Elektroniczny wykaz podatników VAT (white list)

Zobacz też dwie pierwsze części wywiadu z dyr. Śliżem i dyr. Makowskim:
Po 1 lipca 2020 r. deklaracja VAT tylko w pliku JPK_VAT
Kasy fiskalne online już są, kasy wirtualne nadchodzą

Infor.pl:  Nowelizacja ustawy o VAT z 12 kwietnia br. (Dz.U. 2019 poz. 1018) zakłada m.in. utworzenie jednej elektronicznej bazy danych podatników VAT, tzw. white list. Jakie dane będzie zawierała ta baza?

Zbigniew Makowski: Będzie to lista scalająca to, co mamy w tej chwili, a mamy w tej chwili możliwość sprawdzenia statusu podatników, mamy listę wykreślonych i listę niezarejestrowanych podatników. Wszystko to scalamy w jedną listę, plus bardzo mocno uzupełniamy funkcjonalność sprawdzania podatników zarejestrowanych, dajemy – można powiedzieć – ich pełną historię VAT-owską, czyli wskazujemy od kiedy są zarejestrowani, adres, nazwę, daty wykreśleń, przywróceń, tak, żeby podatnik sprawdzający swojego kontrahenta miał pełną wiedzę o tym, co się z jego kontrahentem działo na przestrzeni czasu. Do tego bardzo istotna zmiana, dodajemy rachunek rozliczeniowy, który będzie ujawniony na tej liście.

Od kiedy lista będzie dostępna i w jaki sposób będzie można z niej korzystać?

Zbigniew Makowski: Od 1 września 2019 roku lista wchodzi w zakresie możliwości sprawdzania, weryfikacji kontrahentów, natomiast od 1 stycznia 2020 roku wchodzą obowiązki związane z płatnościami na rachunki ujawnione w tym wykazie.

Jakie korzyści oraz ułatwienia dla podatników wiążą się z powstaniem tej bazy? Czy korzystanie z niej zminimalizuje ryzyko nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT?

Wojciech Śliż: Taki jest cel tej bazy. Podstawą systemu VAT-owskiego jest posiadanie właściwej bazy podatników. Najlepiej pokazuje to przykład, co się wydarzyło na przełomie lat 2016-2018, kiedy okazało się, że z bazy podatników zarejestrowanych ubyło prawie 300 tys. podatników. Okazało się, że te 300 tys. podatników nie powinno posiadać statusu podatnika VAT, z różnych przyczyn.

Polecamy: Najnowsze zmiany w VAT. Sprawdź!

Polecamy: Praktyczny przewodnik po zmianach w VAT. Sprawdź!

Polecamy: AKADEMIA VAT z Radosławem Kowalskim (od 30 sierpnia do 10 września) – Cykl 3 webinariów: 8 wybranych zmian w VAT - praktyczny przegląd dla księgowych, Split payment, Biała lista podatników VA

To duża liczba.

Wojciech Śliż: Tak, bardzo duża, ale to ćwiczenie mamy już za sobą. Uznaliśmy, że z punktu widzenia kontrahentów, czyli osób od których wymagamy należytej staranności, istotnym jest, żeby posiadały też wiedzę, jakie były powody wykreślenia z listy podatników. Znacząca część tych wykreśleń dotyczyła zawieszenia działalności. Na pewno nie należy penalizować, czy też okładać infamią tego typu podmioty. Natomiast dość interesująca jest informacja o tym, że z jakichś twardych powodów, problemów z podatkami ktoś został historycznie wyrejestrowany i stara się zostać kontrahentem innego podatnika.

Jeśli do tego dodamy rozwiązanie z publikowanymi rachunkami bankowymi, eliminujemy jeszcze inny rodzaj przestępstwa, czyli firmanctwo. Jest to bardzo prosty mechanizm przestępczy, ale ciągle jeszcze bardzo efektywny, dlatego że właściwie każdy może się podszyć pod istniejącą firmę, wystawiając rzekomo jej fakturę, a podając swój rachunek, a może nawet nie swój, ale podstawionej osoby. White lista taką możliwość wyeliminuje, oczywiście o tyle, o ile podatnicy będą sprawdzali czy do danego podatnika dany rachunek jest tam przypisany i czy został zgłoszony do urzędu skarbowego.

Oznacza to, że korzystanie z danych podatników VAT zawartych w bazie, w tym rachunku bankowego podatnika, zapewnia bezpieczeństwo przedsiębiorcom?

Wojciech Śliż: W istotny sposób zapewnia. Chodzi o sprawdzenie, które będzie można wykonać bardzo prosto i które czasami może przynieść zaskakujące i nieoczekiwane odkrycia. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie miał moment, żeby się zastanowić, zanim dokona płatności.

Mam nadzieje, ze zauważyli Państwo, że wszystkie działania jakie prowadzimy, tzn. niezależnie od tego w jakim obszarze są, wzajemnie się uzupełniają i każdy z nich ma inny efekt. Efektem white listy jest przede wszystkim stworzenie nowoczesnego, łatwo dostępnego, dostępnego automatycznie rejestru, który umożliwia sprawdzenie czy dany podmiot na chwilę przeprowadzanej transakcji jest zarejestrowanym podatnikiem i jaka jest jego historia. Chodziło nam o automatyzację tego procesu, o to, żeby było łatwo, żeby można było robić to online.

Jak często dane w bazie będą aktualizowane?

Wojciech Śliż: Baza będzie aktualizowana codziennie.

Czy MF szykuje jakieś interpretacje ogólne, czy objaśnienia podatkowe w zakresie VAT? Jeżeli tak, to jakich tematów będą dotyczyć i kiedy można się ich spodziewać?

Wojciech Śliż: Przyjęliśmy w tej kadencji praktykę wydawania objaśnień podatkowych do nowelizacji ustawy o VAT. Zatem na pewno pojawią się objaśnienia do nowelizacji w sprawie kas fiskalnych (tu m.in. zostaną wyjaśnione kwestie dotyczące ulgi z tytułu zakupu kasy fiskalnej) i nowelizacji w zakresie white list.

Analizujemy też na bieżąco najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W szczególności chodzi tu o wyroki TSUE dot. Budimexu (w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego przy usługach budowlanych), Grupy Lotos (w zakresie rozliczania usług turystycznych) oraz Vega International Car Transport and Logistic – Trading GmbH (w zakresie kart paliwowych). Po zakończeniu analizowania tych wyroków, wydamy bądź objaśnienia bądź interpretacje ogólne.

Pytania zadawali Paweł Huczko i Adam Kuchta, redaktorzy portalu infor.pl.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: VAT 2019. Komentarz