Konsekwencje dokonania zakupu od podmiotu wykreślonego z rejestru VAT

W styczniu skarbówka wykreśliła z rejestru VAT ponad 5 tys. firm bez zawiadomienia ich o tym. Powody wykreślenia są różne. Najczęściej zawieszenie działalności (1350 firm) oraz składanie tzw. zerowych deklaracji bez VAT (1600 firm). 65 usuniętych przedsiębiorców podało nieprawdziwe dane, a 140 nie stawiło się na wezwanie skarbówki. Blisko 1000 firm wyleciało z rejestru, bo nie złożyły deklaracji VAT, mimo że miały taki obowiązek. Kontrowersje budzi zaś wykreślenie prawie 900 firm z powodu braku możliwości skontaktowania się z nimi.

Autopromocja

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2017 roku naczelnik urzędu skarbowego wykreśli z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

1) podatnik nie istnieje lub

2) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

3) dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub

4) podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Jak wskazują urzędnicy skarbowi – w powyższej procedurze próbują się oni skontaktować z przedsiębiorcą telefonicznie, wysyłają wezwania, podejmują próbę doręczenia korespondencji przez urzędnika, jeśli nie została podjęta korespondencja wysłana pocztą, przeprowadzają oględziny miejsca wskazanego jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Fakt wykreślenia nie jest komunikowany zainteresowanemu, co oznacza że nasz kontrahent może nie wiedzieć, że nie jest już podatnikiem podatku VAT. A nasza firma będzie mieć problem, bo okaże się że dokonaliśmy zakupu od podmiotu niebędącego podatnikiem a więc nie mamy prawa do odliczenia podatku VAT oraz narażamy się na ryzyko zapłaty dodatkowego zobowiązania podatkowego.  

Na gruncie powyższego powstaje zasadnicze pytanie – jak dochować należytej staranności w badaniu, czy nasz dostawca jest podatnikiem VAT? Samo pojęcie „należytej staranności” wypracowane zostało przez Trybunał Sprawiedliwości UE, z którego wyroków, także wydanych w polskich sprawach wysunąć można w zasadzie jeden cel wywodzenia tego pojęcia: ochrona podatników uczciwych (wkręcanych): „jeżeli określone w szóstej dyrektywie materialne i formalne przesłanki powstania prawa do odliczenia zostały spełnione, niezgodne z zasadami funkcjonowania prawa do odliczenia przewidzianymi przez tę dyrektywę jest sankcjonowanie odmową możliwości skorzystania z tego prawa podatnika, który nie wiedział i nie mógł wiedzieć, że w ramach danej transakcji dostawca dopuścił się przestępstwa lub że inna transakcja wchodząca w skład łańcucha dostaw, wcześniejsza lub późniejsza w stosunku do tej, której dokonał ów podatnik, została zrealizowana z naruszeniem przepisów o podatku VAT.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Jak powyższe ma się do ewentualnego wykreślenia naszego dostawcy z rejestru podatników VAT? Wydaje się, że należy na bieżąco badać, czy nasz kontrahent posiada status podatnika podatku VAT. Można przykładowo stosować oświadczenia w tym zakresie, poprzedzone informacją uzyskaną przez dostawcę z właściwego urzędu skarbowego. Nie zmienia to jednak faktu, że wobec braku legalnej definicji pojęcia „należyta staranność” może dojść na gruncie powyższego do sporu z organem podatkowym. Zasadne wydaje się stworzenie ogólnodostępnego rejestru podatników wykreślonych z rejestru VAT. Wtedy każdy zainteresowany będzie mógł w urzędowej bazie potwierdzić status podatkowy kontrahenta na gruncie podatku VAT.

Autor: Michał Zdyb, doradca podatkowy