Prezes w areszcie nie powinien odpowiadać za zaległości podatkowe spółki

Przepis art. 116 Ordynacji podatkowej stanowi, że za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub

wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie

układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania

zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego)

nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości

podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 Ordynacji podatkowej powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu.

Polecamy: Faktura VAT od A do Z

O tym jak niebezpieczny jest to przepis świadczy sprawa rozpatrywana 16 września 2011 r. przez NSA (sygn. akt II FSK 561/10). Pomimo że wyrok zapadł w 2011 r. to dotyczy wydarzeń, które miały miejsce na przełomie 2004 i 2005 r.

W tym okresie art. 116 Ordynacji podatkowej miał nieco odmienne brzmienie. Ale zasadę wyznaczał taką samą jak dziś – w przypadku niezgłoszenia w odpowiednim terminie wniosku o upadłość spółki członek jej zarządu odpowiada za niezapłacone podatki z okresu wskazanego przez przepis.

Dlatego orzeczenie NSA jest nadal aktualne w obecnym stanie prawnym.

Na przełomie 2004 i 2005 r. prezes zarządu spółki przebywał w areszcie. Pomimo to został uznany przez organy podatkowe jako zdolny do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Skoro tego nie zrobił - zdaniem organów podatkowych - należy obciążyć członka zarządu za niezapłacone podatki obciążające spółkę z o.o. Organy podatkowe przyjęły założenie, że odpowiedzialności tej nie wyłącza okoliczność przebywania przez podatnika w izolacji penitencjarnej.

Organy podatkowe przyznały, że wykonywanie czynności zarządczych w takich okolicznościach jest niewątpliwie utrudnione.  Jednak w ich ocenie nie było niemożliwe i nie zwalnia z obowiązku podejmowania czynności mających na celu sprawowanie kontroli nad działalnością spółki. Zwłaszcza, że podatnik był jednocześnie jedynym członkiem zarządu spółki i z funkcji tej nie zrezygnował. Z funkcji prezesa zarządu został odwołany uchwałą walnego zgromadzenia spółki dopiero 26 sierpnia 2005 r.