Strona główna » Księgowość » Poradniki » Nowe zasady zwrotu VAT

Nowe zasady zwrotu VAT

22 września 2005, 00:00

REKLAMA

Obowiązująca od 1 czerwca br. nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług jest pierwszą gruntowną i kompleksową nowelizacją tej ustawy. Wprowadziła ona zmiany również w zakresie terminów zwrotu VAT. Po nowelizacji do żądania zwrotu w przyspieszonym terminie uprawnia także nabycie gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostaną one zaliczone do środków trwałych nabywcy. Także uzyskanie obrotu z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług poza terytorium kraju, uprawniających do odliczenia podatku naliczonego na terytorium Polski, może być obecnie podstawą wcześniejszego zwrotu.

SPIS TREŚCI

Terminy zwrotu VAT po zmianach

PORADY PRAWNE

Czy w przypadku likwidacji działalności przysługuje zwrot
Kiedy można otrzymać zwrot VAT w przyspieszonym terminie
Kiedy można uzyskać zwrot VAT przy ratalnym zakupie nieruchomości

ORZECZNICTWO

Wyroki NSA

AKTY PRAWNE

Ustawy

Zasada neutralności VAT

Każdy podatnik w zakresie, w jakim zakupione usługi czy towary są wykorzystywane do działalności opodatkowanej, ma prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jest to zasada tzw. neutralności podatku od towarów i usług. Zgodnie z nią podatnik nie ponosi faktycznie kosztów VAT. Ta generalna zasada odliczenia i zwrotu VAT została określona w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).

Podatnicy mają również prawo do obniżenia podatku w związku z wykonywaniem pewnych czynności nie podlegających opodatkowaniu VAT na terytorium Polski (np. świadczenia usług poza terytorium kraju). Polskim podatnikom przysługuje więc uprawnienie do odliczania VAT naliczonego od zakupów towarów i usług w Polsce lub towarów i usług importowanych do Polski, które zostały przez nich wykorzystane do świadczenia usług poza terytorium Polski. Zgodnie z art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy o VAT, uprawnienie to przysługuje, jeśli:

• kwoty te mogłyby być odliczone, gdyby czynności te były wykonywane na terytorium Polski oraz

• podatnik posiada dokumenty, z których wynika związek odliczonego podatku z tymi czynnościami.

Pamiętać należy, że w niektórych przypadkach, nawet gdy podatnik wykonuje czynności opodatkowane, prawo do obniżenia nie przysługuje.

Zwrot VAT dotyczący inwestycji

Warto wiedzieć, że podatnikowi przysługuje również prawo do odliczenia podatku związanego z czynnościami opodatkowanymi, które podatnik zamierza wykonywać w przyszłości. Inaczej mówiąc, odliczenie podatku jest możliwe nie tylko w związku ze sprzedażą aktualnie prowadzoną – można go dokonać również w związku z prowadzonymi inwestycjami. Potwierdza to kilka orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) – np. wyrok z 14 lutego 1985 r. sprawie 268/83 D. A. Rompelman i E. A. Rompelman-Van Deelen przeciwko Minister van Financiën.

Trzeba pamiętać iż, co do zasady, zgodnie z art. 86 ust. 10 pkt 1 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje, w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę albo dokument celny. Od tej zasady przewidziane są jednak liczne wyjątki.

Zwrot pośredni i bezpośredni

W przypadku gdy kwota podatku naliczonego jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do:

• obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy – tzw. zwrot pośredni.

• zwrotu różnicy na rachunek bankowy – tzw. zwrot bezpośredni.

Dla prawa do odliczenia nie ma znaczenia stawka podatku, jakim opodatkowana jest dana czynność. Istotne jest, żeby działalność wykonywana nie korzystała ze zwolnienia od VAT, a dokładniej, żeby wykonywana przez podatnika czynność nie była czynnością, w związku z którą prawo do odliczenia nie przysługuje.

