REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czarna lista nierzetelnych podatników VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Czarna lista nierzetelnych podatników VAT
Czarna lista nierzetelnych podatników VAT

REKLAMA

REKLAMA

Powstanie czarna lista nierzetelnych podatników VAT. Ministerstwo Finansów utworzy dwa publiczne wykazy: podmiotów wykreślonych z rejestru VAT (i takich, którym odmówiono rejestracji) oraz przywróconych do rejestru.

REKLAMA

Autopromocja

Oba ma prowadzić szef Krajowej Administracji Skarbowej. W pierwszym będzie podana data odmowy rejestracji albo wykreślenia z listy oraz podstawa prawna. Ci, którzy odzyskają status podatnika VAT, zostaną przeniesieni do drugiego wykazu.

W obu mają się znaleźć dane, których dziś na Portalu Podatkowym nie ma. Będą to więc nie tylko imiona i nazwiska właścicieli (wspólników) i nazwa firmy, ale też imiona i nazwiska osób uprawnionych do reprezentacji, w tym prokurentów.

Każda osoba będzie oznaczona numerem PESEL bądź NIP, będzie podany numer REGON firmy i numer wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Nie mówiąc o tak oczywistych danych, jak adres siedziby lub miejsca zamieszkania albo stałego miejsca prowadzenia działalności.

Ministerstwo Finansów argumentuje, że nowy wykaz zwiększy bezpieczeństwo obrotu gospodarczego, bo łatwo będzie można sprawdzić, czy kontrahent jest rzetelny. Dlatego chce, żeby ustawa weszła w życie jak najszybciej – 7 dni od opublikowania w Dzienniku Ustaw.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Tak jak w Czechach

REKLAMA

– W praktyce pierwszy wykaz będzie czymś na wzór czeskiej czarnej listy nierzetelnych podatników – komentuje Roman Namysłowski, partner w Crido Taxand. Przypomina, że zanim u naszych południowych sąsiadów utworzono taką listę, długo debatowano, czy w ogóle można ją publikować i w oparciu o jaką podstawę prawną.

Na czeski przykład powołuje się również Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu do projektu. „W czeskim systemie podatkowym w celu przeciwdziałania oszustwom w podatku VAT wprowadzono instytucję podatnika nierzetelnego” – przypomina resort.

O zakusach, żeby taką czarną listę stworzyć, mówił także były już wiceminister finansów Wiesław Jasiński w styczniowym wywiadzie dla DGP.

Wszechmocny Portal

Dziś, chcąc uniknąć kłopotów z fiskusem, przedsiębiorcy powinni przy okazji każdej transakcji sprawdzać wyszukiwarkę Portalu Podatkowego. Zdaniem urzędników fiskusa jest to absolutne minimum, aby można było mówić o tym, że przedsiębiorca działa w dobrej wierze i zachował „należytą staranność” w kontaktach biznesowych. Tym samym – aby miał prawo do odliczenia VAT.

Portal ma jednak wady. Po pierwsze, bywa, że zawarte w nim informacje są aktualizowane dopiero po kilku dniach, przez co mogą wprowadzać w błąd. Po drugie, żaden przepis nie mówi o tym, że sprawdzanie Portalu Podatkowego jest gwarancją zachowania należytej staranności w kontaktach biznesowych, a tym samym i prawa do odliczenia VAT.

– Obecna rola Portalu Podatkowego nie ma żadnego umocowania w przepisach – mówi Monika Banach, doradca podatkowy w WTA Warmiński Tax Attorneys.

Jej zdaniem trudno oczekiwać od firm, aby na wypadek kontroli miały legitymować się skanami czy zrzutami ekranu z wyszukiwarki Portalu Podatkowego. – Nie mają i nie powinny mieć one wiążącej mocy prawnej – podkreśla ekspertka.

REKLAMA

Roman Namysłowski, partner w Crido Taxand, zwraca uwagę na to, że czym innym jest podstawa prawna do upubliczniania przez ministra finansów informacji o podmiotach wykreślonych z rejestru (bądź takich, którym odmówiono rejestracji), a czym innym zobowiązanie podatników do śledzenia takiego rejestru.

Przyznaje jednak, że obecnie nie ma ani jednej, ani drugiej podstawy prawnej. – Sam fakt, że minister finansów prowadzi rejestr podatników czynnych VAT, nie oznacza, że ma on prawo ten rejestr upubliczniać – mówi ekspert.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Z kolei – dodaje – podatnicy mają prawo kontaktować się z urzędem skarbowym, żeby upewnić się co do zarejestrowania swojego kontrahenta. – Nigdzie w przepisach nie jest jednak powiedziane, że taką formą kontaktu jest zaglądanie na Portal Podatkowy – przyznaje ekspert.

