Odliczenie VAT w przypadku wynajmu aut firmowych pracownikom

Tak orzekł NSA w wyrok z dniu 11 kwietnia 2017 r. (sygn. I FSK 1721/15).

Autopromocja

Należy zauważyć, że ograniczenia przewidziane w art. 86a ustawy o VAT w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi nie mają zastosowania w przypadku, gdy pojazd taki wykorzystywany jest wyłącznie do celów działalności gospodarczej podatnika. Przepisy definiują jednak specyficznie, co oznacza „wykorzystywanie wyłącznie dla celów działalności gospodarczej". Mianowicie, ustawa o VAT wskazuje sytuacje, kiedy korzystanie z samochodów osobowych można uznać za użycie na cele wyłącznie działalności gospodarczej:

• sama konstrukcja pojazdu wyklucza użycie go do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą, lub
• sposób wykorzystywania pojazdu określony w wewnętrznych procedurach firmy oraz prowadzoną ewidencją przebiegu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą.

Orzeczenie NSA, o którym mowa powyżej zostało wydane w sprawie spółki z branży tytoniowej. We wniosku o interpretację firma wskazała, że leasingowała samochody osobowe, które wykorzystywała do celów podstawowej działalności. W firmie prowadzona była ewidencja przebiegu pojazdów, a pracownicy mieli obowiązek dokonywania w niej wpisów. Spółka wyjaśniła, że dodatkowo w ramach prowadzonej działalności zamierza odpłatnie udostępniać (wynajmować) auta pracownikom do celów prywatnych. Konsekwentnie zapytano, czy w takiej sytuacji podatnik będzie mieć prawo do odliczenia 100% VAT. Organ podatkowy odmówił spółce prawa do odliczenia całej kwoty VAT z tytułu wydatków związanych z samochodami. Spółka zakwestionowała rozstrzygnięcie organu i złożyła skargę do WSA, który przyznał jej rację. Korzystnego wyroku nie udało się jednak obronić przed NSA.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Jak wynika z uzasadnienia ustnego wyroku NSA, wykorzystywanie samochodów do celów prywatnych przez pracownika, również gdy jest odpłatne, oznacza, że nie są one wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Wniosek ten wynika z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Innym słowy, zdaniem sądu oddanie samochodu, będącego składnikiem przedsiębiorstwa, pracownikowi do celów prywatnych, także odpłatnie, wyklucza uznanie, że ten pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do celów działalności gospodarczej. W konsekwencji, podatnik będzie mógł odliczyć tylko 50% kwoty VAT od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi.

Sąd zwrócił również uwagę, że działalność spółki w zakresie najmu ma dość wąski charakter, bowiem nie ma ona zarejestrowanej działalności polegającej na wynajmie samochodów, jak również nie wynajmuje samochodów nikomu innemu poza pracownikami. W konsekwencji, nie można uznać, że te samochody są wykorzystywane wyłącznie do celów działalności gospodarczej.

Argumentacja sądu w zakresie działalności polegającej na wynajmie wydaje się być dyskusyjna. Za rozstrzygające bowiem należy uznać to, czy podatnik faktycznie wykonuje określone czynności, a nie jaki rodzaj działalności rejestruje. Kluczowym powinno być faktyczne prowadzenie działalności w określonym zakresie (w tym przypadku w zakresie wynajmu pojazdów). Niemniej jednak, biorąc pod uwagę powyższe rozstrzygnięcie NSA, rekomendowane jest również dopełnienie warunków formalnych, a więc stosowny wpis dotyczący przedmiotu działalności pracodawcy w KRS lub w CEIDG.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Polecamy książkę: VAT 2017. Komentarz

Co ciekawe, powyższy wyrok jest odmienny od dotychczasowego stanowiska prezentowanego przez wojewódzkie sądy administracyjne. Przykładowo WSA w Poznaniu w wyroku z 26 stycznia 2017 r. (sygn. I SA/Po 954/16), stanął na stanowisku, że jeśli elementem działalności gospodarczej spółki jest wynajem samochodów osobom trzecim lub pracownikom na zasadach rynkowych, to ma ona prawo do pełnego odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki poniesione na użytkowanie tych aut. W podobnym duchu, wypowiedział się w orzeczeniu z dnia 23 lutego 2016 r. WSA w Poznaniu (sygn. I SA/Po 859/15 – prawomocny).

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Podsumowując, wyrok NSA jest skrajnie niekorzystny dla podatników. Firmy mogą mieć uzasadnione podejrzenie, że organy podatkowe będą chętnie się powoływać na wspomniany wyrok, odmawiając prawa do pełnego odliczenia VAT.

Autor: Katarzyna Klimczyk, Starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego Accreo Sp. z o.o.