Zgodnie z art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, podatnik ma możliwość dokonania wyboru pomiędzy zwrotem na rachunek bankowy albo przeniesienia nadwyżki na następne okresy rozliczeniowe. Podobnie kwestie tę reguluje dyrektywa o VAT. Zgodnie z art. 18 (4) VI dyrektywy „Jeśli za dany okres rozliczeniowy kwota przysługujących odliczeń przekracza kwotę podatku należnego, państwo członkowskie może dokonać zwrotu lub przenieść nadwyżkę na okres następny, na warunkach ustalonych przez dane państwo.”

Zwrot bezpośredni nadwyżki podatku naliczonego nad należnym jest prawem podatnika, z którego może on, choć nie musi skorzystać. Może także zażądać zwrotu bezpośredniego tylko części nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, natomiast pozostałą część wykazać jako kwotę do przeniesienia. Jedynie w przypadku gdy w jakimś okresie rozliczeniowym podatnik nie wykonał jakichkolwiek czynności podlegających opodatkowaniu i w związku z tym w deklaracji nie wystąpi podatek należny, nie będzie mu przysługiwało prawo do bezpośredniego zwrotu podatku naliczonego i jest to jedyny przypadek, gdy ma on obowiązek rozliczenia podatku naliczonego w następnym okresie rozliczeniowym.

Poprzez wprowadzenie przepisu, zgodnie z którym podatnicy wykazujący nadpłatę podatku otrzymują z opóźnieniem obligacje skarbowe zamiast zwrotu nadwyżki podatku VAT, państwo członkowskie nie wypełnia obowiązków wynikających z artykułu 17 i 18 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw państw członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych. Warunki zwrotu, które państwo członkowskie ustala na podstawie art. 18 ust. 4 szóstej dyrektywy, muszą umożliwiać podatnikowi odzyskanie w odpowiednich warunkach całego kredytu wynikającego z nadpłaty podatku, co oznacza, że zwrot następuje w rozsądnym terminie w drodze wypłaty płynnych środków finansowych lub środków równoważnych; przyjęta metoda zwrotu nie może w żadnym przypadku pociągać za sobą żadnego ryzyka dla podatnika. Zwrot nadwyżki VAT jest fundamentalnym czynnikiem zapewniającym zachowanie zasady neutralności wspólnego systemu VAT. Warunki nie mogą podważać tej zasady poprzez zmuszanie podatnika do ponoszenia całości lub częściowego ciężaru podatku (Wyrok ETS z 25 października 2001 r. (C-78/00) – Komisja Wspólnot Europejskich vs. Republika Włoska).

Ordynacja podatkowa o zwrocie VAT

Warto wspomnieć również o regulacjach zawartych w podstawowym akcie prawnym prawa podatkowego, zwanego często kodeksem podatnika, mianowicie ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.). Zgodnie z art. 3 pkt 7 tej ustawy, przez pojęcie zwrot należy rozumieć zwrot różnicy podatku lub zwrot podatku naliczonego w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, a także inne formy zwrotu podatku przewidziane w przepisach prawa podatkowego.

Należy zwrócić uwagę, że w rozumieniu art. 72 Ordynacji podatkowej nadwyżka podatku naliczonego nad należnym nie stanowi nadpłaty podatku. Kwota nadwyżki podatku, którą to nadwyżkę podatnik wykazał w złożonej deklaracji jako kwotę do zwrotu bezpośredniego (na rachunek bankowy) nie stanowi nadpłaty, ale jedynie do momentu, w którym urząd skarbowy nie dochował ustawowego terminu jej zwrotu. Wynika to z art. 87 ust. 7 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, różnicę podatku niezwróconą podatnikowi w terminie ustawowym (60 dni od dnia złożenia rozliczenia bądź w szczególnych przypadkach 25 dni czy też 180 dni), traktuje się jako podlegającą oprocentowaniu nadpłatę podatku w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej.

