Kto może zostać przedstawicielem podatkowym w świetle ustawy o VAT

Autopromocja

Przedstawiciel podatkowy - kiedy jest potrzebny?

Przedstawicielem podatkowym zgodnie z ustawą o VAT jest  podmiot, którego głównym zadaniem jest pomoc podatnikowi, który nie posiada rezydencji w państwie, w którym następuje opodatkowanie. Pomoc ma dotyczyć rozliczenia się z podatku należnego w danym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Ponadto jest to podmiot, który obowiązany jest do opłaty należnego podatku w sytuacji, gdy podatnik rozliczenia nie dokona. Podatnicy, którzy korzystają z przedstawiciela podatkowego nie mają obowiązku rejestrowania się jako czynni podatnicy podatku VAT.

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

Prawo do ustanowienia przedstawiciela podatkowego dotyczy podatników, którzy mają siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce pobytu na terytorium państwa członkowskiego innym niż na terytorium kraju. Warto podkreślić, iż jest to ich prawo, nie obowiązek. Wprowadzenie takiego obowiązku możliwe jest przez państwa członkowskie wyjątkowo w sytuacji gdy podatnik pochodzi z państwa trzeciego, z którym nie zawarto stosownej umowy o współpracy administracyjnej w zakresie podatków pośrednich.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce regulacjami, podatnicy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium państwa członkowskiego, podlegający obowiązkowi zarejestrowania się jako podatnik VAT czynny, jest obowiązany ustanowić przedstawiciela podatkowego.

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Kto może zostać przedstawicielem podatkowym?

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Ustawodawca wskazuje, iż przedstawicielem podatkowym może zostać osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. Powinna mieć ona siedzibę na terytorium kraju, być zarejestrowana jako czynny podatnik VAT lub VAT UE, nie zalegać przez ostatnie 24 miesiące z wpłatami poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie w każdym podatku odpowiednio 3% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach.

Ponadto przez ostatnie 24 miesiące osoba fizyczna będąca podatnikiem, a w przypadku podatników niebędących osobami fizycznymi - osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej, członkiem władz zarządzających, głównym księgowym, nie mogła zostać prawomocnie skazana na podstawie ustawy Kodeks karny skarbowy za popełnienie przestępstwa skarbowego.

Osoba ta musi być uprawniona do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości.

Wymóg braku zaległości podatkowych

Jak wynika z polskich unormowań przedstawiciel podatkowy nie powinien mieć zaległości podatkowych w podatkach, które stanowią dochód budżetu państwa w ciągu ostatnich trzech lat. Pojawia się tutaj zastrzeżenie, iż zaległość ta może wystąpić pod warunkiem, iż nie będą one odrębnie w każdym poszczególnym roku podatkowym przekraczać 3% kwoty należnych w każdym z tych lat zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach. Jeśli taka zaległość wystąpi, nie ogranicza ani nie odbiera podatnikowi prawa do występowania w roli przedstawiciela podatkowego.

Warto zauważyć, iż warunki braku zaległości są jeszcze dodatkowo złagodzone. Bez znaczenia dla możliwości bycia przedstawicielem podatkowym pozostaje fakt, iż zaległości podatkowe przekraczają 3%, jeśli zostały one uregulowane przez podatnika w terminie 30 dni od dnia ich powstania wraz z odsetkami. Taka sytuacja w ciągu ostatnich 24 miesięcy nie mogła mieć jednak miejsca w więcej niż dwóch okresach rozliczeniowych, rozpatrywanych odrębnie w każdym z podatków. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny przy podatku dochodowym uwzględniać należy także zaległości z tytułu zaliczek na podatek, nie zaś jedynie te wynikające z podatku na cały rok.

