Stawki VAT na niektóre wyroby medyczne - zmiany od 2018 r.

W dniu 23 listopada br. do Sejmu trafił projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług. Stanowi on realizację wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-678/13, w którym orzeczono brak możliwości zastosowania przez Polskę obniżonej stawki podatku od wartości dodanej do dostaw niektórych towarów związanych z ochroną zdrowia wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Autopromocja

Wykonanie wyroku TSUE w zakresie stawek VAT

W wyroku tym TSUE orzekł, że stosując obniżoną stawkę podatku od wartości dodanej do dostaw:

- sprzętu medycznego, sprzętu pomocniczego oraz pozostałych urządzeń, które nie są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego przez osoby niepełnosprawne lub które nie są zwykle przeznaczone do łagodzenia skutków lub leczenia niepełnosprawności, a także

Autopromocja

Konferencja: Podatki 2025
przegląd zmian i nowelizacja przepisów w 2025 roku

Sprawdź

- produktów, które nie są produktami farmaceutycznymi zwykle stosowanymi dla ochrony zdrowia, zapobiegania chorobom oraz do celów medycznych i weterynaryjnych lub produktami używanymi do celów antykoncepcyjnych oraz higieny osobistej,

wymienionych w pozycjach 82, 92 i 103 w załączniku nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 96–98 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.) – dalej: „dyrektywa VAT”, w związku z załącznikiem III do tej dyrektywy.

Polecamy: Pakiet żółtych książek - Podatki 2018

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

W związku z tym Polska jest zobowiązana do zastosowania się do powyższego wyroku.

Ze względu na to, że orzeczenie TSUE przesądza, jaki kształt winny mieć polskie przepisy w tym zakresie (tzn. niemożliwe jest stosowanie wobec tych towarów obniżonej stawki podatku), niezbędne stało się szybkie przyjęcie proponowanych zmian celem uniknięcia przez Polskę kar finansowych (jeżeli Polska nie podejmie działań wykonujących ww. wyrok, KE może wnieść skargę do TSUE w trybie art. 260 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, proponując w niej wysokość ryczałtu i/lub okresowej kary pieniężnej za każdy dzień naruszenia, którą według niej powinno zapłacić państwo członkowskie).

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Zmiany w załączniku nr 3 do ustawy o VAT

Projekt ustawy przewiduje zatem zmiany w załączniku nr 3 polegające na objęciu podstawową stawką podatku od towarów i usług niektórych wyrobów, wymienionych obecnie w tym załączniku, stanowią dopełnienie wymogów wynikających z postanowień dyrektywy VAT. Podkreślić tu należy, że państwa członkowskie mogą stosować obniżoną stawkę podatku VAT wyłącznie na wyroby i usługi wymienione w załączniku III do tej dyrektywy. W zakresie stosowania obniżonej stawki podatku na wyroby farmaceutyczne i medyczne dyrektywa daje możliwość jej stosowania wyłącznie na wyroby wymienione w punkcie 3 oraz 4 załącznika III do tej dyrektywy, tj.:

„(3) produkty farmaceutyczne zwykle stosowane dla ochrony zdrowia, zapobiegania chorobom oraz do celów medycznych i weterynaryjnych, łącznie z produktami używanymi do celów antykoncepcyjnych oraz higieny osobistej;

(4) sprzęt medyczny, sprzęt pomocniczy oraz pozostałe urządzenia przeznaczone zwykle do łagodzenia skutków lub leczenia niepełnosprawności, przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego przez osoby niepełnosprawne, łącznie z naprawami takich towarów, jak również dostarczanie fotelików do przewozu dzieci w samochodach”.

