Wzrasta skuteczność kontroli podatkowych

Skomplikowany system podatkowy

Z raportu firm EY i AXA pt. „Pod lupą fiskusa", opracowanego w ramach projektu „Bezpieczny podatnik” wynika, że zdaniem 90% badanych przedsiębiorstw polski system podatkowy jest skomplikowany. Trzy czwarte spośród nich twierdzi, że jest represyjny ‒ podkreśliło to 75% respondentów. 88% postuluje jego uproszczenie. Jako źródła zagrożeń bezpieczeństwa podatkowego wskazywano niestabilność prawa, niejednoznaczność przepisów, nastawienie urzędników do firm oraz ich niedostateczne kompetencje, a także fiskalizm państwa.

Fiskus coraz skuteczniejszy

Urzędnicy skarbowi są coraz lepiej przygotowani do kontroli. Nowe narzędzia, którymi już dysponują, oraz te, które otrzymają w najbliższej przyszłości, powodują, że każda firma jest systematycznie i w sposób ciągły sprawdzana. W ocenie Ministerstwa Finansów zmiana modelu typowania do kontroli spowodowała wzrost efektywności.

Tylko w pierwszym półroczu 2018 r. urzędy celno-skarbowe, czyli te, które prowadzą cięższe gatunkowo kontrole, przeprowadziły już 1700 kontroli i ustaliły zobowiązania podatkowe na 6,4 mld zł. W pierwszym półroczu 2017 r. przeprowadzono ich 2633, a ustalone zobowiązania podatkowe wyniosły 7,4 mld zł. Oznacza to, że kwota ustaleń na jedną kontrolę wyniosła w tym roku 3,55 mln zł, wobec kwoty 2,82 mln zł w analogicznym okresie roku poprzedniego.

Podobnie jest w przypadku urzędów skarbowych. Przeprowadziły 10 361 kontroli ustalając zobowiązania podatkowe na 3,880 mld zł. W analogicznym okresie 2017 roku zakończyły 13 854 kontroli, a zaległości wyniosły 3,209 mld zł. Średnia kwota ustaleń wyniosła 375 tys. i była znacząco wyższa niż rok wcześniej.

- Dzieje się tak, ponieważ ciężar walki z nieprawidłowościami podatkowymi jest konsekwentnie przenoszony na etap analizy danych, planowania i typowania do kontroli. Narzędzia, które fiskus dostał do ręki, zwłaszcza Jednolity Plik Kontrolny (JPK) sprawiły, że firmy kontrolowane są niemal przez cały czas, a kontrola tradycyjna w siedzibie podatnika jest już tylko zwieńczeniem całego procesu – mówi Piotr Wójcik, Dyrektor Departamentu Ubezpieczeń OC AXA

Dalsze uszczelnianie systemu w 2019 r.

Obecny rok to kolejne zmiany w prawie mające na celu polepszenie ściągalności podatków. Od lipca 2018 roku funkcjonuje split payment, ale Ministerstwo Finansów chce, by w tym roku był obowiązkowy dla wszystkich, dlatego stara się o zgodę Unii Europejskiej. Kolejną zmianą będzie nieodwracalność korekty deklaracji podatkowej po zakończeniu kontroli. Jeśli podatnik zgodzi się z wynikami kontroli i skoryguje deklarację, to nie będzie mógł już niczego zmienić. 

Od tego roku będzie możliwe wszczęcie kontroli bez obecności podatnika lub osoby go reprezentującej. Rozszerzony zostanie katalog spraw będących w gestii naczelników urzędów celno-skarbowych. Ministerstwo Finansów wprowadza także krzyżowe kontrole zwiększając dotychczasowy katalog kontrahentów.

Polecamy: Przewodnik po zmianach przepisów

W planach jest także "exit tax" czyli opodatkowanie niezrealizowanych zysków kapitałowych, jeśli podatnik przenosi składniki majątku, rezydencję podatkową lub swój zakład poza Polskę.

Rewolucja w relacjach fiskusa z podatnikiem

Równolegle z uszczelnianiem systemu Ministerstwo Finansów zapowiada prawdziwą rewolucję w relacjach pomiędzy fiskusem a podatnikami. Priorytetem Krajowej Administracji Skarbowej ma być wsparcie uczciwych podatników w wypełnianiu ich obowiązków podatkowych.

Elementem tej polityki jest Nowa Ordynacja Podatkowa (NOP), która na razie jest na etapie konsultacji społecznych. To nowy, odmienny sposób interakcji podatnika i fiskusa. Wiele spraw ma się odbywać na zasadzie bliższej współpracy i swoistych negocjacji firm z organami podatkowymi. Wprowadzone zostaną dwie nowe instytucje – mediacji podatkowej z udziałem osób trzecich oraz Rzecznika Praw Podatnika.

Również te rozwiązania w opinii ekspertów firmy będą potrafiły wykorzystać tylko wtedy, gdy będą dobrze do takich partnerskich rozmów przygotowane.
Tymczasem badania prowadzone w ramach projektu Bezpieczny podatnik w lipcu 2018 r. pokazują, że o ile firmy dobrze radzą sobie z bieżącą obsługą podatków, o tyle do kontroli i ewentualnych sporów podatkowych są przygotowane bardzo słabo.