Jeśli urząd skarbowy nie dotrzyma terminu zwrotu VAT, kwota nadwyżki wykazana do zwrotu staje się nadpłatą podatku. Wówczas urząd skarbowy zobowiązany jest zwrócić ją podatnikowi wraz z odsetkami.

Zaliczenie zwrotu na poczet innych podatków

Jak już wspomniano, kwota do zwrotu nie jest nadpłatą w rozumieniu Ordynacji podatkowej – jej zwrot VAT następuje na zasadach określonych w ustawie o VAT. Jednak w zakresie tego zwrotu stosuje się odpowiednio przepisy art. 76, art. 76a, art. 77b i art. 80 Ordynacji podatkowej – dotyczące dysponowania przez podatnika nadpłatą. Wynika to bezpośrednio z art. 76b Ordynacji podatkowej.

Artykuł 99 ust. 12 ustawy o VAT, stanowi, że kwotę zwrotu różnicy podatku przyjmuje się w kwocie wynikającej z deklaracji podatkowej, chyba że naczelnik urzędu skarbowego lub organ kontroli skarbowej określi ją w innej wysokości. Podatnik nabywa więc prawo do zwrotu różnicy podatku VAT już w dniu złożenia deklaracji podatkowej VAT-7.

Można zatem, analogicznie jak w przypadku nadpłaty, zażądać zaliczenia kwoty do zwrotu na poczet bieżących i przyszłych zobowiązań podatkowych. Zaliczenie to następuje wówczas z dniem złożenia deklaracji wykazującej zwrot. Podstawą prawną jest art. 76 § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że nadpłaty wraz z ich oprocentowaniem podlegają zaliczeniu z urzędu na poczet zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę, odsetek za zwłokę określonych w decyzji, o której mowa w art. 53a, oraz bieżących zobowiązań podatkowych, a w razie ich braku podlegają zwrotowi z urzędu, chyba że podatnik złoży wniosek o zaliczenie nadpłaty w całości lub w części na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych. Jeśli podatnik złoży:

• deklarację, z której wynika zobowiązanie podatkowe, np. PIT-4 od pracowników i CIT-8

• i równocześnie w tym samym terminie deklarację VAT-7, w której wykaże różnicę podatku VAT do zwrotu na rachunek bankowy,

• i równocześnie wniosek o zarachowanie tej różnicy w całości lub w części na bieżące albo przyszłe zobowiązanie podatkowe, np. PIT-4 od pracowników i CIT-8, to urząd skarbowy z datą złożenia deklaracji VAT-7 dokona zarachowania kwot nadwyżki.

Poprawie uległa więc sytuacja podatników w zakresie przysługującego im prawa do otrzymania zwrotu podatku naliczonego z tytułu importu i zakupów towarów lub usług związanych z dostawami towarów i usługami świadczonymi za granicą, o których mowa jest w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy. W poprzednim stanie prawnym podatnicy ci mogli uzyskać wcześniejszy zwrot podatku naliczonego – w terminie 60 dni – tylko wtedy, gdy urząd skarbowy pozytywnie rozpatrzył ich umotywowany wniosek. Obecnie nie muszą już składać takiego wniosku. Ustawodawca przyznał im bezwarunkowe prawo do podwyższenia limitu kwoty zwrotu podatku naliczonego w terminie 60 dni o kwotę 22 proc. wartości obrotu z tytułu czynności opodatkowanych poza terytorium Polski, od których przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, określonych w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy.

W przypadku niektórych podatników może stale wystąpić nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, np. u podatników świadczących część czy całość usług za granicą czy u podatników opodatkowanych stawkami obniżonymi.

