Odwrotne obciążenie VAT

Podatki 2019

Odwrotne obciążenie dotyczy osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemające osobowości prawnej i osób fizycznych nabywających określone towary z załącznika nr 11 ustawy o VAT.

Wymienione wyżej podmioty muszą spełnić określone w przepisach warunki:

1. Podatnicy dokonujący dostawy tych szczególnych towarów, nie są zwolnieni od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 i nie korzystają ze zwolnienia z VAT do limitu 150.000 zł,
2. Podatnicy będący nabywcami towarów wrażliwych, są zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT,
3. Dostawy tych towarów nie są objęte zwolnieniem od nabycia których, nie przysługiwało odliczenie VAT, przeznaczone na cele działalności zwolnionej z VAT.

Zastosowanie odwrotnego obciążenia jest niemożliwe w przypadku sprzedaży dokonywanej dla osób nieprowadzących działalności gospodarczej, jak również dla podatników, którzy mają status zwolnionych z VAT.

Polecamy: VAT 2018. Komentarz

W związku z powyższym i zgodnie z przepisami prawa (art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122.), odwrotne obciążenie może być stosowane tylko wtedy, gdy:

- sprzedawca jest określony, jako czynny podatnik VAT,

- nabywca jest czynnym podatnikiem VAT,

- dostawa nie jest objęta zwolnieniem z VAT.

W innym wypadku, sprzedaż opodatkowana jest na zasadach ogólnych i odwrotne obciążenie nie ma zastosowania, a VAT rozlicza sprzedawca.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Towary

Towary, względem jakich można stosować odwrotne obciążenie wymienione są w załączniku nr 11, art. 17 ust.1 pkt 7 ustawy o VAT. Według wykazu towarów (i grup towarów) z ustawy o VAT, towary objęte procedurą odwrotnego obciążenia to m.in.:

• przenośne maszyn do automatycznego przetwarzania danych, o masie <= 10 kg, takich jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobnych – wyłącznie komputerów przenośnych, takich jak: tablety, notebooki, laptopy,
• telefony dla sieci komórkowych lub dla innych sieci bezprzewodowych – wyłącznie telefony komórkowe, w tym smartfonów,
• konsole do gier wideo (w rodzaju stosowanych z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem) i pozostałych urządzeń do gier zręcznościowych lub hazardowych z elektronicznym wyświetlaczem – z wyłączeniem części i akcesoriów,
• metale szlachetne i nieszlachetne,
• biżuteria i wyroby jubilerskie,
• odpady i surowce wtórne – szkło, guma, papier,
• wyroby stalowe, pręty, druty, żelazostopy,
• Złom.

Usługi

Usługi, względem jakich można stosować odwrotne obciążenie wymienione są w załączniku nr 14 ustawy o VAT. Według wykazu usług ustawy o VAT usługi objęte procedurą odwrotnego obciążenia to m.in.:

• roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków)
• roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych;
• roboty tynkarskie
• roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian;
• roboty malarskie.

Rozliczenie podatku VAT

Nabywca otrzymawszy fakturę z odnotacją odwrotnego obciążenia i po spełnieniu 3 warunków (wymienionych na samym początku) jest zobowiązany do rozliczenia podatku VAT. Faktura wystawiona przez sprzedawcę powinna zawierać adnotację odwrotne obciążenie i nie powinna zawierać stawki VAT (ewentualnie może być ona zastąpiona skrótem “o.o.”) oraz kwoty podatku VAT. Według art. 106e, ust. 4, pkt. 1 ustawy, sprzedawca zobowiązany jest do wykazania jedynie wartości netto. Zaś kwotę podatku oblicza nabywca według właściwej dla danego towaru stawki VAT.

Faktura odwrotnego obciążenia zawiera następujące elementy danych:

• kolejny numer faktury VAT – można użyć dodatkowego oznaczenia np. „OO”,
• data i miejsce wystawienia, oraz data sprzedaży (wykonania usługi),
• nazwa, adres sprzedawcy i nabywcy, oraz numer NIP,
• nazwa towaru lub usługi,
• ilość, jednostka miary,
• cena netto, stawka VAT, cena brutto,
• kwota netto, VAT, brutto do zapłaty,
• sposób zapłaty i termin.

