REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odliczenie VAT od transakcji z podmiotem nieaktywnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Prawna Skarbiec
Kancelaria Prawna Skarbiec świadczy doradztwo prawne z zakresu prawa podatkowego, gospodarczego, cywilnego i karnego.
Odliczenie VAT od transakcji z podmiotem nieaktywnym
Odliczenie VAT od transakcji z podmiotem nieaktywnym
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Organy podatkowe stoją na stanowisku, że podmiot nieznajdujący się w rejestrze VAT, a więc także podmiot uznany za nieaktywny i wykreślony z tego rejestru, jest dla organów podmiotem nieistniejącym. W związku z tym odliczenie VAT od transakcji z takim podmiotem nie przysługuje.

Podstawową zasadą podatku od towarów i usług jest jego neutralność dla podatników – podmiotów prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Oznacza to, że przedsiębiorca, który nabywa towary i usługi wykorzystywane do prowadzenia swojej działalności, nie powinien ponosić ekonomicznego ciężaru tego podatku. Nie powinien, gdyż w praktyce powstaje mnóstwo problemów, które nierzadko całkowicie podważają tę fundamentalną zasadę. Problematyczne są m.in. transakcje z podmiotami, które organy skarbowe uznały za nieaktywne i w konsekwencji wykreśliły z rejestru VAT.

REKLAMA

REKLAMA

Autopromocja

Neutralność podatku VAT tylko w teorii?

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi tego podatku przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Art. 87 ust. 1 przewiduje natomiast, że w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Ustawa przewiduje jednak wyjątki, kiedy takie odliczenie lub zwrot nie są możliwe. Zgodnie z art. 88 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku lub jego zwrotu m.in. faktury wystawione przez podmiot nieistniejący. Podobnie traktowane są faktury stwierdzające czynności, które nie zostały dokonane. Regulacje w tym zakresie zdają się być zrozumiałe – podatnicy mogą korzystać z odliczenia lub zwrotu podatku jedynie wówczas, gdy dana transakcja faktycznie miała miejsce i świadczył ją podmiot wskazany na fakturze. Problemem jest jednak – jak często ma to miejsce zwłaszcza w przypadku podatku VAT – interpretacja przepisów. Dla organów podatkowych podmiot uznany za nieaktywny i wykreślony z rejestru równa się podmiotowi nieistniejącemu, choć przepisy ustawy w żadnej mierze nie dają podstaw do takiego twierdzenia.

Podmiot nieistniejący a podmiot nieaktywny

Dość jednolite stanowisko organów podatkowych wskazuje, że podmiot nieznajdujący się w rejestrze VAT, a więc także podmiot uznany za nieaktywny i wykreślony z tego rejestru, jest dla organów podmiotem nieistniejącym. Nieistotne jest przy tym nawet to, że faktycznie prowadzi on działalność. Tym sposobem organy podatkowe stawiają przedsiębiorców dokonujących transakcji z podmiotami nieznajdującymi się w rejestrze na równi z oszustami podatkowymi dążącymi do wyłudzenia VAT. Co więcej, prawa do odliczenia lub zwrotu podatku odmawia się także wówczas, gdy kontrahent nieznajdujący się w rejestrze wpłacił podatek VAT do urzędu oraz złożył stosowne deklaracje, a więc o oszustwie nie mogło być mowy. Dla organów rozstrzygająca jest bowiem kwestia czysto formalna związana ze znajdowaniem się przedsiębiorcy w rejestrze VAT. Co więcej, problemy tego rodzaju powstają często nie w związku z tym, że dany podmiot nie dopełnił swojego obowiązku i nie zarejestrował się na VAT, ale dlatego, że został z tego rejestru wykreślony.