W wyroku Trybunał stwierdził, że Polska uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 96–98 dyrektywy VAT w związku z załącznikiem III do tej dyrektywy, w odniesieniu do pozycji 82, 92 i 103 w załączniku nr 3 do ustawy o VAT. Dlatego też, w celu dopełnienia zgodności z dyrektywą, proponuje się w załączniku nr 3 do ustawy o VAT:

- uchylić poz. 82 i 92,

- zmienić brzmienie w pozycji 103, w ten sposób, aby nie były objęte wyznaczonym przez nią zakresem towary, które powinny podlegać opodatkowaniu według stawki podstawowej,

- dodać poz. 107a, w której ujęte zostałyby smoczki przeznaczone wyłącznie dla niemowląt i dzieci w szczególności przeznaczone do celów medycznych.

Polecamy: VAT 2018. Komentarz

Uchylenie poz. 82 załącznika nr 3 do ustawy o VAT spowoduje opodatkowanie cysteiny, cystyny i ich pochodnych podstawową stawką VAT (23%). Konieczność podwyższenia stawki VAT na te produkty wynika z faktu, że nie stanowią one produktów farmaceutycznych ani środków spożywczych. Cysteiny, cystyny i ich pochodne są zwykle używane jako składniki środków spożywczych (głównie suplementy diety) oraz jako składniki produktów farmaceutycznych.

Natomiast poz. 92 załącznika nr 3 do ustawy o VAT obejmuje wyroby higieniczne lub farmaceutyczne (włączając smoczki) z gumy innej niż ebonit. Obejmuje ona zatem m.in. osłonki antykoncepcyjne, cewki, strzykawki i ich zbiorniki, rozpylacze, kroplomierze itp., odciągacze do mleka, smoczki (smoczki do karmienia), torebki na lód, butelki na gorącą wodę, worki tlenowe, gumowe osłonki na palce, specjalne poduszki pneumatyczne dla chorych (np. pierścienie).

Zobacz: VAT na wyroby medyczne

Uchylenie poz. 92 załącznika nr 3 do ustawy o VAT nie spowoduje, że wszystkie wymienione w tej pozycji towary automatycznie zostaną objęte podstawową stawką VAT. Niektóre bowiem z towarów, które obecnie wymienione są w tej pozycji załącznika nr 3, mogą stanowić wyrób medyczny, w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczony do obrotu na terytorium Polski, które to wyroby objęte są stawką obniżoną w związku z brzmieniem poz. 105 załącznika nr 3 do ustawy o VAT (np. strzykawki do podawania leków, strzykawki służące do pobierania krwi, osłonki antykoncepcyjne, poduszki pneumatyczne przeznaczone dla chorych (pierścienie)).

W poz. 105 zostały wskazane „wyroby medyczne, w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczone do obrotu na terytorium Polski, inne niż wymienione w pozostałych pozycjach załącznika (bez względu na symbol PKWiU)”. Przepis ten odnosi się zatem nie tylko do konkretnych rodzajów towarów, ale również do wymagań, które muszą one spełniać.

Aby towary mieściły się w zakresie ww. poz. 105, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy, muszą spełniać wszystkie odnoszące się do wyrobów medycznych wymagania ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 221), wydanych na jej podstawie rozporządzeń oraz aktów prawa UE stosowanych bezpośrednio.

Produkty, które nie posiadają statusu wyrobu medycznego, będą podlegały opodatkowaniu podstawową stawką VAT.

W szczególności muszą one być oznakowane znakiem CE po przeprowadzeniu odpowiednich dla wyrobu procedur oceny zgodności, potwierdzających, że wyrób spełnia odnoszące się do niego wymagania zasadnicze, określone w mającym zastosowanie do wyrobu rozporządzeniu wydanym na podstawie ww. ustawy. Jeżeli odrębne przepisy również nakładają obowiązek oznakowania wyrobu medycznego znakiem CE, znak ten umieszcza się po spełnieniu także wymagań określonych w tych przepisach. Jeżeli z przepisów ww. ustawy wynika, że ocena zgodności powinna być przeprowadzona z udziałem jednostki notyfikowanej, obok znaku CE powinien być umieszczony numer identyfikacyjny jednostki notyfikowanej, która certyfikowała wyrób. Ewentualne niezgodności z obowiązującymi przepisami nie mogą być na tyle krytyczne, aby skutkowały koniecznością wydania decyzji administracyjnej w sprawie zakazania wprowadzania do obrotu albo jego wycofania z obrotu, tzn. nie mogą narażać życia, zdrowia lub bezpieczeństwa pacjentów, użytkowników wyrobów lub osób trzecich. Wyrób medyczny, którego oceny zgodności nie przeprowadzono albo którego ocenę zgodności, wbrew przepisom, przeprowadzono bez udziału jednostki notyfikowanej, nie może być dopuszczony do obrotu na terytorium RP.

