Stawki VAT w gastronomii – zmiany od 1 kwietnia 2020 r.

Jednak 23 marca 2020 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, ze wychodząc naprzeciw postulatom podatników, przesuwa termin stosowania nowej matrycy stawek podatku VAT - zacznie ona obowiązywać od 1 lipca 2020 r., a nie od 1 kwietnia br.

1 listopada 2019 r. weszły w życie przepisy ustawy wprowadzającej m.in. nową matrycę stawek VAT oraz wiążącą informację stawkową (WIS). Wprowadziła je ustawa z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz.U. z 2019 r. poz. 1751. Nowa matryca stawek VAT będzie stosowana od 1 kwietnia 2020 r

W okresie od 1 listopada 2019 r. do 31 marca 2020 r. stosowane są dotychczasowe stawki VAT (wyjątek dotyczy gazet, książek i czasopism) i stara PKWiU 2008.

Od 1 kwietnia 2020 r. na nowo zostanie określony zakres stosowania obniżonych stawek VAT w wysokości 5% i 8%. Najważniejsze z tych zmian będą polegać na:

• nadaniu całkowicie nowego brzmienia załącznikom nr 3 i 10 do ustawy o VAT, w których wymienione są towary i usługi opodatkowane VAT według stawki 5% i 8%,
• określeniu stawki 8% dla czynności dokonywanych w ramach szeroko pojętej działalności gastronomicznej.

Polecamy: VAT 2020. Komentarz

Polecamy: Biuletyn VAT

1. Stawki VAT stosowane w działalności gastronomicznej

Od 1 kwietnia 2020 r. będą obowiązywały nowe przepisy określające zakres stosowania obniżonej stawki 8% w gastronomii. Przepisy te istotnie różnią się od tych stosowanych dotychczas.

1.1. Rozliczenie VAT w gastronomi do 31 marca 2020 r.

Z przepisów unijnych (tj. z art. 6 rozporządzenia 282/2011) oraz unijnego orzecznictwa (zob. przykładowo wyrok TSUE z 2 maja 1996 r. w sprawie C-231/94) wynika, że niekiedy czynności dokonywane w ramach działalności gastronomicznej stanowią dostawy towarów. Dotyczy to przykładowo sprzedaży posiłków na wynos czy posiłków zamawianych na telefon. Organy podatkowe przez dłuższy czas godziły się na stosowanie do takich dostaw stawki 5% przewidzianej dla dostaw gotowych posiłków i dań (na podstawie art. 41 ust. 2a w zw. z poz. 28 poprzedniego załącznika nr 10 do ustawy o VAT).

Sytuację zmieniło wydanie przez Ministra Finansów interpretacji ogólnej z 24 czerwca 2016 r. (sygn. PT1.050.3.2016.156), w której uznał on, że we wskazanym zakresie właściwa jest, co do zasady, nie stawka 5%, lecz właściwa dla świadczenia usług gastronomicznych stawka 8%. Zważywszy jednak, że interpretacje ogólne nie są dla podatników wiążące, wielu z nich nadal stosowało stawkę 5% do niektórych czynności dokonywanych w ramach działalności gastronomicznej.

Co więcej, prawidłowość takiego postępowania potwierdzały niektóre sądy administracyjne. Tytułem przykładu można wskazać wyrok WSA we Wrocławiu z 17 maja 2019 r. (sygn. akt I SA/Wr 58/19), w którym czytamy, że:

(…) zważywszy na błędną implementację art. 98 ust. 1-3 dyrektywy 112 przez ustawodawcę polskiego w poz. 28 załącznika nr 10 do ustawy o VAT w zw. z art. 41 ust. 2a ustawy o VAT poprzez odesłanie do PKWiU, która to klasyfikacja statystyczna nie przystaje do wspólnego systemu VAT, należy uznać, że czynności skarżącej w postaci sprzedaży produktów z okienek zewnętrznych drive in walk trough; food court i wewnątrz punktów sprzedaży stanowi dostawę towarów opodatkowanych 5% stawką VAT.

