Konsekwencje dokonania zakupu od podmiotu wykreślonego z rejestru VAT

W styczniu skarbówka wykreśliła z rejestru VAT ponad 5 tys. firm bez zawiadomienia ich o tym. Powody wykreślenia są różne. Najczęściej zawieszenie działalności (1350 firm) oraz składanie tzw. zerowych deklaracji bez VAT (1600 firm). 65 usuniętych przedsiębiorców podało nieprawdziwe dane, a 140 nie stawiło się na wezwanie skarbówki. Blisko 1000 firm wyleciało z rejestru, bo nie złożyły deklaracji VAT, mimo że miały taki obowiązek. Kontrowersje budzi zaś wykreślenie prawie 900 firm z powodu braku możliwości skontaktowania się z nimi.

Autopromocja

Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2017 roku naczelnik urzędu skarbowego wykreśli z urzędu podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania o tym podatnika, jeżeli:

1) podatnik nie istnieje lub

2) mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

3) dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub

4) podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Jak wskazują urzędnicy skarbowi – w powyższej procedurze próbują się oni skontaktować z przedsiębiorcą telefonicznie, wysyłają wezwania, podejmują próbę doręczenia korespondencji przez urzędnika, jeśli nie została podjęta korespondencja wysłana pocztą, przeprowadzają oględziny miejsca wskazanego jako miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Fakt wykreślenia nie jest komunikowany zainteresowanemu, co oznacza że nasz kontrahent może nie wiedzieć, że nie jest już podatnikiem podatku VAT. A nasza firma będzie mieć problem, bo okaże się że dokonaliśmy zakupu od podmiotu niebędącego podatnikiem a więc nie mamy prawa do odliczenia podatku VAT oraz narażamy się na ryzyko zapłaty dodatkowego zobowiązania podatkowego.  

Na gruncie powyższego powstaje zasadnicze pytanie – jak dochować należytej staranności w badaniu, czy nasz dostawca jest podatnikiem VAT? Samo pojęcie „należytej staranności” wypracowane zostało przez Trybunał Sprawiedliwości UE, z którego wyroków, także wydanych w polskich sprawach wysunąć można w zasadzie jeden cel wywodzenia tego pojęcia: ochrona podatników uczciwych (wkręcanych): „jeżeli określone w szóstej dyrektywie materialne i formalne przesłanki powstania prawa do odliczenia zostały spełnione, niezgodne z zasadami funkcjonowania prawa do odliczenia przewidzianymi przez tę dyrektywę jest sankcjonowanie odmową możliwości skorzystania z tego prawa podatnika, który nie wiedział i nie mógł wiedzieć, że w ramach danej transakcji dostawca dopuścił się przestępstwa lub że inna transakcja wchodząca w skład łańcucha dostaw, wcześniejsza lub późniejsza w stosunku do tej, której dokonał ów podatnik, została zrealizowana z naruszeniem przepisów o podatku VAT.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Jak powyższe ma się do ewentualnego wykreślenia naszego dostawcy z rejestru podatników VAT? Wydaje się, że należy na bieżąco badać, czy nasz kontrahent posiada status podatnika podatku VAT. Można przykładowo stosować oświadczenia w tym zakresie, poprzedzone informacją uzyskaną przez dostawcę z właściwego urzędu skarbowego. Nie zmienia to jednak faktu, że wobec braku legalnej definicji pojęcia „należyta staranność” może dojść na gruncie powyższego do sporu z organem podatkowym. Zasadne wydaje się stworzenie ogólnodostępnego rejestru podatników wykreślonych z rejestru VAT. Wtedy każdy zainteresowany będzie mógł w urzędowej bazie potwierdzić status podatkowy kontrahenta na gruncie podatku VAT.

Autor: Michał Zdyb, doradca podatkowy