REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sankcja VAT grozi nawet uczciwym podatnikom

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Sankcja VAT grozi nawet uczciwym podatnikom /Shutterstock
Sankcja VAT grozi nawet uczciwym podatnikom /Shutterstock
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Urząd skarbowy nałożył na przedsiębiorstwo dodatkową sankcję VAT, mimo że nie było żadnego uszczuplenia. Co prawda kontrahenci pomylili się w rozliczeniach, ale poprawili błędy, zanim budżet państwa cokolwiek stracił

Uszczuplenie to słowo klucz. Gdzie nie doszło do uszczuplenia należności dla fiskusa, miało nie być kary. W założeniu przepisy o dodatkowym zobowiązaniu podatkowym (sankcji VAT) miały piętnować przedsiębiorców działających nieuczciwie i zachęcać do prawidłowych rozliczeń z fiskusem. Niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie (z 21 lutego 2019 r., sygn. akt I SA/Sz 873/18 - nieprawomocny) pokazuje jednak, że praktyka rozminęła się z teorią.

REKLAMA

REKLAMA

Co więcej, czytając dosłownie przepisy o sankcjach, nie można wykluczyć, że do sądów trafią inne, równie absurdalne sprawy. Jak bowiem wskazują eksperci, sankcję można nałożyć, nawet gdy przedsiębiorca skoryguje deklarację, ale bez jakichkolwiek skutków dla budżetu państwa. Słowem, gdy podatnik nie musi niczego dopłacać.

Ministerstwo Finansów odpierało już te zarzuty, wskazując, że kto skoryguje deklarację i nie jest nic winien fiskusowi, nie zapłaci dodatkowych 20 proc. ("Sankcje tylko dla zalegających z VAT", DGP nr 26/2017).

Wyjaśnienia te nie przekonały jednak ekspertów. Wskazują, że przepisy nie wykluczają nakładania sankcji, nawet gdy firma popełni czeski błąd i np. w deklaracji zamiast 10 tys. zł netto i 2300 zł VAT wykaże 10 tys. zł i 23 tys. zł VAT.

- Problem ze stosowaniem przepisów o sankcjach VAT wynika zarówno z ich konstrukcji, jak i z umiejscowienia w ustawie. Nie warunkują one nałożenia dodatkowego zobowiązania od wystąpienia realnej szkody po stronie Skarbu Państwa czy od świadomości lub intencji, jakie kierowały podatnikami - tłumaczy Krzysztof Ugolik, starszy menedżer w dziale doradztwa podatkowo-prawnego w PwC.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W efekcie - jak mówi ekspert - sankcje są nakładane bezrefleksyjnie, w oderwaniu od faktycznych okoliczności.

Problemy dla uczciwych

Tak właśnie stało się w sprawie, która trafiła do szczecińskiego sądu.

W kwietniu 2017 r. spółka złożyła wniosek o zwrot nadwyżki VAT naliczonego nad należnym. Jej przyczyną był m.in. podatek z faktur dokumentujących zakup nieruchomości. Sprzedającym był bank.

REKLAMA

W trakcie kontroli w spółce urzędnicy zakwestionowali jej rozliczenia podatkowe. Stwierdzili, że transakcja powinna być wolna od VAT. W związku z tym bank doprowadził do poprawienia aktu notarialnego oraz skorygował pierwotną fakturę, a korektę wysłał spółce. Na tej podstawie firma obniżyła odpowiednio kwotę VAT do zwrotu z budżetu państwa.

Co w tej sytuacji zrobił naczelnik urzędu skarbowego? Nałożył na spółkę sankcję w wysokości 20 proc. kwoty zawyżenia zwrotu podatku. Decyzję tę podtrzymał następnie dyrektor izby administracji skarbowej.

Spółka uważała, że nie powinna być karana, bo - jak podkreślała - rozliczając fakturę wystawioną przez bank, działała w dobrej wierze.

WSA w Szczecinie przyznał jej rację. Zwrócił uwagę na to, że w całej tej transakcji dominującą rolę odegrał bank, również dlatego że to on kredytował zakup nieruchomości przez spółkę. Realnie więc patrząc, nie mogła ona przeforsować innego modelu rozliczeń transakcji.

Ponadto, skoro spółka zapłaciła bankowi cenę wykazaną na fakturze, czyli wraz z VAT, a podatek ten trafił potem do budżetu państwa, to Skarb Państwa nie stracił ani złotówki z należnych mu wpływów - podkreślił szczeciński WSA. Przypomniał, że sankcja miała w założeniu ustawodawcy mobilizować do uczciwych rozliczeń z fiskusem. A w tej sprawie spółka nie działała w sposób nieuczciwy - zauważył WSA.

