Zaliczka w walucie obcej a VAT - jaki kurs waluty zastosować

Do każdej faktury należy zastosować inny kurs. Ponieważ faktura zaliczkowa została wystawiona przed datą otrzymania zaliczki, należy zastosować średni kurs ogłoszony przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury. Na fakturze końcowej do sumy wartości towarów lub usług, pomniejszonej o wartość otrzymanych zaliczek, oraz do kwoty podatku pomniejszonej o sumy kwot podatku wykazanych w fakturach zaliczkowych należy zastosować średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień powstania obowiązku podatkowego.

Polecamy: Biuletyn VAT

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Faktura jest podstawowym dokumentem potwierdzającym dokonanie transakcji oraz uprawniającym do jej rozliczenia. W sytuacji gdy podatnik przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi otrzymał część lub całość zapłaty, jest on zobowiązany do wystawienia faktury zaliczkowej. Fakturę zaliczkową wystawia się nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy, i nie wcześniej niż 30 dni przed jej otrzymaniem (art. 106i ust. 2 ustawy o VAT).

W przypadku wystawienia faktury zaliczkowej w walucie obcej podatnik ma obowiązek przeliczenia kwoty VAT na złote z zastosowaniem zasad przewidzianych w art. 31a ust. 1 i 2 ustawy o VAT, czyli według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadku gdy podatnik wystawia fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego, to dokonuje przeliczenia na złote według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z zasadami ogólnymi przewidzianymi w art. 19a ustawy obowiązek podatkowy powstaje - co do zasady - z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, np. zaliczkę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty.

Decydujące znaczenie dla przeliczenia kwot wyrażonych w walucie obcej na fakturze zaliczkowej będzie więc miała data otrzymania zaliczki (jeżeli wpłata zaliczki nastąpi przed wystawieniem faktury) lub data wystawienia faktury (jeżeli wpłata zostanie dokonana po wystawieniu faktury).

Przykład
15 czerwca 2018 r. podatnik otrzymał od kontrahenta zaliczkę w walucie obcej. W związku z tym 20 czerwca 2018 r. wystawił fakturę zaliczkową. Podatnik powinien zastosować na fakturze zaliczkowej średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzające dzień powstania obowiązku podatkowego, czyli z 14 czerwca 2018 r., ponieważ obowiązek podatkowy powstał w chwili otrzymania zaliczki.

Przykład
Podatnik wystawił 8 czerwca 2018 r. fakturę zaliczkową w walucie obcej. Zaliczkę otrzymał 15 czerwca 2018 r. Podatnik powinien zastosować na fakturze zaliczkowej średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wystawienia faktury, czyli 7 czerwca, ponieważ została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy powstał w chwili otrzymania zaliczki.

Jeżeli faktura zaliczkowa nie obejmuje całej zapłaty z tytułu dokonanej dostawy lub wykonania usługi, to po wydaniu towaru lub wykonaniu usługi podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury końcowej. Faktura końcowa powinna zawierać numery faktur wystawionych przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi, a także wskazywać sumę wartości towarów lub usług pomniejszoną o wartość otrzymanych części zapłaty oraz kwotę podatku pomniejszoną o sumę kwot podatku wykazanego w fakturach dokumentujących otrzymanie części zapłaty (art. 106f ust. 3 ustawy o VAT).

W konsekwencji jeśli podatnik wystawił fakturę zaliczkową dokumentującą otrzymanie kwoty zaliczki stanowiącej pełną wartość wynagrodzenia, wystawienie faktury końcowej nie będzie konieczne.

Podobnie jak w przypadku faktur zaliczkowych również kwota VAT na fakturze końcowej, wyrażona w walucie obcej, powinna być przeliczona na złote według zasad przewidzianych w art. 31a ustawy o VAT. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 18 listopada 2015 r. (sygn. ITPP3/4512-440/15/BJ) czytamy:

(…) w celu przeliczenia kwoty podatku VAT na złote - należy w pierwszej kolejności pomniejszyć całkowitą kwotę należności w walucie obcej o sumę już uiszczonych zaliczek w tej walucie, a następnie pomniejszyć obliczony w ten sposób podatek o sumę kwot tego podatku wyrażoną w walucie obcej wykazanych w fakturach zaliczkowych (…).

Obliczona w ten sposób różnica w walucie obcej powinna zostać przeliczona na złote po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego (dzień roboczy poprzedzający dzień dokonania dostawy lub wykonania usługi). Gdy faktura została wystawiona przed powstaniem obowiązku podatkowego, do przeliczenia przyjmujemy kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień jej wystawienia.

Przykład
Podatnik otrzymał 5 czerwca zaliczkę w wysokości 5000 euro i w tym dniu wystawił fakturę zaliczkową. Do przeliczenia przyjął kurs z 4 czerwca 2018 r. 4 lipca dokonał dostawy i wystawił fakturę. Cała kwota transakcji została ustalona na 12 000 brutto. Do przeliczenia należy przyjąć kwotę 7000 euro (wartość netto 5691,06 euro, VAT 1308,94 euro) według kursu z 3 lipca 2018 r.

Podstawa prawna:

• art. 19a ust. 1 i 8, art. 31a ust. 1 i 2, art. 106b ust. 1 pkt 4, art. 106f ust. 3, art. 106i ust. 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 1499

Adrian Błaszkiewicz

Ekspert w zakresie VAT