REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czynny żal – co warto wiedzieć?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Robert Nogacki
radca prawny
Czynny żal
Czynny żal
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Czynny żal to instytucja pozwalająca na ograniczenie skutków odpowiedzialności karno-skarbowej. Jak złożyć czynny żal? Kiedy czynny żal jest skuteczny, a kiedy bezskuteczny? Kiedy czynny żal do JPK?

Co to jest czynny żal?

Rozliczenia podatkowe są skomplikowanym procesem. Wymagają wiedzy, sumienności oraz terminowości. Zdarza się, że podatnicy nieświadomi ciążących na nich obowiązków, zapominający albo z przyczyn organizacyjnych niemogący dopełnić obowiązków popełnią wykroczenie albo nawet przestępstwo zagrożone odpowiedzialnością osobistą wynikającą z Kodeksu karnego skarbowego.

REKLAMA

REKLAMA

W takim przypadku mają do dyspozycji specjalne narzędzie, jakim jest czynny żal, który pozwala na uniknięcie kary za niedopełnienie obowiązków wobec fiskusa związanych z terminowym rozliczeniem i zapłatą podatku. Najbardziej popularną formą zawiadomienia jest składanie go na piśmie, jednak od pewnego czasu można do tego wykorzystać także środki komunikacji elektronicznej – skrzynkę e-PUAP.

Zgodnie z art. 16 § 1 Kodeksu karnego skarbowego „nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu”. Ponadto sprawca musi dopełnić obowiązków, których zaniedbania się dopuścił, popełniając przestępstwo lub wykroczenie. Innymi słowy, w przypadku popełnienia czynu zabronionego określonego w KKS należy czym prędzej złożyć samodonos do urzędu skarbowego oraz wypełnić ciążące na podatniku obowiązki. Czynny żal ogranicza jedynie skutki odpowiedzialności karno-skarbowej. Zobowiązanie podatkowe wraz z odsetkami i tak powinno być rozliczone.

Kiedy czynny żal jest skuteczny?

Powyżej wskazane są warunki skorzystania z czynnego żalu. W pierwszej kolejności sprawca musi ujawnić popełnienie czynu zabronionego. Innymi słowy, sam musi się przyznać do popełnienia błędu. Po drugie musi opisać istotne okoliczności. Aby czynny żal był skuteczny, okoliczności powinny być możliwie najpełniej opisane, zgodnie ze stanem faktycznym. Po trzecie podatnik musi ujawnić osoby współdziałające.

Kiedy czynny żal jest bezskuteczny?

REKLAMA

Zgodnie z art. 16 § 5 pkt 1 KKS instytucja czynnego żalu staje się bezskuteczna w przypadku, gdy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną informację o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Przepis nie precyzuje jednak, o jaki rodzaj dokumentu chodzi. Wydaje się, że może to być dokument zarówno procesowy, jak i z czynności operacyjno-rozpoznawczych, jeżeli dokumentuje on w sposób dostatecznie wyraźny, aby można określić znamiona czynu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ponadto czynny żal zgodnie z pkt 2 ww. przepisu jest bezskuteczny po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, tj. jeżeli organ dokonał już czynności sprawdzającej, przeszukania, kontroli zmierzających do ujawnienia przestępstwa, chyba że zgromadzone informacje nie pozwalałyby dokonać jednoznacznych ustaleń. Przepis pkt 2 dotyczy czynności służbowej zmierzającej do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia, a nie jakiejkolwiek czynności służbowej.

Ustawodawca przewidział także katalog podmiotów, które nie mogą korzystać z tej instytucji. Zgodnie z § 6 instytucji czynnego żalu nie stosuje się w przypadku sprawcy, który:

„1) kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;

2) wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego;

3) zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia, o którym mowa w § 1, dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku;

4) nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony”.

Powyższych sprawców charakteryzuje szczególny motyw działania prowadzący do wykroczenia lub przestępstwa skarbowego. Ustawodawca zdecydował, że takich motywacji nie można „usprawiedliwić” czynnym żalem.

Jak złożyć czynny żal?

