Przywrócenie do rejestru podatników VAT

Wykreślenie z rejestru VAT

Nowelizacja ustawy o VAT, która obowiązuje od 1 stycznia 2017 r., rozszerzyła katalog przypadków, w których urząd skarbowy jest uprawniony do wyrejestrowania podatnika z rejestru podatników VAT czynnych. Z rejestru może być wykreślony m.in. podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej na okres co najmniej 6 kolejnych miesięcy, podatnik nie składający deklaracji przez co najmniej 6 kolejnych miesięcy lub 2 kolejne kwartały, podatnik wystawiający puste faktury lub puste korekty faktur, czyli takie, które nie dokumentowały rzeczywistej sprzedaży. Ponadto, organ podatkowy ma prawo wykreślić z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

- podatnik nie istnieje lub

- mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub

- dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub

- podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Te nowe regulacje są dość jasno sprecyzowane i nie budzą wątpliwości podatników. A w przypadkach wykreślania z rejestru przewidują możliwość powrotu do statusu czynnego podatnika VAT, tzn. naczelnik urzędu skarbowego może przywrócić status z urzędu lub na skutek działań podatnika, np. w wyniku złożonych wyjaśnień.

W nowelizacji pojawił się jednak wzbudzający kontrowersje zapis, że wykreślony z rejestru VAT może zostać również taki podatnik, który nie dochował należytej staranności przy doborze kontrahentów. Chodzi o art. 96 ust. 9a pkt 5 ustawy o VAT, zgodnie z którym wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega podatnik, który „prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej”.

Warto zauważyć, że zgodnie z brzmieniem tego przepisu podatnik, by zostać z urzędu wykreślonym z rejestru VAT, wystarczy, że miał „uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać”, że dostawcy lub nabywcy nierzetelnie rozliczają VAT. Wykreślenie z rejestru może więc mieć miejsce także w przypadku podatnika, który nieświadomie, jako kolejny w łańcuchu dostaw zostały włączony w oszustwa podatkowe. Co może zrobić taki podatnik? Czy ustawa o VAT przewiduje możliwości przywrócenia do rejestru w takim przypadku?

Odwołanie od decyzji o wykreśleniu z rejestru VAT

Okazuje się, że ustawodawca nie wprowadził przepisów, które określałyby procedurę powrotu do rejestru VAT w przypadku, gdy wykreślenie podatnika okazałoby się niesłuszne. Brakuje też jasnych procedur obowiązujących w okresie pomiędzy wykreśleniem podatnika a jego przywróceniem.

---

Art. 96 ust. 9a pkt 5 ustawy o VAT wprowadza bowiem domniemanie, że podmioty ten nie będą miały możliwości ponownej rejestracji, tj. nie wygasa przesłanka wykreślenia ich z rejestru VAT.

W związku z tym podatnik, po wydaniu decyzji, w której organ podatkowy wskazuje, iż podatnik prowadząc działalność gospodarczą wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że dostawcy lub nabywcy biorący udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie tego samego towaru lub usługi uczestniczą w nierzetelnym rozliczaniu podatku w celu odniesienia korzyści majątkowej, ma prawo:

- złożyć odwołanie do organu wyższej instancji, stosownie do uregulowań zawartych w art. 220 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa,

- wnieść skargę do sądu po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, na podstawie art. 52 ustawy z 30 sierpnia 2002 roku o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

Ministerstwo Finansów podkreśla jednak, w odpowiedzi na interpelację nr 10878, że decyzja o wykreśleniu podatnika z rejestru podatników VAT jest zakończeniem innych czynności o charakterze formalnym o określonych procedurach, wymagających również uczestnictwa w niej strony. Formalne wykreślenia takiego podatnika poprzedzone jest w urzędzie skarbowym czynnościami analitycznymi, postępowaniem kontrolnym, a następnie wydaniem decyzji orzekającej, która musi wskazywać na spełnienie przez podatnika przesłanek do wykreślenia z rejestru podatników VAT. W trakcie powyższych czynności podatnik ma możliwości złożenia wyczerpujących informacji i wyjaśnień.

Oznacza to, zdaniem resortu finansów, że wykreślenie z rejestru podatnika uczciwego nie jest w praktyce możliwe, gdyż każdy przypadek podlega indywidualnej ocenie w kontekście całokształtu występujących okoliczności.