Zwrot podatku na wniosek podatnika

W przypadku podatników, którzy nie wykonują w Polsce w ogóle żadnych czynności opodatkowanych, ale świadczą usługi poza terytorium Polski, zwrot podatku następuje na umotywowany wniosek podatnika w terminie 60 dni. Ustawodawca pozostawił bowiem w mocy art. 87 ust. 5 ustawy o VAT, dotyczący podatników, którzy w danym okresie rozliczeniowym realizują wyłącznie czynności poza terytorium kraju – nie dokonując sprzedaży opodatkowanej w RP oraz nie będąc z tego tytułu opodatkowanym w Polsce podatkiem VAT. Prawo do przedmiotowego zwrotu odnosi się do podatku naliczonego w związku z zakupami oraz importem towarów i usług na potrzeby działalności prowadzonej za granicą, która to działalność byłaby opodatkowana podatkiem krajowym, gdyby podatnik wykonywał ją na terytorium RP. Tak więc ustawodawca tylko w części „poszedł na rękę” krajowym przedsiębiorcom, uchylając art. 87 ust. 4 pkt 2, ale pozostawiając art. 87 ust. 5 ustawy o VAT. To, czy podatnik będzie musiał składać „umotywowany wniosek” czy nie, uzależnione będzie zatem od sytuacji prawnej podatnika, wiążącej się z faktem, czy podatnik w danym okresie rozliczeniowym dokonywał czynności opodatkowanych na terytorium kraju czy też nie dokonał żadnej tego rodzaju czynności.

Artykuł 87 ust. 3 ustawy o VAT

TAK BYŁO

Różnica podatku podlegająca zwrotowi w kwocie przekraczającej wartość podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów lub usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, powiększonej o 22 proc. obrotu podatnika opodatkowanego stawkami niższymi niż określona w art. 41 ust. 1, podlega zwrotowi w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej – art. 87 ust. 3 ustawy o VAT przed nowelizacją.

TAK JEST

Różnica podatku podlegająca zwrotowi w kwocie przekraczającej wartość podatku naliczonego związanego z nabyciem towarów lub usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, oraz gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały one zaliczone do środków trwałych nabywcy, powiększonej o 22 proc. obrotu podatnika opodatkowanego stawkami niższymi niż określona w art. 41 ust. 1 oraz obrotu z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług, o których mowa w art. 86 ust. 8 pkt 1 ustawy, podlega zwrotowi w terminie 180 dni od dnia złożenia deklaracji podatkowej.

Przykład 1

Podatnik w okresie rozliczeniowym za lipiec br. nie wykonał żadnych czynności podlegających opodatkowaniu. W związku z tym w deklaracji za lipiec nie wystąpi podatek należny, a zatem podatnikowi nie będzie przysługiwało prawo do bezpośredniego zwrotu podatku naliczonego. Jest to jedyny przypadek, kiedy podatnik ma obowiązek rozliczenia podatku naliczonego w następnym okresie rozliczeniowym.

Przykład 2

Podatnik nabył towary za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej przekazane przez międzynarodową organizację, udzielającą pomocy na podstawie umów zawartych z rządem Rzeczypospolitej Polskiej. Podatnik nie mógł jednak zaliczyć wydatków na zakup tych towarów do kosztów uzyskania przychodów. Ponieważ pomoc ta określona jest jako pomoc za środki inne niż określone w par. 6 ust. 3 i 4 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT, podatnik ma prawo dokonać odliczenia podatku, niezależnie od spełnienia warunków związanych z zaliczeniem wydatków do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym.

Zwrot u podatników rozpoczynających działalność

W przypadku podatników rozpoczynających wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu oraz podatników, którzy rozpoczęli wykonywanie tych czynności, w okresie krótszym niż 12 miesięcy przed złożeniem zawiadomienia o zamiarze rozpoczęcia wykonywania czynności wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia i którzy zostali zarejestrowani jako podatnicy VAT UE, termin zwrotu wydłuża się do 180 dni. Stanowi o tym art. 97 ust. 5 ustawy o VAT. Po upływie 12 miesięcy, jeśli podatnik rozliczał się terminowo z podatków stanowiących dochody budżetu państwa, stosuje się „normalne” terminy zwrotu.

