Opodatkowanie VAT usług budowlanych świadczonych w innych państwach UE

Tak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w indywidualnej interpretacji podatkowej z 9 marca 2012 r. (nr IBPP3/443-1319/11/LG).

Usługi budowlane w Polsce i UE

Sprawa dotyczyła spółki, która w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykonywała usługi budowlane w kraju, oraz na terytorium innych państw Unii Europejskiej (Niemcy i Czechy).

Prace prowadzone były na rzecz podmiotów gospodarczych i dokumentowane fakturami VAT. Spółka wystawiała faktury ze stawką podstawową 23% w przypadku usług wykonywanych w Polsce, zaś w przypadku usług świadczonych w Czechach, czy w Niemczech wystawione faktury nie zawierały polskiego podatku VAT. W tym przypadku, spółka stała na stanowisku, że zgodnie z art. 28e ustawy o VAT miejscem świadczenia usług związanych z nieruchomościami jest miejsce położenia nieruchomości, stąd też obowiązek podatkowy przenoszony był na nabywcę.

W stosunku do zleconych robót w krajach Unii Europejskiej część materiałów budowlanych nabywana była przez spółkę w Polsce i wykorzystywana do wykonywania robót na terenie innych niż Polska państw Unii Europejskiej. Dokonywane przez spółkę zakupy materiałów opodatkowane były podatkiem VAT, który zgodnie z art. 86 ust. 8 ustawy o VAT spółka wykazywała, jako VAT naliczony do odliczenia.

Na tle powyższego spółka zwróciła się do organu podatkowego z wnioskiem o interpretacje indywidualną. Spółka zapytała, czy przyjęty przez nią sposób dokumentowania wykonywanych robót budowlanych w związku z pracami prowadzonymi na nieruchomościach położonych w Czechach i Niemczech, jako transakcji niepodlegających opodatkowaniu Polsce i przenoszący obowiązek podatkowy na nabywcę jest prawidłowy.

Ponadto spółka zadała pytanie, czy przysługuje jej prawo do odliczenia podatku VAT od materiałów budowlanych nabywanych w kraju, a zużywanych w innych krajach Unii Europejskiej.

Zwrot VAT za materiały budowlane - poradnik

Zwrot VAT za materiały budowlane - limity zwrotu

Dla określenia miejsca świadczenia usług zwianych z nieruchomościami decydujące jest miejsce położenia nieruchomości

Zdaniem spółki biorąc pod uwagę przepisy ustawy o VAT, wszelkie roboty związane z nieruchomościami są opodatkowane w kraju położenia nieruchomości.

Natomiast w świetle art. 86 ust. 8 ustawy o VAT spółce przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku naliczonego od materiałów budowlanych zakupionych w kraju a użytych poza granicami do realizacji robót budowlanych na nieruchomościach.

Organ podatkowy uznał stanowisko spółki za prawidłowe.

Wyjaśnił, przy tym, że w przypadku świadczenia usług zwianych z nieruchomością w przypadku określania miejsca świadczenia takich usług decyduje wyłącznie miejsce położenia nieruchomości, z którą dana usługa jest ściśle związana. Bez znaczenia pozostaje przy tym fakt, dla jakiego podmiotu dana usługa jest wykonywana, oraz gdzie znajduje się siedziba usługodawcy.

Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia. Powyższe wynika bezpośrednio z brzmienia artykułu 28e ustawy o VAT.

Przepis ten stanowi wyjątek od ogólnej zasady określania miejsca świadczenia usług na rzecz podatnika, wyrażonej w artykule 28b ustawy o VAT. Przyjmuje, jako kryterium determinujące sposób opodatkowania, odniesienie się nie do podmiotów biorących udział w transakcji, lecz do przedmiotu, którym jest nieruchomość.

Stąd też w przypadku usług, które wprost dotyczą danej nieruchomości, miejscem opodatkowania usług związanych z daną nieruchomością jest miejsce położenia nieruchomości. Jednocześnie usługi te mogą mieć charakter nieograniczony, na co wskazuje katalog zamieszczony w tym przepisie, który ma charakter otwarty. Do zakresu tych usług ustawodawca zaliczył, bowiem nie tylko usługi stricte dotyczące prac wykonywanych w nieruchomościach i obrotu nieruchomościami, ale także usługi, których wykonanie oparte jest na wykorzystaniu, używaniu i użytkowaniu nieruchomości.

Ponadto, organ podatkowy stwierdził, iż z powodu braku definicji nieruchomości w ustawie o podatku od towarów i usług słuszne wydaje się stosowanie definicji nieruchomości zawartej w Kodeksie Cywilnym.

Tak, więc aby stwierdzić czy dana usług związana jest z nieruchomością kontekście analizy miejsca świadczenia usług za nieruchomości należy uznać części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Reasumując, w świetle przepisów dotyczących miejsca świadczenia usług, aby uznać dane usługi za związane z nieruchomością, wynik prac musi się wiązać z konkretną nieruchomością, np. działką, budynkiem, budowlą o określonych parametrach, numerach, będącą w posiadaniu określonych osób.

Dla prawa do odliczenia VAT naliczonego decydujący jest związek z prowadzoną działalnością

Odnośnie prawa podatnika do odliczenia podatku naliczonego organ podatkowy również podzielił stanowisko spółki. 

Zgodził się z poglądem, że na podstawie art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, istnieje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikających z faktur VAT dotyczących zakupów wykorzystywanych do świadczenia usług budowlanych, związanych z nieruchomościami położonymi w innym krajach Unii Europejskiej niż Polska (w zakresie, w jakim nabyte towary dotyczą świadczenia usług opodatkowanych poza terytorium kraju), o ile spółka posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Zwrot VAT za materiały budowlane - nowy wykaz materiałów budowlanych od 2011 roku

Wątpliwości ostatecznie rozwiane?

Wydana interpretacja zarówno w kontekście miejsca opodatkowania usług związanych z nieruchomością położoną poza terytorium kraju jak i prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z zakupów opodatkowanych na terytorium Polski, a wykorzystywanych przez podatnika do działalności opodatkowanej poza terytorium kraju, wpisuje się w pozytywną linię interpretacyjną zawartą choćby w interpretacjach wydawanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 7 kwietnia 2011 roku (sygn. ITPP2/443-98b/11/EK), czy Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 maja 2011 roku (sygn. IPPP3/443-331/11-2/KC).

Tym samym interpretacja potwierdza, wcześniejsze stanowisko organów, zgodnie z którym w świetle obowiązujących przepisów ustawy o VAT podatnicy świadczący usługi budowlane na nieruchomościach położonych poza krajem, przy określaniu miejsca opodatkowania świadczonych przez siebie usług, powinni kierować się miejscem położenia danej nieruchomośi.

Jednocześnie wydana interpretacja uznanie prawo podatników do odliczenia podatku VAT zapłaconego na terytorium Polski wynikającego z zakupów materiałów wykorzystywanych do działalności opodatkowanej w innym państwie członkowskim, przy spełnieniu określonych warunków.

Należy mieć nadzieje, że stanowisko wyrażone w wydanej interpretacji rozwieje nadal istniejące wątpliwości podatników świadczących usługi budowlane poza terytorium kraju oraz spowoduje utrwalenie pozytywnej linii interpretacyjnej.

Tomasz Kowalczyk jest konsultantem w Zespole ds. Podatków Pośrednich działu prawno-podatkowego PwC