Dobre, ale spóźnione

Lukę dostrzegło również Ministerstwo Finansów. W ustawie o VAT ma się więc znaleźć nowy przepis, który upoważni szefa KAS (obecnie jest nim wiceminister finansów Marian Banaś) do prowadzenia elektronicznych wykazów podmiotów:

1) którym odmówiono rejestracji jako podatnicy VAT czynni i którzy zostali z rejestru wykreśleni;

2) którym przywrócono rejestrację.

– Utworzenie rejestrów to dobra zmiana, ale mocno spóźniona – komentuje Monika Banach. Przypomina, że z jednej strony w szerokim zakresie przerzucono część obowiązków związanych z identyfikacją „oszustów podatkowych” na przedsiębiorców. Z drugiej nie dano im narzędzi, które pozwolą na przeciwdziałanie nieprawidłowościom.

– Firmy chcą się skupić na prowadzeniu biznesu i to rząd powinien im to umożliwić, zamiast przerzucać na nie część obowiązków fiskusa – dodaje ekspertka.


Nowa przesłanka

Projekt rozszerza też przesłanki wykreślania podatników i odmowy ich rejestracji. Naczelnik urzędu skarbowego zrobi to, jeśli będzie miał wiarygodne podejrzenie, że przedsiębiorca chce wykorzystywać banki lub SKOK-i do celów „mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu projektowanego działu IIIB Ordynacji podatkowej”.

Chodzi zarówno o przestępstwa skarbowe, jak i fałszowanie faktur sankcjonowane na podstawie kodeksu karnego (nawet do 25 lat więzienia).

W razie ewentualnej pomyłki i wykreślenia albo odmowy rejestracji uczciwej firmy będzie ona mogła, tak jak dziś, „łatwo to udowodnić” – uspokaja MF. Dodaje, że można to zrobić za pomocą dowolnych środków.

Skąd ten problem

Szersze możliwości wykreślania przedsiębiorców z rejestru czynnych podatników VAT pojawiły się z początkiem 2017 r. Naczelnicy urzędów skarbowych robią to na podstawie dziewięciu przesłanek, m.in. gdy firma nie istnieje, mimo udokumentowanych prób urząd nie może się z nią skontaktować, podała nieprawidłowe dane, wystawia puste faktury, wiedziała bądź miała uzasadnione powody, by przypuszczać, że jej kontrahent ma na celu wyłudzanie podatków.

Podstawą wykreślenia jest też zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej na co najmniej pół roku. Co istotne, w żadnym z tych przypadków urzędnicy nie muszą powiadamiać o wykreśleniu przedsiębiorcy z rejestru. Często nie musi więc on wiedzieć, że formalnie nie jest już traktowany jako podatnik VAT.

Jeśli nadal wystawia faktury, to fiskus ma już możliwość to „wyłapać” dzięki analizie danych z jednolitego pliku kontrolnego. Potwierdził to dla DGP Tomasz Jasik, zastępca dyrektora departamentu poboru podatków Ministerstwa Finansów.

Tylko do końca lutego z rejestru zniknęło 22,3 tys. firm, w tym prawie 13 tys. z powodu zawieszenia biznesu.

Trudności czekają również przedsiębiorców, którzy dopiero chcą zarejestrować działalność. O ile jeszcze w ubiegłym roku taka rejestracja następowała najczęściej z dnia na dzień, o tyle obecnie można na nią czekać nawet dwa miesiące. Tu też fiskus nie musi w ogóle powiadamiać o odmowie rejestracji. Wynika to z art. 96 ust. 4a ustawy o VAT.ⒸⓅ

Blokada na 72 godziny z możliwością przedłużenia

Najważniejszym celem projektu jest uruchomienie (najprawdopodobniej w drugiej połowie 2017 r.) systemu informatycznego STIR, w którym będą gromadzone dane dotyczące rachunków firmowych prowadzonych w bankach i spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.

Jeśli okaże się, że konto bankowe albo rachunek w SKOK służą do wyłudzania podatków, to szef KAS będzie mógł zlecić ich blokadę do 72 godzin. Jeśli zajdzie uzasadnione przypuszczenie, że przedsiębiorca „nie wykona zobowiązania podatkowego”, to w ciągu tych 72 godzin będzie można przedłużyć blokadę nawet na trzy miesiące.