REKLAMA

Wykreślenie z rejestru VAT

Ustawa o VAT przewiduje, że w przypadku, gdy zarejestrowani podatnicy tego podatku złożą za trzy kolejne miesiące lub kwartał deklaracje, w których nie wykażą sprzedaży lub nabycia towarów z VAT, naczelnik urzędu skarbowego wykreśla ich z rejestru z urzędu. Oznacza to, że brak sprzedaży i zakupów w Polsce przez trzy miesiące wystarczy, aby stwierdzić, że dany podmiot jest nieaktywny.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Nieistotne są przy tym powody braku aktywności, które – zwłaszcza w przypadku podmiotów prowadzących działalność głównie za granicą – wcale nie muszą wiązać się z trwałym zaprzestaniem prowadzenia działalności w Polsce. Takie podmioty często dokonują sprzedaży lub zakupów w Polsce jedynie sporadycznie. Mimo to rejestracja na VAT w Polsce jest dla nich istotna, gdyż zamierzają kontynuować tu swoją działalność choćby w niewielkim zakresie. Takie podmioty, choć dokonują wszystkich obowiązków natury formalnej w związku z dokonaniem każdej transakcji, dla organów podatkowych po trzech miesiącach są podmiotami nieaktywnymi i zostają wykreślone. Ich kontrahenci, którzy ze względu na dłuższą współpracę nie sprawdzają przy każdej transakcji, czy taki podmiot znajduje się w rejestrze VAT, mogą mieć poważne problemy z odliczeniem tego podatku.

Co przy tym szczególnie istotne, wielu przedsiębiorców o wykreśleniu dowiaduje się dopiero po dokonaniu transakcji, w których został wykazany podatek VAT. Wówczas podatek ten trzeba zapłacić, jednak prawo do odliczenia tego podatku nabywcom towarów lub usług zdaniem organów podatkowych nie przysługuje.

TSUE po stronie podatników

Dla organów podatkowych bez znaczenia zdaje się być przy tym orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z którym decyzje polskiego fiskusa są całkowicie sprzeczne.

Wielokrotnie wskazywana przez TSUE zasada jest jedna: prawo do odliczenia podatku VAT jest jego cechą konstrukcyjną, a ograniczenie tego prawa następuje przede wszystkim w razie niespełnienia przesłanek materialnych. Kwestie formalne, choć istotne, mają bowiem znaczenie drugorzędne.

Jako przykład można przywołać wyrok z 11 grudnia 2017 r., sygn. C-101/16, zgodnie z którym niedopuszczalne jest odmawianie prawa do odliczenia podatku VAT z tego względu, że podmiot, który świadczył usługę i wystawił z tego tytułu fakturę, na której wyraźnie zostały wskazane wydatki i podatek od wartości dodanej, został uznany przez organ podatkowy państwa członkowskiego za nieaktywny.

Co więcej, TSUE dokonuje podobnych rozstrzygnięć nawet wówczas, gdy podmiot faktycznie nie istnieje. Zgodnie z wyrokiem z dnia 22 października 2015 r. w sprawie C-277/14 przepisy Dyrektywy VAT sprzeciwiają się przepisom krajowym, które odmawiają podatnikowi prawa do odliczenia podatku z uwagi na to, iż faktura została wystawiona przez podmiot, który należy uważać za podmiot nieistniejący.

Trybunał w praktyce uznał więc, że ograniczenie prawa do odliczenia podatku jest możliwe wówczas, gdy transakcja ma związek z dokonaniem wyłudzenia podatku. O takim zaś nie może być mowy, gdy podatek do budżetu faktycznie zostanie wpłacony.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Podobne rozstrzygnięcia zapadały przed TSUE także w innych sprawach, m.in. C-80/11 i C-142/11 z 21 czerwca 2012 r. Co ważne, w tym sporze z organami podatkowymi także polskie sądy coraz częściej stają po stronie podatników, m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 marca 2018 r.

Jak wygrać z fiskusem?

Mimo to organy podatkowe nie zmieniają stanowiska. Nie oznacza to jednak, że podatnicy są bezbronni w walce z fiskusem. Przedsiębiorcy często traktowani są przez organy podatkowe jak potencjalni przestępcy, co wyraża się m.in. w odmawianiu prawa do odliczenia podatku VAT. Organy zdają się jednak nie dostrzegać, że taka praktyka jest sprzeczna z jednolitym, unijnym systemem podatku VAT. Bogate orzecznictwo TSUE jasno wskazuje, że transakcje z podmiotami uznanymi za nieaktywne, o ile nie prowadziły do wyłudzenia podatku, nie odbierają prawa do odliczenia. Co więcej, nawet nieświadome uczestnictwo w transakcji nastawionej na dokonanie przestępstw skarbowych nie prowadzi do ograniczenia tego prawa, o ile podmiot dokonujący odliczenia nie wiedział i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o nieuczciwych intencjach kontrahenta.