Jak wspomniano już wcześniej, oprócz ww. elementów przypadku, gdy podatek VAT rozlicza nabywca – na fakturze wystawionej przez sprzedawcę musi znaleźć się jeszcze dopisek „odwrotne obciążenie”.

Odwrotne obciążenie – sprzedawca

Sprzedawca, który chce sprzedać nabywcy towar, który objęty jest odwrotnym obciążeniem, zobowiązany jest do wystawienia faktury z odwrotnym obciążeniem, ale pod jednym warunkiem!.

Przedsiębiorca musi wykonać kilka czynności związanych z odwrotnym obciążeniem – jest to obowiązek narzucony przez przepisy prawa. Mianowicie musi on:

1. Wystawić odpowiednią fakturę swojemu nabywcy – będzie to standardowa faktura lub faktura z odwrotnym obciążeniem.

Na fakturze z odwrotnym obciążeniem musi pojawić się dodatkowo adnotacja „odwrotne obciążenie” oraz nie może być wykazana stawka VAT – w zamian za to pojawić się musi w tej pozycji skrót „np” lub „o.o.”, czyli nie podlega VAT lub odwrotne obciążenie.

Taką fakturę sprzedawca będzie musiał wystawić swojemu kontrahentowi (nabywcy), jednakże musi mieć na uwadze jego status – czynny podatnik VAT, czy zwolniony!

Sprzedawca musi posiadać 100% pewności, iż nabywcą jest płatnik VAT, ponieważ tylko takiemu kontrahentowi może wystawić on fakturę z odwrotnym obciążeniem. W innym wypadku zmuszony będzie do wystawienia standardowej faktury z naliczonym podatkiem VAT. Aby sprawdzić status kontrahenta, najlepiej wykorzystać narzędzie udostępnione przez Ministerstwo Finansów (znajduje się na stronie MF), które służy do sprawdzenia statusu kontrahenta.

2. Zaksięgować sprzedaż towarów dla nabywcy, określonych mianem odwrotnego obciążenia.

W programach komputerowych należy prawidłowo zaksięgować fakturę odwrotnego obciążenia oraz wybrać odpowiedni rejestr VAT – potrzebny do wygenerowania deklaracji VAT do Urzędu Skarbowego.

W tym wypadku sprzedawca musi zaksięgować odwrotne obciążenie w kolumnie 7 w PKPiR (podatkowa księga przychodów i rozchodów), jako sprzedaż towarów. Natomiast w rejestrze VAT oznaczyć jako sprzedaż odwrotnego obciążenia – podając kwotę netto bez podatku VAT.

3. Złożyć w danym miesiącu informację podsumowującą – deklaracja VAT-27, aby rozliczyć daną transakcję odwrotnego obciążenia.

Deklaracja VAT-27 dotyczy towarów i usług objętych odwrotnym obciążeniem. Deklarację tę składa się elektronicznie do 25-dnia miesiąca (za miesiąc poprzedni) do Urzędu Skarbowego.

Dodatkowo należy podkreślić, iż w ten sam sposób składa się także korekty informacji podsumowujących – również elektronicznie.

Informacja podsumowująca powinna zawierać podstawowe elementy danych, takie jak:

• imię i nazwisko (nazwę) oraz numer identyfikacji podatkowej podmiotu składającego informację podsumowującą w obrocie krajowym,
• imię i nazwisko (nazwę) oraz numer identyfikacji podatkowej podatnika nabywającego towar,
• łączną kwotę dostaw towarów, dla których VAT nalicza nabywca, w odniesieniu do poszczególnych nabywców.

Odwrotne obciążenie przy zakupie

Odwrotne obciążenie inaczej wygląda przy sprzedaży a inaczej przy zakupie. Dlatego przedsiębiorca, który dokonuje jakichś zakupów u innego sprzedawcy i jest ono związane z odwrotnym obciążeniem, musi znać przepisy prawa, które nakazują mu w tym wypadku określone czynności.

W związku z powyższym przedsiębiorca dokonujący zakupu towaru, który uznany jest za towar zaliczany do uznania odwrotnego obciążenia (i taka faktura z oznaczeniem odwrotnego obciążenia zostanie wystawiona przez sprzedawcę, u którego przedsiębiorca dokonuje zakupu), to przedsiębiorca ten zobowiązany jest do rozliczenia podatku samodzielnie.

