Strona główna » Księgowość » Podatki » VAT » Split payment (podzielona płatność) » Czy płatność podzielona (split payment) ograniczy nadużycia i ochroni neutralność VAT?

Czy płatność podzielona (split payment) ograniczy nadużycia i ochroni neutralność VAT?

27 września 2018, 14:15

W celu przeciwdziałania wystawianiu pustych faktur, a także w walce z wyłudzeniami podatku VAT w ramach tzw. karuzel podatkowych wprowadzono mechanizm zwany split payment. Jest to rozwiązanie systemowe, które eliminuje ryzyko znikania podatników wraz z zapłaconym im przez kontrahentów, a nieodprowadzonym podatkiem VAT.

Istotą tego rozwiązania jest rozdzielenie płatności z wystawionej faktury na wartość sprzedaży netto, którą nabywca będzie uiszczać na rachunek dostawcy lub jest rozliczana w inny sposób, natomiast pozostała część należności wynikająca z faktury, czyli wartość podatku należnego VAT, będzie płacona na specjalny rachunek bankowy dostawcy, tzw. rachunek VAT. Mechanizm ten z założenia utrudnia lub wręcz uniemożliwia powstawanie nadużyć już na etapie samej transakcji. Jednocześnie zapewnia lepszą transparentność rozliczeń z tytułu podatku VAT i utrudnia wyprowadzanie pieniędzy za granicę.²⁸ Rozwiązanie to zostało wdrożone w Polsce od 1 lipca 2018 roku²⁹. W obecnym kształcie będzie miało charakter fakultatywny i będzie możliwe do zastosowania wśród podatników podatku VAT czynnych. Regulacja prawna zakłada, że rozwiązanie to ma obejmować transakcje B2B³⁰. Z doniesień prasowych wynika, że Ministerstwo Finansów planuje wdrożenie tego mechanizmu jako obligatoryjnego dla niektórych branż. Ze stosownym wnioskiem o derogację do Komisji Europejskiej Polska już wystąpiła³¹.

Zasady nowego mechanizmu będą opierać się na regułach innych niż te dotychczas stosowane przy zakupach. Otóż sprzedawca, który zdecyduje się na stosowanie split payment jako formy regulowania zobowiązań wynikających z faktur, jest zobowiązany do utworzenia specjalnego rachunku VAT. Na ten wyznaczony rachunek VAT nabywca towarów lub usług będzie mógł opłacać faktury na rzecz sprzedawcy w całości lub części dotyczącej wartości sprzedaży brutto lub całości lub części podatku należnego wynikającego z faktury. Jeżeli podatnik zdecyduje się na częściowe regulowanie tych zobowiązań, pozostałą część wynikająca z faktury nabywca może regulować na rzecz sprzedawcy na odrębny rachunek rozliczeniowy sprzedawcy. Co do zasady mechanizm ten będzie miał zastosowanie do pojedynczych faktur. Rodzi to pytanie o konsekwencje wdrożenia tego mechanizmu dla sprzedawcy. Przy założeniu, że przy zastosowaniu tego mechanizmu regulowana jest tylko kwota odpowiadająca podatkowi należnemu wynikającej z faktury sprzedawca będzie bezpośrednio decydował tylko o kwocie należności netto wynikającej z wystawionej faktury. Dysponowanie kwotą podatku należnego będzie natomiast ograniczone. Generalnie podatnik będzie mógł wykorzystać środki zgromadzone na tym rachunku jedynie w celu uregulowania należności wynikających z faktur i otrzymywania zwrotu nadwyżki podatku VAT.

Wybór tego sposobu rozliczeń będzie dawał sprzedawcy przywileje. Będzie on mógł regulować całościowo lub częściowo należność wynikającą z otrzymanych faktur zakupowych. Zapłata z zastosowaniem split payment będzie dokonywana przy użyciu tzw. komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK i podatnik będzie decydował, jaką część lub całość zobowiązania związanego z wskazaną przez niego fakturą będzie regulował poprzez ten mechanizm. Ponadto podatnik będzie mógł korzystać z możliwości uzyskania przyspieszonych zwrotów nadwyżki podatku naliczonego nad należnym. Podatnik stosujący omawiany mechanizm będzie miał możliwość otrzymania zwrotu w terminie 25 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej. Zwrot będzie następował na wyznaczony rachunek VAT, przy użyciu również tzw. komunikatu przelewu, informującego o odpowiednim zapisie na tym rachunku, dotyczącym wysokości kwoty zwrotu oraz okresu, za który dokonano tego zwrotu. Wniosek o przyspieszony zwrot nadwyżki podatku VAT będzie składany przez podatnika wraz z deklaracją podatkową. Przyspieszony zwrot podatku VAT będzie zależał od woli podatnika, nie wyklucza tym samym możliwości skorzystania z regulacji prawnych odnoszących się do zwrotu nadwyżki podatku VAT na zasadach ogólnych. Ponadto podatnik będzie mógł zażądać przelania kwot znajdujących się na rachunku VAT na inny rachunek bankowy będący w dyspozycji podatnika. Powyższa regulacja nie będzie dotyczyła państwowych jednostek budżetowych w odniesieniu do rachunków VAT prowadzonych dla rachunków rozliczeniowych wskazanych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Wyłączenie to związane jest ze specyfiką tych organów.

Żądanie zwrotu musi mieć jednak formalny charakter (wniosek), rozpatrywany przez organy podatkowe w trybie postępowań podatkowych określonych w ustawie – Ordynacja podatkowa. Organ podatkowy będzie wydawał postanowienie w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku i może odmówić udzielenia zgody na przekazanie środków zgromadzonych na rachunku VAT, jeśli np. u podatnika zostanie stwierdzona zaległość podatkowa lub będzie zachodziła uzasadniona obawa, że zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku nie zostanie wykonane, lub powstanie zaległość podatkowa.

Polecamy: Jak stosować split payment

Kolejnym przywilejem dla podatników, którzy zdecydują się na stosowanie mechanizmu podzielonej płatności i dokonają zapłaty danej faktury przy wykorzystaniu tego mechanizmu, jest niestosowanie przez organy podatkowe regulacji dotyczących odpowiedzialności solidarnej zawartych w dziale Xa ustawy oraz sankcji określonych w art. 112b ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1 oraz art. 112c ustawy, ale tylko do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z tej faktury. Ponadto do podatników stosujących ten mechanizm nie będą miały zastosowania regulacje art. 56b Ordynacji podatkowej, tj. podwyższona stawka odsetek za zwłokę w odniesieniu do zaległości w podatku od towarów i usług, pod warunkiem, że mechanizm ten podatnik zastosował do większości faktur (co najmniej 95%).

Wskazane powyżej przywileje nie będą możliwe do zastosowania, jeśli podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności została wystawiona przez podmiot nieistniejący, stwierdza czynności, które nie zostały dokonane, podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością, jak również potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 Kodeksu cywilnego.

Artykuł stanowi fragment książki:

"Ucieczka przed podatkami i kontrola podatkowa"

redakcja naukowa: Hanna Kuzińska

Wydawnictwo Poltext