Wymóg niekaralności za przestępstwo skarbowe

Zgodnie z ustawą o VAT ani przedstawiciel podatkowy będący osobą fizyczną, ani wspólnik przedstawiciela, który działa w formie spółki osobowej, ani członek zarządu, ani główny księgowy nie mogą być osobami prawomocnie skazanymi w ciągu ostatnich 24 miesięcy za popełnienie przestępstwa skarbowego – przy czym nie ma takiego wymogu przy wykroczeniu skarbowym. Jedynie skazanie za popełnienie przestępstwa prawomocnym wyrokiem sądu odbiera możliwość występowania w roli przedstawiciela podatkowego.

Warto zauważyć, iż nie dotyczy to sytuacji, gdy potencjalny przedstawiciel dobrowolnie, zgodnie z przepisami Kodeksu karnego skarbowego, poddaje się karze. Wymóg ten nie dotyczy także przestępstw wynikających z ustaw innych niż Kodeks karny skarbowy, na przykład tych ujętych w Kodeksie karnym. W roli przedstawiciela skarbowego może wystąpić także każdy, wobec kogo umorzono postępowanie karne skarbowe czy wobec których na gruncie przepisów skarbowych zastosowano środki zabezpieczające.

Kwalifikacje zawodowe

Przepisy przewidują wymóg posiadania przez przedstawiciela podatkowego odpowiednich kwalifikacji zawodowych. Musi być to podmiot, który zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym uprawniony jest do zawodowego doradztwa podatkowego, bądź też zgodnie z przepisami o rachunkowości uprawniony jest do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

W roli przedstawiciela podatkowego wystąpić może także agencja celna. Rzecz jasna agencja celna również musi spełniać postawione w ustawie o VAT warunki. Jako przedstawiciel podatkowy agencja celna występować może jedynie w takim zakresie, w jakim reprezentowałaby podatnika zagranicznego dokonującego na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i których wywóz z terytorium kraju jest dokonywany przez ich importera w ramach dostawy towarów na terenie Unii Europejskiej. Potwierdzone to zostało w stanowisku przedstawionym w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 5 września 2011 r., sygn. IBPP3/443-640/11/DG: „Agencja celna będąca przedstawicielem podatkowym w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług (ustanowiona na podstawie umowy) w takim przypadku może wykonywać czynności w zakresie prowadzenia, w imieniu i na rzecz podatnika, dla którego pełni funkcję przedstawiciela podatkowego, dokumentacji i ewidencji na potrzeby podatku oraz sporządzania, w imieniu i na rzecz tego podatnika, deklaracji podatkowej i informacji podsumowującej na potrzeby podatku”.

Warunek rozliczania przez okres 24 miesięcy

Na gruncie obowiązujących przepisów istnieje zapis stanowiący, iż przedstawicielem może być osoba, która przez ostatnie 24 miesiące nie zalegała z wpłatami poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczającymi odrębnie w każdym podatku odpowiednio 3% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach.

Problematyczna stała się interpretacja owego przepisu. Wątpliwości budził fakt, czy osoba, która miałaby pełnić rolę przedstawiciela podatkowego musi, jak stanowiły przepisy przed nowelizacją z 2011 r. rozliczać podatki stanowiące dochód budżetu państwa przez okres 24 miesięcy, czy wystarczy zaś, że nie zalega ona z opłatami. Problematykę tę rozstrzygnął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 13 kwietnia 2017 r., sygn. 2461-IBPP4.4512.5.2017.1.PK, uznając, iż „nowelizacja przepisów nie polegała na tym, że zniesiono obowiązek aby podmiot chcący uzyskać status przedstawiciela podatkowego legitymował się przynajmniej 24 miesięcznym stażem jako podatnik podatków stanowiących dochód budżetu państwa. Nowelizacja jedynie zliberalizowała warunki rozliczenia tych podatków dopuszczając pewne zaległości w tych podatkach”. Wobec tego oprócz wszystkich literalnie wymienionych w przepisie wymogów wobec przedstawiciela podatkowego istnieje jeszcze jeden, dodatkowy, nie wyrażony wprost - przez ostatnie 24 miesiące musiał on rozliczać podatki stanowiące dochód budżetu państwa.