwać narzędziami informatycznymi oraz zdefiniowanymi algorytmami przeszukiwania danych. Wielość takich algorytmów wydaje się niemal nieograniczona. Począwszy od najprostszych, takich jak np. wyszukiwanie po słowie określonych typów transakcji, poprzez porównanie momentu wydania towarów z momentem rozpoznania VAT czy też przychodu, skończywszy na bardziej rozbudowanych formułach weryfikacji różnic pomiędzy wynikiem podatkowym i księgowym.

Jak wynika z zamierzeń MF, automatyczne testy będą przede wszystkim zmierzać do:

● weryfikacji zgodności złożonych sprawozdań finansowych i deklaracji z danymi zawartymi w JPK,

● weryfikacji prawidłowości formalnej ksiąg i ewidencji (autonumeracja zapisów dziennika, duplikaty, luki, testy NIP-ów),

● sprawdzenia podstawowych wskaźników finansowych (przychody, koszty, marże według dostawców, odbiorców, towarów, obrót bezgotówkowy, paragony kas fiskalnych itp.).

Czy Jednolity Plik Kontrolny pozwoli dokładniej skontrolować podatnika?

Przeszukanie bazy JPK może ujawniać zarówno błędy systemowe, jak i przypadkowe.

Część algorytmów może prowadzić wprost do ujawnienia błędów, natomiast pozostałe pozwolą na zdefiniowanie zawężonej próby „podejrzanych” transakcji, które mogą zostać poddane dalszej weryfikacji w ramach klasycznej kontroli lub postępowania sprawdzającego. ©?

Podatnicy też mogą wykorzystać tę broń

Mając na względzie to, że organy podatkowe będą potencjalnie dysponowały JPK kontrahentów podatnika, nowe możliwości otwierają się także dla kontroli krzyżowych.

W tej batalii podatnicy nie są jednak bezsilni. Również oni dostają potencjalnie narzędzie, dzięki któremu w równie efektywny sposób będą w stanie rozpoznać ryzyka podatkowe i świadomie nimi zarządzać. Po wdrożeniu JPK warto zatem wdrożyć procedury testowania danych zawartych w JPK w podobny sposób jak będą to czynić organy podatkowe.

Wprowadzenie jednolitego standardu dla danych podatkowych otwiera również nowe horyzonty dla usług audytorskich i z zakresu doradztwa podatkowego. Wspierane komputerowo testowanie danych zawartych w JPK stanie się standardową procedurą audytorską. Już w kwietniu 2010 r. OECD opublikowała rekomendacje zawierające wytyczne przeprowadzania audytów podatkowych, przywiązując istotną wagę do technik komputerowego przeszukiwania danych.

Należy się również spodziewać, że format jednolitego pliku kontrolnego wykorzystają dostawcy oprogramowania, oferując aplikacje wspierające zarządzanie podatkami i kształtowanie polityki podatkowej przedsiębiorców czerpiące dane do analiz właśnie z JPK. Do tej pory takie oprogramowanie wymagało bardzo indywidualnego i kosztownego wdrożenia. Przechowywanie danych w jednolitym formacie umożliwi dużo łatwiejszą analizę danych.

Wydaje się zatem, że czy tego chcemy, czy nie, JPK przeniesie nas w nową, bardziej wirtualną rzeczywistość w sferze myślenia o podatkach. ©?

Tomasz Gałka

doradca podatkowy, partner w kancelarii Olesiński i Wspólnicy

Anna Łozowska

konsultant w kancelarii Olesiński i Wspólnicy

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

REKLAMA

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA