Odliczenie VAT z niezapłaconej faktury - kiedy jest możliwe
REKLAMA
REKLAMA
- Odliczenie VAT a niezapłacona faktura
- Termin odliczenia VAT (podatku naliczonego)
- Korekta, gdy minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności, a faktura nie została opłacona
- Termin odliczenia VAT, gdy minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności w momencie dokonywania odliczenia
Odliczenie VAT a niezapłacona faktura
Podatnik, który nie ureguluje należności wynikającej z faktury w ciągu 90 dni od upływu terminu jej płatności, jest obowiązany do skorygowania wartości odliczonego podatku naliczonego. Po uregulowaniu należności odliczenie przysługuje mu ponownie. Gdy w chwili odliczenia faktura jest nieopłacona, a minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności, należy wstrzymać się z odliczeniem do czasu zapłaty. Odliczenia należy dokonać w rozliczeniu za okres, kiedy dokonano zapłaty.
Termin odliczenia VAT (podatku naliczonego)
Podstawowy termin odliczenia podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury regulują postanowienia art. 86 ust. 10 ustawy o VAT. Co do zasady prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.
Przy czym odliczenie podatku naliczonego nie może być dokonane wcześniej niż w rozliczeniu za okres otrzymania faktury (art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy o VAT).
Podatnik, który nie skorzysta z prawa do odliczenia podatku naliczonego we wskazanym terminie, może tego dokonać za jeden z trzech następnych miesięcy, a w przypadku podatników stosujących rozliczenia kwartalne - w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych kwartałów. Po upływie wskazanych terminów obniżenie podatku należnego o podatek naliczony może być już realizowane poprzez korektę deklaracji za jeden z właściwych okresów rozliczeniowych. Z tym jednak zastrzeżeniem, że korekta nie może być złożona później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (art. 86 ust. 13 ustawy o VAT).
Oznacza to, że generalnie podatnik otrzymujący fakturę dokumentującą faktycznie zrealizowaną dostawę towarów lub wykonaną usług, w stosunku do której powstał obowiązek podatkowy w VAT, może dokonać na jej podstawie odliczenia podatku naliczonego bez względu na to, czy zapłacił już należność z niej wynikającą, czy też jeszcze nie.
Korekta, gdy minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności, a faktura nie została opłacona
Brak uregulowania całości lub części należności w terminie 90 dni, licząc od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze, zobowiązuje jednak dłużnika do dokonania korekty odliczonej kwoty podatku naliczonego w ramach tzw. ulgi na złe długi. Odpowiednie regulacje w tym zakresie zawierają unormowania art. 89b ust. 1 ustawy o VAT.
Nabywca dokonuje korekty podatku naliczonego "in minus" w rozliczeniu za okres, w którym mija 90 dzień od dnia upływu terminu płatności określonego w umowie lub na fakturze. Przy częściowym uregulowaniu należności korekta dotyczy podatku naliczonego przypadającego na tę nieuregulowaną część (art. 89b ust. 2 ustawy o VAT). Dłużnik może uniknąć obowiązku korekty podatku naliczonego, o ile ureguluje należność do końca okresu rozliczeniowego, w którym upływa ten 90-dniowy termin (art. 89b ust. 1a ustawy o VAT). Późniejsze uregulowanie należności upoważnia dłużnika do odpowiedniej korekty powrotnej polegającej na zwiększeniu wartości podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym uregulował należność. Przy częściowym uregulowaniu należności dokonuje się proporcjonalnego zwiększenia kwoty podatku naliczonego (art. 89b ust. 4 ustawy o VAT).
Termin odliczenia VAT, gdy minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności w momencie dokonywania odliczenia
Oczywiście podatnik nie musi czekać z odliczeniem, aż ureguluje należność za fakturę, chyba że korzysta z metody kasowej. Jeżeli nie odliczył VAT, gdy nie upłynęło 90 dni od ustalonego terminu płatności, pojawiają się wątpliwości, jak powinien postąpić, gdy chce dokonać odliczenia z nieopłaconej faktury, a minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności. Z oczywistych względów dłużnik nie będzie wówczas zobligowany do obniżenia kwoty podatku naliczonego w ramach ulgi na złe długi. Normy art. 89b ust. 1 ustawy o VAT odnoszą się bowiem wprost do korekty odliczonej kwoty podatku naliczonego. Skoro nabywca nie dokonał jeszcze odliczenia, nie może być tym samym obowiązany do jego korekty. Podatnik uzyska prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z takiej faktury dopiero wtedy, gdy ją opłaci.
Gdy podatnik nie odliczył VAT z faktury na bieżąco, a minęło 90 dni od ustalonego terminu płatności i faktura nadal nie została uregulowana, to musi się wstrzymać z odliczeniem do czasu zapłaty.
W związku z tym powstaje pytanie, czy w takim przypadku podatnik powinien realizować odliczenie na bieżąco czy poprzez odpowiednią korektę deklaracji VAT?
W sytuacji gdy termin odliczenia podatku naliczonego jeszcze nie upłynął, odliczenie może być realizowane w rozliczeniu za okres, w którym podatnik ureguluje należność z faktury.
