Czy sprzedaż towarów używanych kupionych przed 2004 r. można rozliczyć przy zastosowaniu procedury VAT marża?

• Do jakich towarów nie może być stosowana procedura VAT marża?
• Nabycie towarów przed 1 maja 2004 r.

Do jakich towarów nie może być stosowana procedura VAT marża?

Aby odpowiedzieć na to pytanie należy w pierwszej kolejności zastrzec, że procedura VAT marży, o której mowa w art. 120 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w stosunku do towarów używanych, nie może mieć z istoty zastosowania do towarów wytwarzanych przez dostawcę.
Wytworzenie to może dotyczyć produktów jak również środków trwałych: wynika to wprost z ustawowej definicji towarów używanych określonej w art. 120 ust. 1 pkt 4 tej ustawy, który mówi o towarach „nabytych w ramach działalności gospodarczej”. Być może jest to bezzasadne zawężenie zakresu zastosowania tej procedury w świetle prawa UE, ale to zupełnie inny problem.

Również procedura ta nie dotyczy towarów, które zostały nabyte do majątku osobistego podatnika, a następnie wniesione do jego przedsiębiorstwa prowadzonego jako podatnik.

Autopromocja

Webinar:
KSeF 2.0 – co biuro rachunkowe musi wiedzieć przed wejściem w życie obowiązku?

Sprawdź

Autopromocja

Nabycie towarów przed 1 maja 2004 r.

Jeżeli towar ten został nabyty przed wejściem w życie ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (czyli do dnia 30 kwietnia 2004 r.), to nabycie to nastąpi od podmiotu nie będącego podatnikiem tego podatku w rozumieniu art. 15 tej ustawy. Bowiem przed tą datą nikt nie mógł być tym podatnikiem, a przepis ten nie miał mocy wstecznej.
Wynika to wprost z treści art. 120 ust. 10 pkt 1 tej ustawy, który stwierdza, że procedura ta ma zastosowanie do towarów nabytych przez podatnika od osoby fizycznej i osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, niebędącej podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ustawy lub niebędącym podatnikiem podatku od wartości dodanej.

Ten drugi przypadek to nabycie podatnika podatku VAT obowiązujące w innym niż Polska państwie UE.

Oczywiście niekiedy podnoszony jest pogląd, że przepis ten ma *jakoby) moc wsteczną, bowiem przed tą datą sprzedawca mógłby być podatnikiem w rozumieniu art. 15 tej ustawy, gdyby ten przepis wówczas obowiązywał. Jest to rozumowanie całkowicie nieuzasadnione i sprzeczne z jednoznaczną treścią przepisów prawa, bowiem zasady wykładni nie mogą posiadać pośredniej mocy wstecznej.

Innym „argumentem” jest pogląd, że przed tą datą obowiązywał co prawda zupełnie inny podatek od towarów i usług, który również uchylono z dniem 1 maja 2004 r., ale był trochę podobny (tylko trochę) do jego nowej wersji, więc podatnicy tamtego podatku mogą być w drodze jakiejś analogii, uznani za podatnika nowego podatku.
Pogląd ten jest absurdalny w swojej istocie: byłby on uzasadniony, gdyby w przepisach przejściowych nowej ustawy byłby jednoznaczny nakaz bezpośredniego lub odpowiedniego zastosowania art. 120 ust. 10 tej ustawy do podatników podatku od towarów i usług w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.; brak jest takiego przepisu rozstrzygającego ten problem i, co szczególnie ważne, między tymi ustawami nie wprowadzono generalnej ciągłości; ustawą z dnia 11 marca 2004 r. wprowadzono nowy podatek, który nie był w sensie prawnym kontynuacją poprzedniego podatku. Było to przedmiotem debaty parlamentarnej, w tym zwłaszcza w specjalnej podkomisji (byłem tego świadkiem i uczestnikiem).

Co prawda zapadały tu wadliwe wyroki, które bezpodstawnie doszukiwały się nieistniejącej ciągłości między tymi podatkami, ale w początkowym okresie obowiązywania nowej ustawy tego rodzaju błędów było dużo więcej. Przypomnę np., że w 2011 r. podjęto uchwałę z której wynikało, że podatek naliczony związany z działalnością niegospodarczą podatnika daje mu (jakoby) prawo do odliczenia, czyli popełnione wówczas błędy były wręcz podstawowe.

prof. dr hab. Witold Modzelewski