Czynny żal można złożyć na piśmie, ustnie do protokołu albo na piśmie utrwalonym w postaci elektronicznej opatrzonej podpisem elektronicznym kwalifikowanym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym. Sam proces składania jest bardzo prosty i odbywa się za pomocą e-PUAP albo portalu podatkowego. Powyższe rozwiązanie należy ocenić bardzo pozytywnie, ponieważ znacznie ułatwia ono komunikację z urzędem oraz zwiększa poczucie bezpieczeństwa, szczególnie dla osób rozliczających podatki. Należy zaznaczyć, że w związku z koronawirusem nie zostały wprowadzone żadne inne rozwiązania umożliwiające np. późniejsze składanie czynnego żalu albo brak obowiązku składania czynnego żalu w okresie pandemii.

Jak napisać czynny żal?

Poza istotnymi problemami związanymi z instytucją czynnego żalu wynikającymi z art. 16 § 5 KKS, częstym problemem podatników jest także wdrożenie odpowiednich procedur KKS, gdzie zdefiniowany zostanie katalog czynności podlegających kodeksowi karnemu-skarbowemu, czyli okoliczności, w których powinno się składać czynny żal. Co do zasady są to takie sytuacje jak w szczególności niezłożenie w terminie zeznania rocznego albo deklaracji okresowej, niezapłacenie lub zapłacenie niepełnej kwoty zobowiązania podatkowego, nierzetelne prowadzenie ewidencji, ksiąg rachunkowych, wystawianie faktur z błędami czy stosowanie bezprawne zwolnień lub obniżonych stawek.

Kiedy czynny żal do JPK?

Wprowadzone z dniem 1 października 2020 r. raportowanie JPK zakłada przesyłanie razem z deklaracją podatkową także szczegółowych ewidencji do organu podatkowego. Kodeks karny skarbowy przewiduje odpowiedzialność za brak przesyłania ksiąg właściwemu organowi podatkowemu albo przesyłanie nierzetelnych ksiąg.

Oznacza to, że w przypadku korygowania części pliku JPK należy zastanowić się nad istotą błędu. Większość korekt deklaracji związana jest także z korektą ewidencji podatkowych, co wskazywać może na prowadzenie ewidencji w sposób nierzetelny. Oznacza to więc, że w przypadku korekt przesyłanych plików JPK podatnik powinien wraz z dokonaną korektą złożyć do urzędu czynny żal.

Autor: radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Budujesz? Możesz zapłacić VAT później. Sprawdź, jak to zrobić zgodnie z prawem

Dzięki wyrokowi TSUE firmy budowlane mogą legalnie przesunąć termin zapłaty VAT – nawet o kilka miesięcy. Wystarczy dobrze skonstruowana umowa i protokół odbioru. To rozwiązanie, które realnie poprawia płynność finansową przedsiębiorców.

BGK chce ściśle współpracować z KAS

Bank Gospodarstwa Krajowego chce dołączyć do elitarnego grona najbardziej zaufanych podatników w Polsce. Planuje przystąpić do Programu Współdziałania z Krajową Administracją Skarbową, którego celem jest budowanie transparentnych relacji z organami podatkowymi oraz zapewnienie większej pewności i bezpieczeństwa w zakresie rozliczeń podatkowych.

Księgowość w erze automatyzacji. Eksperci spotkają się w Targach Kielce

Nowe technologie, presja legislacyjna i rosnące oczekiwania klientów nie pozostawiają złudzeń – biura rachunkowe muszą redefiniować swoje modele działania. VI Kongres Biur Rachunkowych, który odbędzie się 30 września i 1 października 2025 roku w Targach Kielce, to odpowiedź branży na dynamiczne zmiany w otoczeniu prawnym, podatkowym i organizacyjnym.

Nowe zasady rozliczania VAT przy imporcie towarów w procedurze uproszczonej – projekt nowelizacji ustawy opublikowany

Zmiany w przepisach celnych Unii Europejskiej wymusiły aktualizację krajowych regulacji dotyczących VAT. W piątek 19 lipca na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, przygotowany przez Ministerstwo Finansów. Nowelizacja ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców korzystających z procedury uproszczonej przy imporcie towarów.

REKLAMA

Darowizna od babci lub dziadka – kiedy bez podatku? Jest kilka warunków, które decydują o zwolnieniu

Otrzymałeś gotówkę od babci lub dziadka? Sprawdź, kiedy darowizna pieniężna nie podlega podatkowi od spadków i darowizn. Przepisy przewidują korzystne zwolnienia, ale warto znać limity kwoty wolnej i terminy zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego. Wyjaśniamy, co trzeba wiedzieć.

Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

REKLAMA

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

REKLAMA