Orzekł więc, że przedsiębiorca, który wskutek błędu kontrahenta wystąpił o zwrot zawyżonej kwoty podatku naliczonego, nie powinien być karany dodatkowym zobowiązaniem podatkowym.

Eksperci określają wyrok jako precedensowy.

Kumulacja kar

Sankcji tym bardziej nie uniknie podatnik, który złoży czynny żal i skoryguje deklarację, dopłacając brakującą kwotę podatku. Potwierdził to wyrok WSA w Bydgoszczy z 18 października 2018 r. (sygn. akt I SA/Bd 493/18, nieprawomocny).

Chodziło o podatnika, któremu również groziła 20-proc. sankcja. Przedsiębiorca co prawda zawyżył podatek do zwrotu, ale skorygował swoje rozliczenia i dopłacił daninę.

Polecamy: VAT 2019. Komentarz

Uważał, że skoro potencjalnie groziłaby mu odpowiedzialność karnoskarbowa ("potencjalnie", bo podatnik złożył czynny żal), to nie podlega już pod przepisy o sankcjach VAT. Kary nie mogą się bowiem dublować, co wynika wprost z art. 112b ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT - argumentował przedsiębiorca.

Sąd stanął jednak po stronie fiskusa. Zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 16a kodeksu karnego skarbowego czynny żal, czyli złożenie prawnie skutecznej korekty deklaracji i wpłata zaległości podatkowej, wyklucza sankcję karną. Skoro więc podatnikowi nie grozi już odpowiedzialność karnoskarbowa, to urzędnicy mogą go ukarać 20-proc. sankcją VAT.


Podatnicy, którym grozi dodatkowa sankcja, nie muszą się też obawiać podwyższonych 150-proc. odsetek za zwłokę. Jeśli urzędnicy nałożą przez pomyłkę i jedno, i drugie, to pierwszeństwo zawsze ma sankcja VAT, a ewentualnie wpłacone odsetki powinny być przeksięgowane. Przypomniał o tym WSA w Rzeszowie w wyroku z 31 stycznia 2019 r. (sygn. akt I SA/Rz 784/18). Spółka uważała, że nie powinna płacić dotkliwszej kary (w tym wypadku była nią sankcja VAT). WSA wyjaśnił jednak, że pierwszeństwo sankcji nad podwyższonymi odsetkami za zwłokę wynika wprost z art. 56ba ordynacji podatkowej i kolejności tej nie można zmieniać.

Czas na zmiany

Eksperci nie mają wątpliwości, że wszystkie opisane spory są wynikiem nieprecyzyjnego brzmienia przepisów. Dopóki więc nie zostaną one zmienione, dopóty urzędnicy nie zmienią swojej praktyki i podobne sprawy będą trafiać na sądową wokandę - przewidują doradcy.

- Bez nowelizacji przepisów zawsze będzie istnieć niebezpieczeństwo, że nadgorliwy urzędnik ukarze uczciwego przedsiębiorcę, a ten będzie musiał szukać sprawiedliwości w sądach - komentuje Łukasz Blak, doradca podatkowy w Certus LTA.

- I trudno obwiniać o to samych urzędników - zauważa Przemysław Antas, radca prawny w Antas Legal.

Zdaniem Krzysztofa Ugolika z ustawy o VAT powinno wprost wynikać, że nie ma mowy o sankcji, gdy nie doszło do uszczuplenia dochodów budżetowych, a sam sposób przeprowadzenia transakcji wynikał ze zgodnego zamiaru stron. Podobnie uważają inni eksperci. ©℗

Mariusz Szulc

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: gazetaprawna.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

REKLAMA

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

REKLAMA

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

Zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych prawdopodobnie od 2026 r. Koniec obecnych korzyści? Co planuje Ministerstwo Finansów?

Fundacje rodzinne miały być długo oczekiwanym narzędziem sukcesji i ochrony majątku polskich przedsiębiorców. W Polsce działa około 800 tysięcy firm rodzinnych, które odpowiadają za nawet 20% PKB. To właśnie dla nich fundacje miały stać się mechanizmem zapewniającym ciągłość, bezpieczeństwo i porządek w zarządzaniu majątkiem. Choć ich konstrukcja budzi zainteresowanie i daje realne korzyści, to już po dwóch latach funkcjonowania szykują się poważne zmiany prawne. O ich konsekwencjach mówi adwokat Michał Pomorski, specjalista w zakresie prawa podatkowego z kancelarii Pomorski Tax Legal Finance.

REKLAMA