Faktura wystawiona przez sprzedawcę w określonej wartości będzie uznana przez przedsiębiorcę, jako kwota netto – od niej będzie naliczany podatek VAT. Następnie wartość ta będzie wykazywana w odpowiedniej deklaracji VAT – po stronie zakupu i sprzedaży.

Oznacza to, że odpowiednie wartości należy nanieść do rejestrów VAT, aby na ich podstawie mogła zostać utworzona deklaracja VAT.

Deklaracja VAT

W zależności od tego, czy nabywca jest podatnikiem VAT czynnym, czy zwolnionym wykazuje VAT w odpowiedniej deklaracji.

Odwrotne obciążenie wykazywane jest w różnych pozycjach na deklaracji VAT-7– w zależności od tego, czy dany podatnik jest sprzedawcą, a więc wystawia faktury z odwrotnym obciążeniem, czy jest nabywcą zakupionych towarów lub usług, dla którego została wystawiona faktura z odwrotnym obciążeniem i który ma obowiązek naliczenia podatku VAT.

Jeżeli chodzi o sprzedawcę, to jest on zobowiązany do wykazania transakcji w deklaracji VAT-7, VAT-7K lub VAT-7D w pozycji 31, a więc „13. Dostawa towarów, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy (wypełnia dostawca)” i w kolumnie „podstawa opodatkowania w zł”, w pozycji 31 wpisuje on kwotę transakcji, a więc wartość netto transakcji.

Oznacza to, iż pozycję 31 wypełnia tylko sprzedawca (dostawca) i wykazuje w niej łączną kwotę podstawy dostawy towarów oraz świadczenia usług, dla których podatnikiem jest nabywca. Oczywiście w pozycji tej wykazuje wyłącznie transakcje, których miejsce dostawy towarów lub świadczenia usług jest na terytorium Polski. Kwota ta musi być zgodna z sumą kwot wykazaną w informacji podsumowującej VAT-27.

Natomiast nabywca, jest również zobowiązany do wykazania transakcji w deklaracji VAT-7, VAT-7K lub VAT-7D, ale w różnych pozycjach zależnych od kwoty, którą należy wykazać w deklaracji. Mianowicie:

• jeżeli jest on zobowiązany do wykazania wartości netto transakcji, to wpisuje ją w pozycję 34, a więc „15. Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy (wypełnia nabywca)” i w kolumnie „podstawa opodatkowania w zł”, w pozycji 34 wpisuje on kwotę transakcji, a więc wartość netto transakcji. Oznacza to, iż należy dokonać samoopodatkowania według podstawowej stawki VAT;
• jeżeli jest on zobowiązany do wykazania podatku należnego (obliczonego od wartości netto), to wpisuje ją w pozycję 35, a więc „15. Dostawa towarów oraz świadczenie usług, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 7 lub 8 ustawy (wypełnia nabywca)” i w kolumnie „podatek należny w zł”, w pozycji 34 wpisuje on kwotę podatku należnego obliczoną od wartości netto. Oznacza to, iż należy dokonać samoopodatkowania według podstawowej stawki VAT;
• jeżeli jest on zobowiązany do wykazania podstawy opodatkowania zakupu od zagranicznego kontrahenta (brak siedziby w kraju), a więc wykazaną kwotę nabycia towarów wpisuje w pozycję 32, a więc „14. Dostawa towarów, dla których podatnikiem jest nabywca zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 5 ustawy (wypełnia nabywca)” i wpisuje ją w kolumnie „podstawa opodatkowania w zł”, w pozycji 32. Natomiast w pozycji 33 wpisuje podatek należny, a więc w kolumnie 33 „podatek należny w zł”. Dokonuje jego opodatkowania w stawce 23%.

Jeżeli chodzi o rozliczenie podatku naliczonego przez nabywcę, któremu przysługuje prawo do odliczenia, to w części D na deklaracji VAT-7, musi:

• w pozycję 43 wpisać wartość transakcji netto. Dodatkowo w pozycji 41 może wykazać środki trwałe.
• w pozycję 44 wpisać podatek naliczony, który obliczony jest od wartości netto transakcji. Dodatkowo w pozycji 42 może wykazać środki trwałe.

Autor: Żaneta Dulczykowska, Systim.pl