Strona główna » Księgowość » Podatki » VAT » Podatnik VAT » Prawa i obowiązki czynnych podatników VAT

Prawa i obowiązki czynnych podatników VAT

02 listopada 2016, 09:30
[Data aktualizacji 14 marca 2017, 14:56]

Portal „Łatwe podatki” pozwala zrozumieć trudne zagadnienia związane z podatkami (takimi jak np. VAT, CIT czy PIT) w sposób stosunkowo przystępny, podparty ciekawymi przykładami.

Prawa i obowiązki czynnych podatników VAT/Fot. Fotolia

Fotolia

Podatek od towarów i usług (VAT) to przede wszystkim taki podatek, którego konstrukcja pozwala na każdym z etapów obrotu (oprócz nabycia usługi/towaru przez ostatecznego konsumenta) odliczyć podatnikom kwoty podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług od podatku należnego z tytułu ich sprzedaży. Natomiast posiadanie przez przedsiębiorcę status czynnego podatnika VAT jest ściśle związane z określonymi prawami i obowiązkami.

Początkujący przedsiębiorca

Początkujący przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia z rejestracji jako czynny podatnik VAT do momentu nieprzekroczenia 150 000 zł sprzedaży w danym roku podatkowym. Zwolnienia, przysługuje jednak tylko w niektórych sytuacjach.

Przy zakładaniu firmy warto sprawdzić, czy czynności, które będziemy wykonywać w ramach naszej działalności, są zwolnione przedmiotowo z opodatkowania VAT, czy też, co do zasady, są opodatkowane. Te, które są zwolnione podmiotowo, zostały wskazane w art. 43 ustawy o VAT (m.in. porady psychologa czy usługi opieki medycznej). Jeżeli świadczymy usługi wskazane przez ustawodawcę jako zwolnione podmiotowo, zostaje nam narzucony status podatnika bezwzględnie zwolnionego z VAT.

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Obowiązek rejestracji niektórych przedsiębiorców

Jednak jest także katalog przedsiębiorców, którzy już od pierwszej sprzedaży muszą być czynnymi podatnikami VAT. Dotyczy to podatników, którzy zajmują się sprzedażą towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT m.in. jubilerzy, sprzedawcy wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych, deweloperzy, prawnicy. Czynnymi podatnikami muszą być także przedsiębiorcy nieposiadający siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.

Jednak jeśli nasza działalność pozwala nam wybrać, czy już od początku działania warto stać się podatnikami VAT czy nie, powstaje pytanie, czy warto? Czy płatnik VAT to tylko obowiązek, czy także korzyści dla przedsiębiorcy?

Kiedy warto być czynnym podatnikiem VAT

Wszystko zleży od rodzaju świadczonych przez przedsiębiorcę usług czy sprzedaży towarów (czyli wysokości stawki VAT jakiej podlega przeważająca część sprzedawanych produktów czy świadczonych usług) oraz od tego czy w najbliższym czasie planujemy duże zakupy w naszym przedsiębiorstwie od których można odliczyć VAT (nowe maszyny, samochody, wyposażenie biura itp.)

Polecamy: Jak rozliczyć VAT od sprzedaży dokonywanej przez rolników

Przedsiębiorcy, którzy wykonują lub będą wykonywać czynności na rzecz innych podatników VAT lub osiągają wysokie obroty z działalności gospodarczej powinni od początku prowadzenia działalności zarejestrować się jako czynni podatnicy tego podatku.

Zdecydowanie status czynnego podatnika jest dla przedsiębiorców najkorzystniejszy, jeśli uzyskują nadwyżki naliczonego VAT nad należnym. Najczęściej są to przedsiębiorstwa, które w ramach działalności dokonują dostaw towarów lub usług na rzecz podmiotów, które również są czynnymi podatnikami VAT, a sprzedają towary lub usługi opodatkowane stawką niższą niż podstawowa 23% (czyli np. produkty żywnościowe). Także warto rozważyć to w przedsiębiorstwach, w których działalność opiera się na imporcie towarów, ponieważ ma się wtedy prawo do odliczenia VAT z dokumentów celnych. Przedsiębiorstwa dokonujące wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów i usług muszą stać się podatnikami VAT, ponieważ w przypadku nabycia wewnątrzwspólnotowego podatek VAT zostanie naliczony dopiero w momencie sprzedaży.

Obowiązki i prawa przedsiębiorcy

Jeśli zdecydujemy się na status podatnika VAT, to należy prowadzić rejestry zakupu i sprzedaży VAT. Na ich podstawie na koniec okresu rozliczeniowego (może się rozliczać miesięcznie bądź kwartalnie) sporządzić deklarację VAT, w której wykazuje się podatek należny i naliczony, oraz kwotę do wpłaty do właściwego Urzędu Skarbowego, przeniesienia na następny miesiąc lub zwrotu. W przypadku gdy podatek należny jest wyższy niż naliczony, przedsiębiorca musi zapłacić różnicę w terminie, w którym składa deklarację. Maksymalnie do 25. dnia miesiąca następującego po okresie, za który się rozlicza (miesięcznie lub kwartalnie)

Jeśli jednak okaże się, że VAT naliczony jest wyższy niż VAT należny, to podatnik ma dwie możliwości. Może przenieść kwotę nadwyżki na następny okres rozliczeniowy – w razie gdyby w następnym okresie podatek należny był wyższy niż naliczony, to nadwyżka z poprzedniej deklaracji będzie pomniejszać powstałe zobowiązanie podatkowe.

E-deklaracje VAT obowiązkowe dla niektórych podatników już od 2017 roku

Jeśli podatek naliczony był ponownie wyższy niż należny w kolejnej deklaracji, to kwoty nadwyżki się sumują.

Podatnik może także zadeklarować chęć uzyskania zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Bezpośredni zwrot jest prawem podatnika, z którego może, ale nie musi korzystać. Podatnik ma również prawo zażądać zwrotu jedynie części nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, natomiast pozostałą część wykazać jako kwotę do przeniesienia. Zależy od tego, jak oceni on zobowiązania swojego przedsiębiorstwa w VAT za następne okresy rozliczeniowe.

Autor: Magdalena Podgórska

Dowiedz się więcej z naszej publikacji