Przewlekłość postępowania UKS a odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych

Autopromocja

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) II FSK 1149/14  z dnia 14 czerwca 2016 r. wielomiesięczna analiza dokumentów przez Urząd Kontroli Skarbowej w Gdańsku wskazuje na ich przewlekłość, a za czas trwania postępowania (w tym przypadku 7 miesięcy analizowano dowody, które według podatnika były okresem bezczynności urzędników) nie należy naliczać odsetek za zwłokę.

Odsetki za zwłokę – zmiany od 1 stycznia 2017 r.

Umorzone odsetki od zaległości podatkowych – czy są przychodem spółki

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Unormowanie to wynika to z ustawy o kontroli skarbowej (zmiana weszła w życie 1 lipca 2010 roku), zgodnie z którą gdy kontrola prowadzona przez UKS trwa dłużej niż sześć miesięcy, nie nalicza się odsetek za zwłokę za okres od dnia wszczęcia postępowania kontrolnego do dnia doręczenia decyzji. Nie uniknie się jednak zapłaty odsetek za okres postępowania kontrolnego trwającego dłużej niż pół roku, jeżeli do opóźnienia w wydaniu decyzji przyczynił się kontrolowany lub jego przedstawiciel. Kwota odsetek nie zmniejszy się także wtedy, gdy zwłoka powstała z przyczyn niezależnych od organu kontroli skarbowej.

Ważne!

Przewlekłość postępowania podatkowego to jego przedłużanie ponad rozsądne granice czasowe, biorąc pod uwagę terminowość i prawidłowość podejmowanych czynności, a także stopień zawiłości sprawy i postawę podatnika.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Kalkulator: Odsetek od zaległości podatkowych

W sprawie, którą rozpatrywał NSA podatnik złożył zarzuty dotyczące prowadzenia postępowania egzekucyjnego, a dokładnie nieprawidłowego naliczania w tytułach wykonawczych odsetek za zwłokę. Podatnik uważał, że organ (Dyrektor UKS) bezpodstawnie nie uwzględnił okresów przerw w naliczaniu odsetek. Zarzucił on także m.in. fakt siedmiomiesięcznej bezczynności w trakcie 4,5-letniego trwania postępowania kontrolnego. Zatem w tym przypadku rozstrzygnięcia wymagała kwestia, czy opóźnienie to spowodowane było przyczynami niezależnymi od organu.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Zgodnie z decyzją Dyrektora UKS oraz sądu niższej instancji WSA w Gdańsku korzystanie przez podatnika z jego proceduralnych uprawnień, w ramach prowadzonego postępowania podatkowego, nie uzasadnia tezy o przyczynieniu się do opóźnienia w wydaniu decyzji. Według uzasadnienia skarżonego wyroku należy mieć na względzie złożoność sprawy, ilość i rodzaj przeprowadzanych dowodów, a także terminowość i celowość czynności podejmowanych przez organ w toku postępowania, prawidłowe zorganizowanie postępowania, czas niezbędny do dokonania czynności organizacyjnych (np. wezwania świadków czy pozyskania informacji od innych organów). Jeśli zatem czynności te zajmowały odpowiednią ilość czasu i uzasadnione były z uwagi na zawiłość sprawy i jej etap oraz z uwagi na konieczność respektowania uprawnień stron postępowania, to uznać należy, że przedłużenie postępowania nastąpiło z przyczyn niezależnych od organu.

Polecamy: Klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – praktyczny poradnik

Sąd wyższej instancji NSA nie podzielił stanowiska organu podatkowego, ani WSA. Uznał on, że skoro całe postępowanie kontrolne trwało blisko cztery i pół roku, a fakt siedmiomiesięcznej bezczynności próbowano tłumaczyć analizowaniem sprawy, nie sposób dociec, co ostatecznie kryje się pod pojęciem „przyczyn niezależnych od organu”. Pokreślił także, że nie ma znaczenia, że inspektor kontroli skarbowej prowadził równolegle wiele postępowań, a tym samym zachodziła konieczność przeprowadzenia znacznej ilości dowodów wnioskowanych przez stronę, zaś rozpatrywaną sprawę cechował duży stopień złożoności. Gdyż WSA w Gdańsku przyznał zarazem, że w niektórych okresach działania podejmowane przez organ „miały przebieg mniej intensywny, polegały wyłącznie na przedłużaniu prowadzonego postępowania”. NSA przyznał rację podatnikowi, że skoro ustawodawca wskazał okres 6 miesięcy na przeprowadzenie całego postępowania kontrolnego – od jego wszczęcia do wydania decyzji, to siedmiomiesięczna, niczym nie potwierdzona „analiza” materiału w środku trwania postępowania, nie powinna być akceptowana.

Autor: Magdalena Podgórska