„Zwykłe” terminy stosuje się też jeśli podatnik złoży w urzędzie skarbowym kaucję gwarancyjną, zabezpieczenie majątkowe lub gwarancje bankowe na kwotę 250 000 zł, o której mowa w art. 97 ust. 7 ustawy o VAT.

Możliwości skrócenia terminu zwrotu podatku

Warto wiedzieć, że wynikające z ustawy o VAT, podstawowe terminy dokonywania zwrotów podatku mogą ulec skróceniu

• ze 180 do 60 dni, od dnia złożenia deklaracji,

• z 60 do 25 dni, od dnia złożenia deklaracji.

W tym celu konieczne jest złożenie – wraz z deklaracją – umotywowanego wniosku o skrócenie terminu zwrotu podatku i wykazanie, że kwoty podatku naliczonego, które podatnik wykazał w deklaracji podatkowej, wynikają z:

• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały przez podatnika w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem zasad obrotu bezgotówkowego określonych w art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,

• dokumentów celnych oraz decyzji, określających podatek z tytułu importu wydanych przez organy celne,

• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.

W stosunku do tak złożonego wniosku naczelnikowi urzędu skarbowego nie przysługuje swoboda oceny w zakresie uprawnienia do zwrotu w skróconym terminie. Jeśli w złożonym wniosku podatnik wykazał, że spełnia określone wyżej wymagania dla przyśpieszonego zwrotu, urząd skarbowy obowiązany jest dokonać zwrotu w skróconym terminie. Warto jednak podkreślić, że w takiej sytuacji urząd ma prawo do wszczęcia postępowania sprawdzającego, czym może wydłużyć termin zwrotu.

Wiesława Moczydłowska

Gazeta Prawna 167/2005 [dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 29.08.2005

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą samodzielnie bądź w formie spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej w przypadku likwidacji działalności mają obowiązek sporządzenia spisu z natury, wynikający z art. 14 ust. 5 ustawy o VAT i opodatkowania towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy i towarów własnej produkcji. Obowiązek ten dotyczy również podatników, którzy zaprzestaną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.

W niektórych przypadkach może okazać się, że sporządzony remanent nie podlega opodatkowaniu, albowiem w okresie rozliczeniowym, za który sporządzono spis z natury, podatek naliczony był tak duży, iż zamiast kwoty do zapłaty wystąpiła nadwyżka podatku naliczonego nad należnym. Wtedy stosuje się art. 14 ust. 9 ustawy o VAT, zgodnie z którym jeśli w rozliczeniu podatku za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy od dokonanego spisu z natury (nie później niż 14 dnia, licząc od dnia rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu), kwota podatku naliczonego jest wyższa od kwoty podatku należnego, podatnikowi przysługuje prawo zwrotu z urzędu skarbowego różnicy podatku.

Stosuje się tu odpowiednio art. 87 ust. 2 ustawy o VAT, co oznacza, że podatnikowi przysługuje prawo bezpośredniego zwrotu tej kwoty w terminie ustawowym, czyli 60 dni od dnia złożenia rozliczenia.

Gazeta Prawna 167/2005 [dodatek: Księgowość i Podatki] z dnia 29.08.2005

Wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r. (FSK 260/04), ONSAiWSA 2004/3/66

Przedmiotem oceny urzędu skarbowego co do zasadności zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w ciągu 25 dni od dnia złożenia przez podatnika rozliczenia [...] jest zbiorcza kwota wykazana w deklaracji VAT-7, a nie kwoty wynikające z poszczególnych faktur. Wszystkie faktury objęte daną deklaracją powinny [...] spełniać warunek zapłaty należności.

Wyrok NSA z 30 czerwca 2004 r. (FSK 260/04), Prz.Podat. 2005/1/47

Kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji na potrzeby podatku od towarów i usług (VAT-7), złożonej przez podatnika wnioskującego o krótszy termin zwrotu podatku, mają charakter zbiorczy i nie odnoszą się do poszczególnych faktur, w których zawarte są kwoty podatku naliczonego.

Wyrok NSA z dnia 2 listopada 2004 r. (III SA 2030/03), Dor. Podat. 2005/6/62

Jeżeli po upływie terminu, w którym można dokonać odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego, ale przed upływem okresu przedawnienia, podatnik podatku od towarów i usług utracił dokumenty będące podstawą do odliczenia podatku naliczonego, to stanowi to podstawę do zakwestionowania temu podatnikowi dokonanych na podstawie tych dokumentów odliczeń.

Wyrok NSA z dnia 18 marca 2003 r. (III SA 2152/01), M.Podat. 2003/4/2

Zwrot jest niczym innym jak zasadniczym elementem konstrukcyjnym podatku od towarów i usług. Samo złożenie deklaracji nie jest zdarzeniem oderwanym od zwrotu nadwyżki, lecz przeciwnie – służy realizacji prawa podatnika objętego reżimem wynikającym z przepisów art. 21 ustawy.

Deklaracja musi być „wykonywana” według prawa obowiązującego w okresie, w którym powstały czynności rodzące obowiązek podatkowy. Zdarzenia te są więc określane i oceniane według prawa obowiązującego w dniu ich wystąpienia, a nie według prawa obowiązującego w dniu sporządzenia deklaracji. Określone w zeznaniu skutki zdarzeń podatkowotwórczych są również ustalane według stanu prawnego z dnia wystąpienia zdarzeń powodujących powstanie obowiązku podatkowego.

- Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.)

- Ustawia z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.)

Zgodnie z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz praktyką organów skarbowych przyspieszony zwrot nadwyżki podatku naliczonego nad należnym można otrzymać tylko wtedy, gdy wszystkie kwoty podatku naliczonego wynikają z faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury. Nie jest zatem możliwe uzyskanie zwrotu przyspieszonego tylko od części zapłaconych faktur.

UZASADNIENIE

Pytanie dotyczy przyspieszenia zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym (art. 87 ust. 6 ustawy o VAT). W przypadku złożenia przez podatnika wraz z deklaracją podatkową umotywowanego wniosku, urząd skarbowy różnicę podatku, która podlegałaby zwrotowi:

• w terminie 60 dni – zwraca w terminie 25 dni,

• w terminie 180 dni – zwraca w terminie 60 dni.

Skrócenie terminów zwrotu następuje pod warunkiem, że kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej wynikają z:

• faktur dokumentujących kwoty należności, które zostały w całości zapłacone bezpośrednio podatnikowi będącemu wystawcą faktury, z uwzględnieniem art. 22 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (zapłata, w przypadku gdy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza odpowiednio przeliczoną równowartość 15 000 euro, powinna nastąpić na rachunek bankowy podatnika),

• dokumentów celnych oraz decyzji wydanych przez organ celny określających podatek z tytułu importu towarów w prawidłowej wysokości i zostały przez podatnika zapłacone,

• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub importu usług lub dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca, jeżeli w deklaracji podatkowej została wykazana kwota podatku należnego od tych transakcji.

Zagrożenia

Gdy zasadność zwrotu wymaga dodatkowego sprawdzenia, naczelnik urzędu skarbowego może przedłużyć termin zwrotu do czasu zakończenia postępowania wyjaśniającego. Jeżeli przeprowadzone postępowanie wykaże zasadność zwrotu, o którym mowa w zdaniu poprzednim, urząd skarbowy zobowiązany jest do wypłacenia podatnikowi należnej kwoty zwrotu wraz z odsetkami w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej.

Z art. 87 ust. 6 ustawy o VAT wynika, że przyspieszenie zwrotu podatku jest możliwe wtedy, gdy kwoty podatku naliczonego wykazane w deklaracji podatkowej zostały bezpośrednio i w całości zapłacone podatnikowi będącemu wystawcą faktury. Przepis ten nie reguluje bowiem jednoznacznie, czy podatnikowi przysługuje przyspieszenie zwrotu podatku, gdy opłacił wszystkie faktury w danym miesiącu, czy też możliwe jest również przyspieszenie zwrotu w odniesieniu tylko do części podatku naliczonego, który został uregulowany, a w odniesieniu do pozostałej, nieuregulowanej części, zastosowanie zasad ogólnych, czyli dłuższych terminów zwrotu.

W celu uzyskania przez podatnika przyspieszonego zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym organy podatkowe wymagają, aby uregulowane były wszystkie faktury, z których wynika podatek naliczony w danym miesiącu. Tak stwierdził między innymi Pierwszy Wielkopolski Urząd Skarbowy w Poznaniu w interpretacji z 12 stycznia 2005 r. (nr ZP/443-633/04). Organ ten wymaga zatem całościowego uregulowania wszystkich faktur ujętych w danym miesiącu, a nie tylko faktury dotyczącej nabycia konkretnego środka trwałego.

Należy zatem stwierdzić, że interpretacja art. 87 ust. 6 ustawy o VAT stanowi w chwili obecnej linię orzecznictwa oraz praktyki, do której stosują się organy podatkowe. Niemniej w celu uzyskania jednoznacznej opinii odnośnie do interpretacji wskazanego przepisu, podatnikowi przysługuje prawo do wystąpienia do właściwego dla siebie organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji o zakresie stosowania przepisów podatkowych.

Monitor księgowego 18/2005 z dnia 16.09.2005

REKLAMA

Od 1 czerwca 2005 r. zakup gruntu zaliczonego przez nabywcę do środków trwałych uprawnia do otrzymania zwrotu VAT w terminie 60 dni. Kwota zwrotu nie może przekraczać kwoty podatku naliczonego związanego z nabyciem gruntu. Otrzymanie faktury zaliczkowej uprawnia podatnika do otrzymania zwrotu VAT, niezależnie od tego, czy został podpisany akt notarialny przeniesienia własności gruntu.

UZASADNIENIE

W przedstawionym stanie faktycznym nie wyjaśniono powodów, dla których zdecydowano się przenosić podatek naliczony z faktur zaliczkowych na następne okresy rozliczeniowe. Mogło to być spowodowane zarówno „polityką podatkową” spółki, jak i niedokonywaniem w tym okresie sprzedaży opodatkowanej, a co za tym idzie – niewykazywaniem podatku należnego. Jeżeli jednak były wykonywane czynności opodatkowane, to nie ma przeszkód do wykazania nadwyżki podatku naliczonego nad należnym do bezpośredniego zwrotu na rachunek bankowy (art. 87 ust. 1 ustawy o VAT). Jeśli w danym okresie rozliczeniowym nie wykonano żadnej czynności opodatkowanej, zgodnie z dyspozycją art. 86 ust. 19, kwotę podatku naliczonego przenosi się do rozliczenia na następny okres rozliczeniowy. W takim przypadku podatnik nie ma prawa do zwrotu bezpośredniego.

Zakładając, że do chwili obecnej spółka nie dokonała czynności opodatkowanych, to zgodnie z zasadą ogólną nie przysługuje jej zwrot VAT. Jednak przepisy ustawy o podatku od towarów i usług przewidują (art. 93 ust. 1) możliwość zwrotu VAT związanego z nabyciem towarów i usług określonych w art. 87 ust. 3 ustawy, tj. między innymi gruntów zaliczonych do środków trwałych. Zwrot ten ma formę zaliczki i przysługuje podatnikowi przed dokonaniem przez niego sprzedaży opodatkowanej.

