Czy zbycie wierzytelności podlega VAT

Przeniesienie wierzytelności przez podatnika na osobę trzecią zajmującą się profesjonalnie obrotem wierzytelności nie stanowi dla podatnika czynności opodatkowanych, o których mowa w art. 7 i 8 ustawy o VAT.

Wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew – zwany też cesją), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania (art. 509 § 1 kodeksu cywilnego).

Z ustawy o VAT wynika, że VAT nie podlegają m.in.: czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności będzie:
1. opodatkowana VAT lub,
2. będzie zwolniona z VAT (za wyjątkiem: umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach; umowy spółki i jej zmiany; umowy sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych).

Zatem samo bycie podatnikiem VAT przez jedną ze stron czynności nie jest wystarczające do wyłączenia danej czynności z opodatkowania PCC.

Zdaniem organów podatkowych i sądów administracyjnych nabywanie wierzytelności własnych przez profesjonalny podmiot gospodarczy celem odsprzedaży stanowi usługi pośrednictwa finansowego zwolnione z VAT (tak np. w interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 25 marca 2008 r. nr IPPB2/436-219/07/-2/MZ i wyroku WSA w Warszawie z 11 stycznia 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3995/2006).

Skoro więc nabycie wierzytelności jest usługą podlegającą VAT to czynność taka nie podlega PCC.

Sprzedaż wierzytelności własnych nie stanowi ani dostawy towarów, ani świadczenia usług, a zatem nie podlega opodatkowaniu VAT. Jest to jedynie sposób uzyskania zapłaty za wykonaną usługę. Zbywca wierzytelności własnych (cedent) nie świadczy usługi na rzecz nabywcy i nie prowadzi działalności w zakresie obrotu wierzytelnościami. Jest on w tym przypadku beneficjentem, ponieważ szybciej odzyskuje przysługującą mu wierzytelność. Z kolei nabywca wierzytelności (cesjonariusz), który skupuje wierzytelności w celu dalszej ich windykacji, świadczy na rzecz cedenta usługę.
Tak stwierdził m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 4 czerwca 2008 r. (nr IPPP1/443-608/08-4/SM), w interpretacji z 6 lutego 2009 r. (nr IPPP1-443-2041/08-2/BS). Podobnie orzekł WSA w Warszawie w wyroku z 5 lutego 2007 r. (sygn. III SA/Wa 2869/06)