11 listopada 2022 r. krajowy podatnik VAT nabył towar (materiały budowlane). W tym samym dniu otrzymał zarówno towar, jak i fakturę. Termin płatności przypadał na 18 listopada 2022 r. Nabywca nie uregulował jednak należności wynikającej z faktury w terminie. Uczynił to dopiero 28 lutego 2023 r. Do dnia zapłaty należności nie skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego na podstawie otrzymanej faktury. Nabywca rozlicza się z tytułu VAT za okresy miesięczne.
Okres 90 dni, licząc od dnia upływu terminu płatności określonego w fakturze, minął 16 lutego 2023 r. Nabywca jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego, wynikającego z faktury otrzymanej w listopadzie 2022 r., w rozliczeniu za luty 2023 r. Jest to trzeci kolejny okres rozliczeniowy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy w VAT.
Jak jednak zachować się w sytuacji, gdy wynikający z art. 86 ust. 11 ustawy o VAT termin odliczenia podatku naliczonego już upłynął. Odliczenie podatku naliczonego w trybie art. 86 ust. 13 ustawy o VAT, poprzez korektę deklaracji VAT, nie wydaje się właściwe. Podatnik, który dokonałby takiej korekty podatku naliczonego "in plus", byłby przecież od razu obowiązany do jego pomniejszenia w ramach ulgi na złe długi, z uwagi na uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności. Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną, jeżeli wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy o VAT). W praktyce dłużnik zrealizowałby jednocześnie dwie korekty podatku naliczonego, których wartości w efekcie się znoszą. Dopiero później dokonywałby faktycznego odliczenia kwoty podatku naliczonego.
Takie działania nie znajdują jednak żadnego uzasadnienia. W konsekwencji wszystkich przeprowadzonych operacji podatnik i tak dokonałby ostatecznie odliczenia podatku naliczonego w rozliczeniu za miesiąc uregulowania należności. Realizacja odliczenia podatku naliczonego poprzez korektę deklaracji VAT i jego późniejsze pomniejszanie na podstawie art. 89b ust. 1 ustawy o VAT nie powinna być tym samym w praktyce stosowana. W podobnych przypadkach dłużnik, który uregulował należność po 90 dniach, licząc od upływu terminu płatności wynikającego z umowy lub faktury, a wcześniej nie skorzystał z prawa do odliczenia podatku naliczonego, nie powinien już stosować zasad ogólnych, wynikających z unormowań art. 86 ust. 10, 11 i 13 ustawy o VAT. Odliczenie będzie wówczas realizowane na zasadzie kasowej, czyli w rozliczeniu za okres, w którym dłużnik ureguluje należność wynikającą z otrzymanej faktury.
Zasadność takiego trybu postępowania potwierdzają również organy podatkowe. Przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 listopada 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.425.2022.1.AA) rozpatrywano sprawę podatnika, który pomimo otrzymania faktury zakupowej uprawniającej do odliczenia podatku naliczonego nie obniżył na jej podstawie podatku należnego o podatek naliczony w terminach wskazanych w art. 86 ust. 10, 11 lub 13, a następnie dopiero po upływie terminu wskazanego w art. 89b ust. 1 ustawy o VAT (tj. 90 dni od terminu płatności) uregulował należność. Na tle przedstawionego stanu faktycznego organ podatkowy uznał, że spółka ma:
(…) prawo odliczyć podatek naliczony wynikający z ww. faktury, w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana z zastrzeżeniem terminu wskazanego w art. 86 ust. 13 ustawy - tj. nie później niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Ponadto nie jest zobligowana do dokonania korekty deklaracji za miesiąc, w którym powstało prawo do odliczenia podatku naliczonego w związku z otrzymaną fakturą, ani też dokonania korekty kwoty podatku naliczonego za wcześniejsze okresy rozliczeniowe, o której mowa w art. 89b ust. 1 ustawy.
Analogicznie argumentowano w interpretacjach indywidualnych Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.246.2020.1.AS) oraz z 10 maja 2022 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.100.2022.1.AK).
Prezentowana wykładnia przepisów jest zbieżna z celem regulacji ulgi na złe długi, która ma pozbawiać dłużnika nabytego uprzednio prawa do odliczenia podatku naliczonego aż do czasu faktycznego uregulowania należności wynikającej z faktury. Podatnik niedokonujący obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z niezapłaconej faktury, sam pozbawia się tego prawa. Odebranie prawa do odliczenia podatku naliczonego nie może mieć jednak oczywiście charakteru definitywnego.
W takich przypadkach każdorazowo należy mieć na uwadze wynikający z art. 86 ust. 13 ustawy o VAT termin przedawnienia prawa do odliczenia podatku naliczonego. Okres przysługującego nabywcy prawa do skorzystania z odliczenia wynosi 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. Uregulowanie należności wynikającej z faktury już po tym terminie pozbawia podatnika możliwości odliczenia kwoty podatku naliczonego.
Podstawa prawna: art. 19a ust. 1 i 8, art. 86 ust. 10, ust. 10b pkt 1, ust. 11 i 13, art. 89a ust. 1 i 1a, art. 89b ust. 1, 1a, 2 i 4 oraz art. 106i ust. 7 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707,.
Powołane interpretacje:
- pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 4 listopada 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.425.2022.1.AA)
- pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 sierpnia 2020 r. (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.246.2020.1.AS)
- pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 maja 2022 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.100.2022.1.AK)
Ewa Kowalska, ekspert w zakresie VAT
REKLAMA
REKLAMA
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat