Puste faktury, a korekta deklaracji VAT – wyjaśnienia Ministerstwa Finansów

Na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Autopromocja

Jak dokonać korekty deklaracji VAT?

Rozwiązanie zawarte w ww. przepisie jest w istocie przeniesieniem na grunt prawa krajowego art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347, z 11.12.2006, str.1, z późn. zm.).

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Przepis art. 108 ust. 1 ustawy o VAT zobowiązuje wystawcę faktury do zapłaty wykazanej w niej kwoty podatku, niezależnie od okoliczności wystawienia takiej faktury.

Każda faktura zatem z wykazaną kwotą podatku VAT, wprowadzona do obrotu prawnego powoduje konieczność zapłaty tego podatku (należy tutaj mieć również na uwadze regulacje w zakresie powstania obowiązku podatkowego).

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Obowiązek taki wynika z tego, że faktura w systemie wspólnego podatku VAT pełni rolę dokumentu będącego podstawą dla otrzymującego ją podatnika do obniżenia własnego podatku należnego, jak również zwrotu różnicy podatku.

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Już samo wystawianie faktur, które nie dokumentują faktycznych zdarzeń gospodarczych, bez względu na ujęcie ich w rejestrach prowadzonych dla celów rozliczenia podatku od towarów

i usług oraz wykazanie podatku należnego z nich wynikającego w deklaracji VAT-7, skutkuje zaistnieniem obowiązków wynikających z art. 108 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów

i usług.

Każda osoba, która wprowadza do obrotu prawnego fakturę z wykazaną kwotą podatku (bez względu na powód nieprawidłowego wystawienia faktury) ma obowiązek zapłaty wykazanego w niej podatku VAT.

Obowiązek zapłaty podatku uwidocznionego na fakturze VAT

Takie stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych (por. wyroki: z dnia 10 maja 2010 r. sygn. akt III SA/Wa 384/10,

z dnia 30 lipca 2009 r. sygn. akt I FSK 866/08, z dnia 9 kwietnia 2008 r. sygn. akt I SA/Sz 768/07, z dnia 26 sierpnia 2008 r. sygn. akt I SA/Wr 143/08).

Prawidłowość ww. stanowiska została potwierdzona w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), m.in. w wyroku w sprawie C-342/87, czy

w sprawach połączonych C-78/02 do C-80/02, w którym Trybunał nie zakwestionował obowiązku wystawcy faktury do zapłaty wykazanej w niej kwoty podatku, pomimo uznania, że kwota wykazana na fakturze nie może być zakwalifikowana jako podatek VAT.

Podkreślenia wymaga również, iż art. 108 ustawy o VAT, podobnie jak ww. art. 203 Dyrektywy 2006/112/WE, ma charakter sankcyjno-prewencyjny, mający zapobiegać nadużyciom w systemie VAT i należy stosować go z uwzględnieniem analizy, czy zaistniała sytuacja wytworzona faktem wystawienia faktury, o której mowa w tym przepisie, niesie za sobą ryzyko jakiegokolwiek obniżenia wpływów z tytułu podatków, zgodnie z zasadą neutralności podatku od towarów i usług.

Zgodnie z obowiązującą linią orzecznictwa sądów administracyjnych „puste” faktury nie są uwzględniane w deklaracjach VAT. Dla przykładu wskazać można m.in. wyrok NSA z dnia

4 grudnia 2009 r. sygn. akt I FSK 1859/08, w którym sąd stwierdził: W świetle powyższych rozważań stwierdzić należy, że zaistniała w sprawie okoliczność faktyczna tj. wystawienie faktury dokumentującej usługę, która de facto nie miała miejsca, nie miała związku ze zdarzeniem, które w myśl ustawy o VAT z 2004 r. generuje obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług. Co więcej sama kwota, nie stanowiła również podatku VAT. Tym samym nie było możliwe by skarżąca skorzystała z procedury zastrzeżonej dla rozliczania tego podatku i wykazała taką kwotę na składanej okresowo deklaracji podatkowej.

W ocenie Departamentu Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów, w sytuacji gdy podatnik wystawił „fikcyjne” faktury, zaewidencjonował je w rejestrze sprzedaży prowadzonym dla potrzeb podatku VAT, a wynikający z tych faktur podatek należny VAT rozliczył w deklaracjach, podatnik ten powinien skorygować deklaracje i dokonać odrębnego rozliczenia podatku VAT z nich wynikającego na podstawie art. 108 ustawy o VAT.

W przypadku, o którym mowa w art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług rozliczenie kwoty podatku następuje zgodnie z art. 103 ust. 1 tej ustawy (por. wyrok NSA z 30 stycznia 2009 r. sygn. akt I FSK 1658/07).

Pusta faktura VAT – definicja i skutki wystawienia

Jednocześnie Departament Podatku od Towarów i Usług Ministerstwa Finansów stwierdził, że w przypadku zawyżenia podatku VAT sytuacja jest zupełnie odmienna.

W takiej sytuacji (gdy transakcja wystąpiła) nie ma podstaw, aby wyłączać ją z rozliczenia deklaracyjnego. Ponadto należy wskazać, że dla takiego przypadku został też przewidziany odrębny tryb korekty. Zgodnie z art. 29 ust. 4a i 4c ustawy o VAT, podatnik dopiero w przypadku wystawienia faktury korygującej i pod warunkiem posiadania potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę, może dokonać zmniejszenia podatku należnego.

Tak więc w powyższym przypadku, nie może być mowy o wyłączeniu tych transakcji z deklaracji.

Nie ma też podstaw do kwestionowania odliczeń z takiej faktury (tj. z takiej, na której został zawyżony podatek należny). Należy bowiem wskazać na przepis art. 86 ust. 10a ww. ustawy, zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik (nabywca) otrzyma korektę faktury, o której mowa w art. 29 ust. 4a i 4c, jest on obowiązany do zmniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym tę korektę faktury otrzymał.

Jednocześnie, zdaniem Departamentu Podatku od Towarów i Usług MF, w przypadku kiedy podatnik dokonuje zapłaty kwoty podatku powołując bezpośrednio jako podstawę prawną

art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług (nie na podstawie decyzji), do zaewidencjonowania ww. kwoty w systemie POLTAX wykorzystać należy dokument ZOB-D, z powodem wystawienia 9 – inny powód.

W przypadku zaś, gdy podatnik nie dokonał wpłaty po wystawieniu faktury, a wysokość należnego podatku została określona decyzją organu podatkowego na podstawie ww. przepisu, wówczas należałoby zastosować dokument ZOB-PO.

Dodatkowo Departament Podatku od Towarów i Usług MF poinformował, iż dostrzegając występujące problemy związane ze stosowaniem przepisów ww. art. 108 ustawy o VAT, podjął prace analityczne nad zmianami ujednolicającymi i upraszczającymi rozliczanie podatku na podstawie tego artykułu.

Pismo Departamentu Podatku od Towarów i Usług MF z 21 lutego 2012 r., nr PT8/0680/253/MQR/11/KS/3441.

Źródło: Ministerstwo Finansów