Biała lista podatników VAT (white list) od 1 września 2019 r.

Wprowadzenie jednego wykazu podatników VAT przewiduje ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1018), która wchodzi w życie z dniem 1 września 2019 r.

- Efektem white listy jest przede wszystkim stworzenie nowoczesnego, łatwo dostępnego, dostępnego automatycznie rejestru, który umożliwia sprawdzenie czy dany podmiot na chwilę przeprowadzanej transakcji jest zarejestrowanym podatnikiem i jaka jest jego historia. Chodziło nam o automatyzację tego procesu, o to, żeby było łatwo, żeby można było robić to online – powiedział Wojciech Śliż, dyrektor Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów, w wywiadzie udzielonym Infor.pl.

Podmioty w wykazie

Zgodnie z brzemieniem nowych przepisów Szef Krajowej Administracji Skarbowej będzie prowadził w postaci elektronicznej wykaz podmiotów (art. 96b. ust. 1 pkt 1-2 ustawy o VAT):

1) w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;

2) zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.

Zakres danych w wykazie

Wykaz będzie zawierał następujące dane powyższych podmiotów (art. 96b. ust. 3 ustawy o VAT):

1) firmę (nazwę) lub imię i nazwisko;

2) numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany;

2a) status podmiotu:

a) w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT,

b) zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony”, w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona;

3) numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany;

4) numer PESEL, o ile podmiot posiada;

5) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany;

6) adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną;

7) adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres miejsca zamieszkania, w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – w odniesieniu do osoby fizycznej;

8) imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL;

9) imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL;

10) imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL;

11) daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;

12) podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;

13) numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu STIR w rozumieniu art. 119zg pkt 6 Ordynacji podatkowej.

Przy czym wykaz w zakresie dotyczącym podmiotów w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT nie zawiera danych, o których mowa w pkt 13, a w przypadku podmiotów, o których mowa w art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy o VAT – danych, o których mowa w pkt 4 i 8-10.

Natomiast w przypadku podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT, w tym podmiotów, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona wykaz nie zawiera danych, o których mowa w pkt 4 i 8-10.

Warto w szczególności zwrócić uwagę, że w związku z umieszczeniem w nowym wykazie podatników VAT rachunków rozliczeniowych kontrahenta, podatnik przed dokonaniem przelewu do danego kontrahenta powinien sprawdzać, czy dany rachunek rozliczeniowy zgadza się z tym znajdującym się w wykazie.

- Chodzi o sprawdzenie, które będzie można wykonać bardzo prosto i które czasami może przynieść zaskakujące i nieoczekiwane odkrycia. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie miał moment, żeby się zastanowić, zanim dokona płatności – zaznaczył Wojciech Śliż w wywiadzie dla Infor.pl

Ważne!
Wykaz będzie udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, czy podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane tego podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień, z wyjątkiem danych, o których mowa w ust. 3 pkt 1-3, które są udostępniane według stanu na dzień sprawdzenia.
Dostęp do wykazu będzie możliwy także za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Wykreślenie z rejestru

Szef Krajowej Administracji Skarbowej wykreśla podmiot z wykazu po upływie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji podmiotu jako podatnika VAT albo wykreślił podmiot z rejestru jako podatnika VAT.

Aktualizacja danych w wykazie

Wykaz ma być aktualizowany w dni robocze, raz na dobę.

Ważne!
Ustawodawca wskazał, że podanie do publicznej wiadomości danych zawartych w wykazie nie narusza przepisów o tajemnicy skarbowej.

Wnioski podatników dotyczące danych

Podatnicy będę mieli możliwość składania wniosków w związku z danymi zawartymi w bazie do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Jak w wynika bowiem z nowych przepisów (art. 96b ust. 10-12 ustawy o VAT):

- Szef Krajowej Administracji Skarbowej, z urzędu lub na wniosek, usuwa lub prostuje dane inne niż dane osobowe zawarte w wykazie niezgodne ze stanem rzeczywistym;

- podmiot, którego dane zostały zawarte w wykazie, może złożyć do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej wniosek o usunięcie lub sprostowanie danych innych niż dane osobowe niezgodnych ze stanem rzeczywistym wraz z uzasadnieniem;

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

- Szef Krajowej Administracji Skarbowej odmawia, w drodze decyzji, usunięcia lub sprostowania danych innych niż dane osobowe zawartych w wykazie wskazanych we wniosku podmiotu, jeżeli spowodowałoby to niezgodność ze stanem rzeczywistym.

Zmiany w ustawie o PIT i ustawie o CIT

Oprócz powyższych zmian w ustawie o VAT, odnoszących się bezpośrednio do zasad funkcjonowania wykazu podatników, zawartych tam danych, ustawodawca wprowadził również zmiany na gruncie ustawy o PIT oraz ustawy o CIT. Prześledźmy nowe przepisy w zakresie ustawy o PIT.

1) Zapłata na rachunek inny niż zawarty w wykazie

W ustawie o PIT, z godnie z zapisami nowelizacji, wprowadzony został przepis, który mówi, że w przypadku gdy podatnik, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą jest obowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy, dokona zapłaty tej należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT, u podatnika ustala się przychód w dniu zlecenia przelewu. Przychód ten ustala się w takiej wysokości, w jakiej płatność została dokonana na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT.

Przy czy nie ustala się tego przychodu, jeżeli płatność dokonana przez podatnika:

1) wynika z transakcji innej niż określona w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców lub

2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy VAT, a podatnik złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Ważne!
Art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców zakłada, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

2) Brak możliwości zaliczenia do kosztów

Co istotne, podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą nie zaliczą do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy - Prawo przedsiębiorców:

1) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub

2) została dokonana przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT - w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez dostawcę towarów lub usługodawcę zarejestrowanego na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny.

Natomiast w przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 19 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców została dokonana z naruszeniem przepisów (tj. zapłata została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego lub na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów), podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w tej części:

1) zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo

2) w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów - zwiększają przychody

- w miesiącu, w którym odpowiednio została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego albo został zlecony przelew.

Przy czym przepisów powyższych nie stosuje się, w przypadku gdy podatnik dokonujący płatności dokonał zapłaty należności przelewem na rachunek inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT, i złożył zawiadomienie, o którym mowa w art. 117ba § 3 Ordynacji podatkowej, do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Analogiczne zmiany przewidziane zostały w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe nowe regulacje (w PIT i CIT) wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Podstawa prawna:

- ustawa z dnia 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 1018).