To sprawia, że podatnicy nie powinni rezygnować z odliczenia podatku wynikającego z faktur wystawionych przez podmioty nieaktywne. Nawet bowiem w przypadku niekorzystnych rozstrzygnięć organów podatkowych można z nimi walczyć. Jednak, aby walka ta była skuteczna, warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia.

radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 roku: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów, prowadzonym na stronach kancelarii premiera, została opublikowana informacja o pracach nad projektem ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie (najprawdopodobniej) od 2026 roku.

REKLAMA

Bank prosi o aktualizację danych twojej firmy? Oto dlaczego nie warto z tym zwlekać

Otwierasz serwis elektroniczny swojego banku i widzisz wiadomość o konieczności zaktualizowania danych osobowych lub firmowych? To nie przypadek. Potraktuj to jako priorytet, by działać zgodnie z prawem i zapewnić swojej firmie ciągłość świadczenia usług bankowych. Szczególnie że aktualizację można zrobić w kilku prostych krokach i w dogodnej dla ciebie formie.

Czy ominie Cię KSeF? Może jesteś w grupie, która nie będzie musiała stosować e-faktur w 2026 roku

W 2026 roku wchodzi w życie obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) dla większości przedsiębiorców w Polsce. System pozwala na wystawianie faktur ustrukturyzowanych i automatyczne przesyłanie ich do administracji podatkowej. Choć wielu przedsiębiorców będzie zobowiązanych do korzystania z platformy, istnieją wyjątki i odroczenia. Sprawdź!

Czy prawo stoi po stronie wierzyciela? Termin 60 dni, odsetki, rekompensaty, windykacja na koszt dłużnika, sąd

Nieterminowe płatności potrafią sparaliżować każdą firmę. Jest to dokuczliwe szczególnie w branży TSL, gdzie koszty rosną z dnia na dzień, a marże są minimalne. Każdy dzień zwłoki to realne ryzyko utraty płynności. Pytanie brzmi: czy prawo faktycznie stoi po stronie wierzyciela, a jeśli tak – jak z niego skutecznie korzystać?

KSeF dla rolników – rewolucja, która zapuka do gospodarstw w 2026 roku

Cyfrowa rewolucja wkracza na wieś! Już w 2026 roku także rolnik będzie musiał zmierzyć się z KSeF – Krajowym Systemem e-Faktur. Czy jesteś gotowy na koniec papierowych faktur, łatwiejsze rozliczenia i nowe wyzwania technologiczne? Sprawdź, co dokładnie się zmienia i jak przygotować swoje gospodarstwo, żeby nie zostać w tyle.

REKLAMA

KSeF tuż za rogiem: 5 pułapek, które mogą sparaliżować Twoją firmę. Jak się przed nimi uchronić?

Do obowiązkowego KSeF zostało już niewiele czasu. Choć większość firm twierdzi, że jest gotowa, praktyka pokazuje coś zupełnie innego. Niespodziewane błędy w testach, odrzucane faktury czy awarie mogą sparaliżować sprzedaż. Sprawdź pięć najczęstszych pułapek i dowiedz się, jak ich uniknąć.

Mały ZUS 2026: Podwyżka może niewielka, ale składka zdrowotna znów boli

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dna 11 września 2025 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokość minimalnej stawki godzinowej w 2026 r., minimalne wynagrodzenie w 2026 roku wyniesie 4806 zł, a minimalna stawka godzinowa 31,40 zł. Minimalne wynagrodzenie wpłynie również na wysokość preferencyjnych składek ZUS, tzw. mały ZUS oraz limit dla działalności nierejestrowanej. Znaczny wzrost też nastąpi w składce zdrowotnej.

REKLAMA