Z kolei część sądów administracyjnych podzielała stanowisko zajęte przez Ministra Finansów we wskazanej interpretacji ogólnej (zob. przykładowo wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 21 listopada 2018 r., sygn. akt I SA/Go 351/18).

1.2. Zmiany od 1 kwietnia 2020 r. w stosowaniu stawek VAT w gastronomii

Od 1 kwietnia 2020 r. będzie stosowany art. 41 ust. 12f ustawy o VAT, choć formalnie przepis ten wszedł w życie 1 listopada 2019 r. Jednak na mocy przepisów przejściowych nie był stosowany w okresie od 1 listopada 2019 r. do 31 marca 2020 r.

Z przepisu tego wynika zasada jednolitego stosowania stawki 8% do wszystkich czynności (tj. zarówno do świadczenia usług, jak i do dostaw towarów), które według PKWiU są klasyfikowane jako usługi związane z wyżywieniem.

UWAGA!
Od 1 kwietnia 2020 r. zasadą będzie opodatkowanie według stawki VAT 8% wszystkich czynności (tj. dostaw towarów i świadczenia usług), które według PKWiU z 2015 r. są klasyfikowane jako usługi związane z wyżywieniem.

Przykład
Restauracja oprócz świadczenia usług gastronomicznych na miejscu sprzedaje też posiłki na wynos. W stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2020 r. do świadczenia usług gastronomicznych na miejscu restauracja stosowała stawkę VAT 8%, natomiast do sprzedaży posiłków na wynos stawkę VAT 5%. Było to co prawda postępowanie wbrew stanowisku zajętemu przez Ministra Finansów w interpretacji ogólnej, jednak w świetle orzecznictwa części sądów administracyjnych było to postępowanie prawidłowe.

Od 1 kwietnia 2020 r. stosowanie stawki 5% do sprzedaży przez restaurację posiłków na wynos jest jednak wykluczone. Ze stosowanego od tego dnia art. 41 ust. 12f ustawy o VAT wynika bowiem, że stawka 8% ma zastosowanie do wszystkich czynności (tj. zarówno do świadczenia usług, jak i do dostaw towarów), które według PKWiU są klasyfikowane jako usługi związane z wyżywieniem. Dotyczy to m.in. sprzedaży posiłków na wynos.

2. Rozszerzony katalog produktów, co do których nie będzie można stosować 8% stawki VAT

Podobnie jak w stanie prawnym obowiązującym do 31 marca 2020 r., również od 1 kwietnia 2020 r. sprzedaż niektórych produktów nie będzie podlegała obniżonej stawce VAT w gastronomii. Czynności te dokonywane w ramach działalności gastronomicznej będą opodatkowane VAT według stawki 23%.

Przykład
Klient zamówił w restauracji kotlet schabowy z dodatkami oraz kawę, tj. napój wyłączony z zakresu stosowania obniżonej stawki 8%. W części dotyczącej kotleta schabowego wraz z dodatkami świadczenie usługi restauracyjnej jest opodatkowane VAT według stawki 8%, a w części dotyczącej kawy - według stawki 23%.

2.1. Nowe produkty gastronomiczne, które od 1 kwietnia 2020 r. nie są opodatkowane stawką 8%

Katalog produktów wyłączonych spod zakresu stosowania obniżonej do wysokości 8% stawki VAT w gastronomii uległ z dniem 1 kwietnia 2020 r. modyfikacji. Zmiany w tym zakresie przedstawia poniższa tabela.

Produkty wyłączone z zakresu stosowania stawki 8% w gastronomii

Można powiedzieć, że wyłączenia obowiązujące do 31 marca 2020 r. w zasadzie z grubsza pokrywają się z dwoma pierwszymi obowiązującymi od 1 kwietnia 2020 r. Natomiast nowością są wskazane w pkt 3 wyłączenia obowiązujące od 1 kwietnia 2020 r. A zatem z dniem 1 kwietnia 2020 r. podwyższeniu z 8% do 23% uległa stawka VAT na posiłki zawierające owoce morza.

UWAGA!
Od 1 kwietnia 2020 r. podwyższeniu z 8% do 23% uległa stawka VAT na posiłki zawierające owoce morza.