Nowy system będzie więc analizować zebrane informacje, aby ułatwić fiskusowi ocenę, czy banki i SKOK-i nie są wykorzystywane przez przedsiębiorcę do wyłudzania podatków. Do wyników takich analiz będzie miał dostęp zarówno szef Krajowej Administracji Skarbowej, jak i „inne uprawnione organy”. ⒸⓅ

OPINIA

Lepiej byłoby sprecyzować, czym jest „należyta staranność” i „dobra wiara”

infoRgrafika

Tomasz Pabiański dyrektor w dziale doradztwa prawnopodatkowego w PwC

Samo wprowadzenie mechanizmu, który poinformuje o podatnikach niezarejestrowanych dla celów VAT, jest krokiem w dobrym kierunku. Podobne bazy funkcjonują od kilku lat w niektórych krajach naszego regionu. Nadal jednak przepisy będą pozwalać na wykreślanie firm z rejestru VAT bez informowania ich o tym. Podatnicy, którzy chcą na bieżąco sprawdzać status większej liczby kontrahentów, są uzależnieni od serwisów prowadzonych przez MF.

To niekoniecznie się zmieni po uruchomieniu nowych wykazów. Pojawia się również dodatkowa wątpliwość, czy korzystanie z niego nie będzie de facto obligatoryjne jako warunek dochowania należytej staranności w doborze partnerów handlowych.

Niezależnie od wykazów z pewnością pomogłyby podatnikom ustawowe kryteria tego, czym taka „należyta staranność” i „dobra wiara” w ogóle są. ⒸⓅ

Współpraca Katarzyna Jędrzejewska

Mariusz Szulc

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Stracił rodzinę w wypadku i miał zapłacić zaległy podatek. WSA kontra skarbówka

Mimo że jako dziecko stracił całą rodzinę w tragicznym wypadku, a wypłacone mu po latach odszkodowanie miało choć częściowo złagodzić tę krzywdę, organy skarbowe domagały się od Huberta zapłaty blisko 150 tys. zł podatku od odsetek. Sprawa trafiła aż do Naczelnego Sądu Administracyjnego, który uznał stanowisko fiskusa za niesprawiedliwe. Teraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie przyznał rację Rzecznikowi Praw Obywatelskich i uchylił decyzje skarbówki — choć wyrok wciąż nie jest prawomocny.

Opłata skarbowa od pełnomocnictwa - zmiany od 2025 roku

Krajowa Informacja Skarbowa przypomniała w komunikacie, że od 1 stycznia 2025 r. zmianie uległy przepisy regulujące zasady wnoszenia opłaty skarbowej od pełnomocnictw składanych w formie elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Jak Ministerstwo Finansów liczy lukę VAT? Metodą odgórną (top – down)

Ministerstwo Finansów poinformowało w komunikacie z 22 maja 2025 r., że metoda liczenia luki VAT od lat pozostaje niezmienna a jej opis jest opublikowany na stronie resortu. Luka VAT liczona jest względem VAT w ujęciu rachunków narodowych publikowanych przez GUS, tj. w ujęciu memoriałowym, w którym dochody ujmowane są za okres od lutego do stycznia kolejnego roku. Szacunki luki VAT dla lat 2022-2023, pomimo uwzględnienia wpływu istotnych zmian systemowych (m.in. tarcze antyinflacyjne, rekompensaty energetyczne) wskazują na znaczący wzrost luki względem poprzedzających ich lat. W 2023 roku luka VAT wynosiła 13,5%. Obecne szacunki wskazują na zmniejszenie się luki VAT w Polsce w 2024 r. do 6,9%.

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

REKLAMA

Księgowi obawiają się obowiązkowego KSeF-u. Czego najbardziej?

Już tylko niecały rok dzieli nas od wprowadzenia obowiązkowego KSeF-u, a mimo to – jak się okazuje – księgowi nadal czują się niepewnie. Czego obawiają się najbardziej? Kto się wyłamuje i już dzisiaj deklaruje gotowość na zmiany? fillup k24 we współpracy ze Stowarzyszeniem Księgowych w Polsce opublikowali w maju 2025 r. "Barometr nastrojów polskich księgowych 2025", w którym przedstawiciele branży wypowiedzieli się w sprawach dla nich najważniejszych. Na KSeF-ie nie pozostawiono suchej nitki.

Akcja jak z filmu! Polskie służby rozbiły gang od kontrabandy za 31 milionów

Akcja dosłownie jak z filmu – zatrzymania w kilku województwach, przeszukania, graniczny pościg i papierosy warte fortunę. Gang działał w Polsce, Czechach, Słowacji i Wielkiej Brytanii. Wpadło już 29 osób, a służby przejęły blisko 5 mln sztuk nielegalnych papierosów. Śledztwo nabiera tempa – są kolejne tropy.

Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

REKLAMA

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA