Rejestr podatników VAT czynnych

Jakie prawa i obowiązki dot. VAT ma podatnik, który został przez urząd skarbowy wykreślony z rejestru czynnych podatników VAT? Czy za okres bycia nieaktywnym podatnikiem VAT można odliczyć VAT?

Ministerstwo Finansów przygotowało nowe wzory dokumentów związanych z rejestracją w zakresie podatku od towarów i usług. Oprócz nowego wzoru zgłoszenia VAT-R (wersja 14), pojawiły się także nowe wzory VAT-5, VAT-5UE oraz VAT-Z. Rozporządzenie wprowadzające nowe wzory VAT wchodzi w życie 1 kwietnia 2020 r.

Od 1 września 2019 r. zacznie funkcjonować jeden elektroniczny wykaz podatników VAT (tzw. biała lista podatników VAT- white list). Wykaz ten będzie prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej i znajdą się w niej podmioty zarejestrowane jako czynni lub zwolnieni podatnicy VAT (w tym podmioty, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona) oraz podmioty w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT. Wykaz ten będzie udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministra Finansów. W rozmowie z infor.pl Wojciech Śliż, dyrektor Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów i jego zastępca Zbigniew Makowski przybliżają nowe przepisy w tym zakresie.

Rada Ministrów przyjęła 12 marca 2019 r. projekt nowelizacji ustawy o VAT, który przewiduje utworzenie jednego wykazu podatników VAT. Wśród danych o firmach znajdą się m.in. ich numery kont, na które powinny być dokonywane przelewy. Od 2020 roku przelewów przekraczających kwotę 15 tys. zł, realizowanych na rachunki inne niż wskazane w wykazie nie będzie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Celem tych zmian - jak podkreśliło Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu projektu - jest dalsze uszczelnienie systemu VAT oraz ograniczanie ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT. Podatnicy będą np. mieli możliwość prześledzenia całej historii rejestracji kontrahentów dla celów VAT.

Przepisy w tym zakresie obowiązują od stycznia 2017 r. i od samego początku budzą kontrowersje. W szczególności krytykowana jest możliwość wykreślenia podatnika z rejestru czynnych podatników VAT bez żadnego powiadomienia o tym fakcie. Organy wykreślają podatników, a firmy funkcjonują (często bez wiedzy, że one lub ich kontrahenci mogli zostać wykreśleni z rejestru VAT). Przepisy nie przewidują bowiem odpowiedniej formy rozstrzygnięcia o usunięciu podatnika z rejestru VAT, a organy nie są nawet zobowiązane do zawiadomienia zainteresowanego podatnika o jego usunięciu z ww. rejestru.

Wyrok TSUE w sprawie Paper Consult (C 101/16) z 19 października 2017 r., dotyczący prawa do odliczenia VAT od podatników „nieaktywnych”, tak jak się można było spodziewać uwzględnia opinię Rzecznika Generalnego. Rzecznik wypowiadając się czerwcu br. w sprawie pytań prejudycjalnych, wniesionych przez rumuński sąd wskazał bowiem, że dyrektywa 2006/112 stoi na przeszkodzie przepisom państw UE, które przewidują odmowę odliczenia z tego tylko powodu, że podatnik, od którego nabyto towary lub usługi, został uznany za „nieaktywnego". Powyższe potwierdził również TSUE w orzeczeniu z 19 października 2017 r.

Naczelnik urzędu skarbowego może wykreślić firmę z rejestru czynnych podatników VAT z tego powodu, że inna firma wyłudziła podatek. Odzyskanie statusu podatnika nie będzie łatwe. Organy podatkowe mają nowe uprawnienie do walki z wyłudzeniami w VAT. Jest nim możliwość wykreślania z rejestru firm, które nie dochowały należytej staranności i brały udział w transakcjach z oszustami wyłudzającymi VAT.