Przykład
Pizzeria ma w swojej ofercie pizzę z krewetkami. Do 31 marca 2020 r. sprzedaż takiej pizzy była opodatkowana podatkiem VAT według stawki 8% (ewentualnie według stawki 5%, jeżeli przyjąć stanowisko o dopuszczalności stosowania tej stawki do niektórych rodzajów sprzedaży posiłków, np. sprzedaży na wynos). Od 1 kwietnia 2020 r. sprzedaż tej pizzy jest opodatkowana VAT według stawki 23%.

3. Brak możliwości sztucznego dzielenia usług gastronomicznych, opodatkowanych innymi stawkami, na dostawę towaru i usługę

Podobnie jak to było w poprzednim stanie prawnym, nadal nie jest dopuszczalne dzielenie usług, których przedmiotem są produkty wyłączone spod zakresu stosowania stawki 8% na część:

• usługową (opodatkowaną VAT według stawki 8%) oraz
• towarową (opodatkowaną VAT według stawki 23%).

W tym zakresie stawka 23% ma zastosowanie w całości. Aktualny w tym zakresie pozostaje, przykładowo, wyrok NSA z 6 września 2018 r. (sygn. akt I FSK 1438/16), w którym czytamy, że:

(…) rozdzielenie, na potrzeby opodatkowania, usługi restauracyjnej (związanej z wyżywieniem) na część usługową oraz sprzedaż produktów wymienionych w poz. 7 załącznika do rozporządzenia [obecnie wymienionych w art. 41 ust. 12f pkt 1-3 ustawy o VAT - przyp. autora], byłoby sztuczne i nieracjonalne. Istota tej usługi sprowadza się bowiem do nabycia w stosownym lokalu produktu żywnościowego (posiłku, napoju) i możliwości jego spożycia w tymże lokalu. Bez sprzedaży produktu żywnościowego usługa restauracyjna jako taka w ogóle nie zaistniałaby.

Przykład
Podatnik prowadzący kawiarnię, sprzedając kawę, nie może wyodrębnić z ceny sprzedawanej kawy usługi jej podania i zastosować w tej części stawkę 8%, natomiast stawkę 23% zastosować tylko do pozostałej części (odpowiadającej wartości sprzedawanej kawy). Sprzedaż kawy podlega w takim przypadku w całości opodatkowaniu VAT według stawki 23%.

4. Usługi związane z wyżywieniem, świadczone na rzecz przewoźników lotniczych, opodatkowane stawką 0%

Wyjątkowo usługi związane z wyżywieniem mogą korzystać z opodatkowania według stawki 0%. Jest tak w przypadku usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym. Podstawą stosowania stawki 0% jest w takich przypadkach art. 83 ust. 1 pkt 8 ustawy o VAT stanowiący, że stawkę tę stosuje się do usług związanych z obsługą startu, lądowania, parkowania, obsługą pasażerów i ładunków oraz innych o podobnym charakterze usług świadczonych na rzecz przewoźników lotniczych wykonujących głównie przewozy w transporcie międzynarodowym (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 5 grudnia 2013 r., sygn. IPPP3/443-878/13-2/JK). Nie zmieni się to również od 1 kwietnia 2020 r.

5. Pytanie prejudycjalne dotyczące stosowania stawki 5% w działalności gastronomicznej

Wskazane na wstępie wątpliwości co do dopuszczalności stosowania stawki 5% do niektórych czynności dokonywanych w ramach działalności gastronomicznej (np. sprzedaży na wynos) spowodowały, że jeden ze składów NSA zdecydował się skierować do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej szereg pytań w tym zakresie. Przed TSUE postępowanie w sprawie tych pytań prejudycjalnych otrzymało sygnaturę C-703/19.

Ponieważ wyrok w tej sprawie nie zapadnie raczej przed 1 kwietnia 2020 r., będzie miał on głównie znaczenie historyczne. Nie jest jednak wykluczone, że będą z niego wynikać wskazówki co do sposobu stosowania obecnych przepisów.