Zwrot kwoty podatku naliczonego (zgodnie z art. 93 ust. 2) przysługuje na wniosek podmiotowi, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) został zarejestrowany jako podatnik VAT czynny i nie wykonał czynności opodatkowanych podatkiem, z wyjątkiem:

a) importu towarów,

b) wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,

c) importu usług,

d) nabycia towarów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5,

2) wartość nabytych przez niego towarów bez podatku naliczonego, w okresie po dniu złożenia zgłoszenia rejestracyjnego, wynosi co najmniej 250 000 zł,

3) w całości dokonał zapłaty należności za nabyte towary i usługi objęte zwrotem podatku naliczonego, a w przypadku importu towarów zapłacił podatek należny z tytułu importu,

4) złożył oświadczenie, że:

• nabyte towary i usługi służyć będą do wykonywania czynności opodatkowanych lub czynności wymienionych w art. 86 ust. 8 pkt 1, które zostaną wykonane nie później niż w ciągu sześciu miesięcy od dnia otrzymania ostatniej faktury stwierdzającej nabycie tych towarów lub usług, albo w przypadku importu towarów – od dnia otrzymania ostatniego dokumentu celnego,

• w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania wymienionych czynności do końca następnego roku nie będzie korzystał ze zwolnienia podmiotowego od VAT określonego w art. 113.

Podatnik występujący o zwrot podatku naliczonego w formie zaliczki obowiązany jest posiadać:

1) oryginały faktur (faktur korygujących) oraz w przypadku importu towarów dokumenty celne – potwierdzające, że łączna wartość nabytych towarów bez podatku naliczonego jest nie mniejsza niż określona w art. 93 ust. 2 pkt 2 ustawy (250 000 zł),

2) dokumenty potwierdzające uregulowanie należności za nabyte towary i usługi objęte zwrotem kwoty podatku naliczonego w formie zaliczki, a w przypadku importu towarów potwierdzające zapłatę podatku należnego od tego importu, w tym:

a) dokumenty bankowe potwierdzające dokonanie przelewu lub innego rodzaju płatności,

b) oświadczenia sprzedawcy o przyjęciu zapłaty gotówką zgodnie z odrębnymi przepisami lub uregulowaniu należności w innej formie, jeżeli zapłata lub uregulowanie należności nie nastąpiło za pośrednictwem banku.

Wniosek łącznie z oświadczeniem należy złożyć wraz z deklaracją podatkową, nie wcześniej jednak niż za okres rozliczeniowy, w którym zostały spełnione wszystkie opisane warunki uprawniające do zwrotu kwoty podatku naliczonego w formie zaliczki.

Zwrot podatku naliczonego w formie zaliczki następuje w trzech równych ratach, przy czym pierwsza jest wypłacana w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku, druga rata w ciągu 120 dni, a trzecia w ciągu 180 dni. Zaliczki wypłacane są na rachunek bankowy wskazany przez podatnika w zgłoszeniu identyfikacyjnym (aktualizacyjnym) NIP-1 lub NIP-2.

W sytuacji gdy spółka oprócz dokonania zakupu gruntu wykonywała również czynności opodatkowane i w składanych deklaracjach wykazywała podatek należny – miała prawo do zwrotu VAT naliczonego z faktur zaliczkowych dokumentujących zakup tej nieruchomości już w rozliczeniu za miesiąc otrzymania tych faktur. W przypadku zaliczek fakt przeniesienia własności nieruchomości w terminie późniejszym nie ma wpływu na prawo do zwrotu VAT. Przy fakturze potwierdzającej zapłatę zaliczki na zakup środka trwałego, dla skorzystania z prawa do odliczenia nie ma znaczenia fakt, iż podatnik nie ma prawa do rozporządzania towarem (art. 86 ust. 12 w zw. z ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT).

Monitor księgowego 18/2005 z dnia 16.09.2005

Zapisz się na newsletter

Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.