W tym kontekście, dostawa towarów, w odniesieniu do których została wydana np. decyzja w sprawie wycofania ich z obrotu, będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Jednak ponieważ takie towary nie będą wyrobami medycznymi, w rozumieniu ustawy o wyrobach medycznych dopuszczonymi do obrotu na terytorium Polski, ich dostawa nie będzie mogła korzystać z opodatkowania stawką obniżoną na podstawie poz. 105 załącznika nr 3 do ustawy o VAT.

Jednocześnie na rynku mogą pojawić się nowe produkty, w odniesieniu do których nie można obecnie stwierdzić, czy będą one mogły być uznane za wyrób medyczny.

Z powyższych względów nie można wskazać wszystkich towarów, które będą, w związku z proponowanymi zmianami, nadal opodatkowane 8% stawką podatku, oraz przedstawić skutków finansowych proponowanych zmian dla podmiotów wykonujących działalność leczniczą, które mogą powstać w związku z nieobjęciem obniżoną stawką VAT niektórych wyrobów higienicznych.

W przedmiotowym wyroku wskazano również, że w odniesieniu do towarów wymienionych „w pozycji 103 w załączniku nr 3 do ustawy o VAT, Komisja twierdzi, że pozycja ta zezwala na stosowanie obniżonej stawki VAT do soczewek i szkieł każdego rodzaju, a ponieważ tylko soczewki i szkła, które służą do korekty wzroku, wchodzą w zakres pkt 4 załącznika III do rzeczonej dyrektywy, pozycja ta nie wchodzi w zakres owego załącznika w odniesieniu do wszystkich towarów, które obejmuje” (pkt 44 wyroku).

Przyjęcie ww. propozycji spowoduje wyłączenie z poz. 103 soczewek i szkieł, które nie służą do korekty wzroku (np. do okularów przeciwsłonecznych). Konsekwencją tego będzie opodatkowanie tych produktów (niemających statusu wyrobu medycznego) – podstawową stawką VAT.

Dodanie poz. 107a związane jest z uchyleniem poz. 92 i ma na celu utrzymanie obniżonej stawki na smoczki dla niemowląt i dzieci, w szczególności przeznaczone do celów medycznych (przykładowo będą w tej pozycji mieściły się smoczki przeznaczone do podawania produktów leczniczych, wyposażone w zbiornik i suwak dozujący czy smoczki do ssania o konstrukcji umożliwiającej użycie z sondą donosową i doustną, przeznaczone dla wcześniaków w celu zapobiegania nieprawidłowemu ustawieniu żuchwy i zapadaniu się języka, co może być przyczyną problemów oddechowych). Obniżona stawka podatku na te towary uzasadniona jest stosowaniem ich w przypadku różnego rodzaju schorzeń zarówno dzieci, jak i matek. Niewątpliwie są to towary przeznaczone do łagodzenia skutków niepełnosprawności (o czym wprost stanowi dyrektywa 2006/112/WE). Jednocześnie należy zauważyć, że ze względu na praktyczne problemy różnicowania stawki w zależności od tego, czy dany smoczek jest wykorzystywany przez chore dziecko lub niemowlę (matkę) albo zdrowe, zasadne jest objęcie całej tej grupy towarów obniżoną stawką podatku.

W przepisach projektowanej ustawy proponuje się, aby weszła ona w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia.